Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε το 1884, αποφοίτησε από το γνωστό γυμνάσιο του Βασίλ Απρίλοφ στο Γκάμπροβο. Είχε κάλλους δάσκαλους ζωγραφικής όπως τον Γκεόργκι Μίτοφ, αδελφό του επιφανούς Βούλγαρου καλλιτέχνη καθ. Αντόν Μίτοφ. Γοητευμένος από την τέχνη, ο Γιάκειμ Μπάντσεφ σπουδάζει σε τρεις ακαδημίες καλών τεχνών - στη Σόφια, τη Δρέσδη και το Τορίνο. Στο Τορίνο αποφοίτησε με την ειδικότητα "Αρχιτεκτονική και Καλές τέχνες". Δέκα χρόνια αφιερώνει στον αμερικανικό όνειρο του - την επιθυμία του να γίνει γνωστός ζωγράφος στην Αμερική. Στα έργα του ξεχωρίζουν δύο μεγάλα θέματα - ο άνθρωπος και ο πόλεμος.

«Ο ζωγράφος συμμετείχε στο Βαλκανικό πόλεμο (1912-1913), στη συνέχεια, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και στα έργα του απεικόνισε τη φρίκη του πολέμου. Αλλά δεν πρόκειται για εκείνη τη φρίκη που βλέπουμε στα μεγάλα ζωγραφικά έργα, που παρουσιάζουν ολόκληρες μάχες, αλλά για τον άνθρωπο που πάσχει και τον πόνο του", λέει σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο Πλάμεν Πετρόφ, κριτικός τέχνης. "Και αυτή η πόλωση των έργων του - από το γυμνό ανδρικό ή γυναικείο σώμα μέχρι αυτά τα ανθρώπινα συναισθήματα στα ταραγμένα χρόνια μεταξύ 1912 και 1918 - κάνει τα έργα του Γιάκειμ Μπάντσεφ κατά τη γνώμη μου εξαιρετικά περίεργα. Το όνομά του θα πρέπει να θυμόμαστε, αλλά είναι ξεχασμένο, γιατί όταν επέστρεψε από την Αμερική το 1933, είναι πλέον απομονωμένος από τις καλλιτεχνικές διαδικασίες στη χώρα. Είναι αρκετά διαφορετικός από ό,τι συμβαίνει στην καλλιτεχνική σκηνή της Βουλγαρίας και μένει έξω από την πολιτιστική ζωή στην χώρα μας".

Οι Ηνωμένες Πολιτείες από τα τέλη της δεκαετίας του '20 και αρχές του '30 με τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα δεν είναι ο πιο φιλόξενος τόπος για την τέχνη. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Γιάκειμ Μπάντσεφ βιώνει πολιτισμικό σοκ - η καλλιτεχνική ζωή εξακολουθεί να είναι πολύ αποδιοργανωμένη, δεν υπάρχουν ιδιωτικές γκαλερί, όλα εμφανίζεται σε κοινές εκθέσεις, οι καλλιτέχνες είναι λίγοι. Ο ζωγράφος αποφάσισε να αλλάξει επάγγελμα. Επιπλέον, ο αδελφός του είναι μεταξύ των μεγάλων φαρμακευτικών εμπόρων στη χώρα. Ακριβώς στο γραφείο του ο ίδιος βγάζει τα λεφτά με τα οποία ζει η οικογένειά του. Μέχρι πόσο είναι γνωστή και μελετημένη η καλλιτεχνική κληρονομιά του;

"Δεν είναι πολλά τα έργα του Μπάντσεφ σε συλλογές, που ανήκουν σε κρατικά γκαλερί", σημειώνει ο Πλάμεν Πετρόφ. "Τα περισσότερα είναι στην Аστική Πινακοθήκη της Σόφιας, στο Εθνικό Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας. Σε ιδιώτες συλλέκτες έχει πολλά έργα του που δεν είναι γνωστά και δεν έχουν παρουσιαστεί στο κοινό. Φυσικά, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αμερική έχει δημιουργήσει μια σειρά από έργα ζωγραφικής, μεταξύ των οποίων κυριαρχούν τα πορτρέτα των διανοούμενων, που γνώρισε εκεί. Ευτυχώς, ένα από τα εγγόνια του, ο οποίος σήμερα ζει στο Παρίσι, κατά την δεκαετία του '80 πέρασαν στα χνάρια του παππού του και έχει τραβήξει τα περισσότερα από εκείνα τα έργα που έχει δημιουργήσει στην Αμερική. Στο διαμέρισμα όπου ζούσε ο καλλιτέχνης στη Σόφια, διατηρούνται επίσης δικά του έργα. Μάλιστα, δεν μπορούμε να δείξουμε τα πάντα. Ο στόχος μας ήταν πολύ πιο μετριοπαθής σε αυτό το στάδιο - να σηκώσουμε την αυλαία για να βγει στη σκηνή το όνομα του Γιάκειμ Μπάντσεφ".

Θα προσθέσουμε ότι προετοιμάζεται και μονογραφία, στην οποία θα υπάρχει ένας λεπτομερής απολογισμός της ζωής και του έργου του καλλιτέχνη, που θα συνοδεύεται από αναπαραγωγές των έργων του. Θα είναι πολύ περισσότερες από ό, τι παρουσιάζεται στης έκθεσης.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα