Χωρίς συζήτηση εκ των προτέρων, εκτίμηση της επίδρασης και συναίνεση, το υπουργείο Οικονομικών πρότεινε νέα κείμενα στον Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο σκοπός τους είναι να καταργηθούν οι εγκριθείσες πριν από έναν μήνα τροποποιήσεις, σύμφωνα με τις οποίες τα πρόσωπα που υπόκεινται σε συμπληρωματική υποχρεωτική συνταξιοδοτική ασφάλιση, μπορούν να επιλέξουν να εξακολουθήσουν να καταθέτουν τις ασφαλίσεις τους σε ιδιωτικό ταμείο ή να μεταθέσουν τα χρήματά τους οριστικά στο Εθνικό Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Οι τροποποιήσεις ψηφίστηκαν στη Βουλή, αλλά προκάλεσαν σφοδρή αντίδραση από πλευράς των συνταξιοδοτικών ταμείων και διάφορων συνδέσμων πολιτών. Ο Συνήγορος του Πολίτη Κωνσταντίν Πέντσεφ ανακοίνωσε ότι θα απευθυνθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Οι κύριες κριτικές ήταν ότι το κράτος θέλει να αποκτήσει τις συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις των πολιτών και να καλύψει μ’ αυτές το έλλειμμα στον προϋπολογισμό του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Και ότι αντιπαραθέτει την κρατική ασφάλιση στα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία.

Επηρεασμένο από την αντίδραση, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πριν από μερικές ημέρες νέες τροποποιήσεις. Πλέον είναι δυνατή και η αντίστροφη μετάθεση των πόρων για δεύτερη σύνταξη από το λεγόμενο Αργυρό Ταμείο του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε ιδιωτικό συνταξιοδοτικό ταμείο. Στην περίπτωση αυτή όμως μειώνεται ο συντελεστής, από τον οποίο εξαρτάται το ύψος της σύνταξης. Εάν όμως τα χρήματα μείνουν στο Αργυρό Ταμείο του Εθνικού Ινστιτούτου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο δείκτης αυτός παραμένει αμετάβλητος.

Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής Ιβάν Νέικοφ: "Δεν έχει εγκαταλειφτεί η πρόθεση για αντιπαράθεση των διάφορων πυλώνων του συνταξιοδοτικού συστήματος, παρά το γεγονός που σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή είναι η χειρότερη λύση. Τώρα ήδη βλέπουμε το αποτέλεσμα. Ενισχύθηκε η δυσπιστία και κατά τους επόμενους μήνες οι αναλύσεις θα δείξουν αύξηση του μεριδίου της γκρίζας οικονομίας στην κοινωνική ασφάλιση".

Ο κ. Νέικοφ σχολίασε επίσης ότι ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων που καταθέτουν μόνοι τους τις κοινωνικές ασφαλίσεις τους, έχουν σταματήσει να το κάνουν μέχρι που γίνει σαφές τι θα είναι οι οριστικές τροποποιήσεις.

Η νέα πρόταση εξακολουθεί να θέτει σε προνομιακή θέση το κράτος σε σύγκριση με τα συνταξιοδοτικά ταμεία. Λείπουν υπολογισμοί και χρηματοοικονομικά επιχειρήματα για το τι θα είναι το όφελος των ασφαλισμένων να κρατούν τα χρήματά τους στο Αργυρό Ταμείο. Είναι όμως σαφές τι θα χάσουν, σε περίπτωση που δεν το κάνουν – θα μειωθεί ο συνταξιοδοτικός συντελεστής τους. Αντί για την επιλογή ανάμεσα σε ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία με διαφορετική αποδοτικότητα, προτείνεται στους πολίτες τα χρήματά τους να μείνουν στο κράτος, λέει ο Νέικοφ. Οι πόροι στο Αργυρό Ταμείο δεν είναι μέρος του προϋπολογισμού του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων και φυλάσσονται σε κατάθεση στην Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο απορρίπτεται η παλιά υπόθεση ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι να καλύψει με τα χρήματα αυτά το έλλειμμα στον προϋπολογισμό του Ινστιτούτου εις βάρος των συμφερόντων των ιδιωτικών συνταξιοδοτικών ταμείων.

Μέχρι τώρα στα συνταξιοδοτικά ταμεία έχουν συσσωρευτεί 4 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου, ενώ στο Αργυρό Ταμείο οι πόροι ανέρχονται στα 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Όσον αφορά το Αργυρό Ταμείο, ο Νέικοφ είναι κατηγορηματικός: "Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι εκεί πραγματικά στην πορεία των χρόνων ο πληθωρισμός ήταν πολύ πιο υψηλός από το επιτόκιο στην αντίστοιχη κατάθεση. Το επιτόκιο στις καταθέσεις στην Κεντρική Τράπεζα της Βουλγαρίας είναι "συμβολικό" γιατί δεν είναι εμπορική τράπεζα".

Οι σχεδιαζόμενες τροποποιήσεις δε λύνουν τα φλέγοντα προβλήματα του συνταξιοδοτικού συστήματος, όπως το έλλειμμα στον προϋπολογισμό του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η πρόωρη συνταξιοδότηση και η παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Το χειρότερο όμως είναι ότι προσθέτουν και νέα προβλήματα στα ήδη υπάρχοντα.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα