Να καταργηθεί η μυστικότητα της υιοθεσίας ζητούν περίπου 1.500 άτομα, που μέχρι στιγμής έχουν υπογράψει αίτηση, η οποία κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο. Πολύ περισσότερα, όμως, είναι τα άτομα που έχουν στερηθεί από το δικαίωμα να γνωρίζουν την καταγωγή και τις βιολογικές τους ρίζες. Σύμφωνα με την νομοθεσία, που είναι σε ισχύ τώρα, τα υιοθετημένα παιδιά δύσκολα λαμβάνουν πρόσβαση σε πληροφορίες. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μετά από δικαστική απόφαση, αλλά για τον σκοπό χρειάζεται να υπάρχουν "σημαντικά περιστατικά", που να επιβάλουν την άρση της μυστικότητας της υιοθεσίας.

Η Σβετλάνα έχει υποβάλει αίτηση για τέτοια δικαστική απόφαση και εδώ και 9 μήνες περιμένει το δικαστήριο να καθορίσει συνεδρίαση. Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζεις τις ρίζες σου;
"Θέλουμε να ξέρουμε εάν έχουμε κληρονομικές ασθένειες – αυτό είναι στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Εκτός αυτού φοβόμαστε αιμομιξία – ο κόσμος είναι μικρός".

Ο Συνήγορος του πολίτη Κωνσταντίν Πέντσεφ υποστήριξε το αίτημα να αρθεί το μυστικό της υιοθέτησης. Έστειλε και σύσταση στη Βουλή για τροποποίηση του νόμου. Αλλά προς το παρόν αυτή είναι μόνο φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Ποια η κατάσταση στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες;

"Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη μετά την ενηλικότητα εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε τέτοιες πληροφορίες", λέει η Σβετλάνα. "Καλό παράδειγμα είναι η Ρουμανία, με την οποία συναγωνιζόμαστε. Εκεί υπάρχει νόμος, που υποχρεώνει τους γονείς να πληροφορήσουν, με την βοήθεια ειδικών, το παιδί σε πολύ μικρή ηλικία για το ότι είναι υιοθετημένο. Αυτό επίσης είναι κάτι, για το οποίο επιμένουμε. Στην Ρουμανία οι υιοθετημένοι, συμπληρώνοντας τα 18 τους χρόνια, έχουν δικαίωμα πλήρους πρόσβασης σε πληροφορίες και υπάρχει ειδικός θεσμός, που τις εξασφαλίζει. Υπάρχει τρόπος ο νόμος να τροποποιηθεί έτσι, ώστε να προστατεύει όλες τις πλευρές – και υιοθετημένους, και θετούς γονείς, και βιολογικούς γονείς".

Λόγω των πολλών εμποδίων στον νόμο όμως, ένα μεγάλο μέρος των υιοθετημένων ξεκινούν σαν μυστικοί αστυνομικοί στα λειψά ίχνη του παρελθόντος, για να βρουν τις ρίζες τους. Πριν περισσότερο από δύο χρόνια τρις υιοθετημένοι, ανάμεσα στους οποίους και η Σβετλάνα, δημιουργούν την σελίδα στο Facebook "Ψαχνόμαστε", στην οποία συμμετέχουν πλέον 14.000 άτομα. Δημιουργήθηκε και ειδική ιστοσελίδα, που αποτελεί μητρώο με πάνω από 2.000 ιστορίες ανθρώπων, που αναζητούν τους βιολογικούς τους γονείς.

"Διάφοι άνθρωποι μας γράφουν με ελπίδα και μας δίνουν πληροφορίες για τον εαυτό τους", λέει η Σβετλάνα. "Εάν ένας υιοθετημένος αναζητά την βοήθειά μας, πρέπει να συμμεριστεί στοιχεία γύρω από την γέννησή του, που γνωρίζει – ημερομηνία γέννησης, τόπο, όνομα, που δόθηκε από τους βιολογικούς γονείς. Πολλές φορές μας δίνουν και προσωπική τους φωτογραφία. Σ' αυτήν την βάση συντάσσουμε δημοσίευμα, που βάζουμε στο Φέϊσμπουκ και στο σάϊτ μας. Στην αρχή δεν υπήρχε καμία αντίδραση. Αλλά βαθμιαία το τελευταίο έτος υιοθετημένοι άρχισαν να βρίσκουν τους γονείς τους και το αντίθετο".

Δυστυχώς, δεν είναι πολλά τα άτομα, για τα οποία η ζήτηση τελειώνει με επιτυχία, ακριβώς λόγω των λίγων πληροφοριών. Εκτός από υιοθετημένους και βιολογικούς γονείς στον ρόλο των μυστικών αστυνομικών μπαίνουν αδέλφια, που έχουν μάθει, ότι κάποτε η μητέρα τους άφησε παιδί για υιοθέτηση. Πιο δραστήριοι, όμως, είναι οι ίδιοι οι υιοθετημένοι. "Είμαστε πεπεισμένοι, ότι υπάρχουν εκατοντάδες μητέρες, που παρακολουθούν τα δημοσιεύματά μας. Λόγω των προκαταλήψεων, που κάποτε τις ανάγκασαν να αφήσουν τα παιδιά τους και λόγω του φόβου, ότι δεν έχουν συμμεριστεί το μυστικό με τις νέες οικογένειές τους, όλα συνεχίζουν να είναι μυστικό", σχολιάζει η Σβετλάνα.

Η Βάσκα Μπρατάνοβα είναι από τους ανθρώπους, για τους οποίους η ιστορία έχει πετυχημένο τέλος. Πριν μερικά χρόνια τυχαία καταλαβαίνει, ότι είναι υιοθετημένη. "Βρισκόμουν στο νοσοκομείο και έπρεπε να μου κάνουν αιμομετάγγιση. Έτσι έμαθα, ότι η ομάδα αίματος, που έχω, δεν αντιστοιχεί σ' εκείνη των γονέων μου", συμμερίζεται η ίδια και αναγνωρίζει, ότι έπαθε σοκ. "Δεν μπορώ να περιγράψω αυτό το αίσθημα. Βουλιάζεις και δεν ξέρεις που βρίσκεσαι και τι σου συμβαίνει. Αρχίζεις να αναρωτιέσαι, να αναζητάς, να βάζεις ερωτήσεις στους άλλους".

Τον Ιανουάριο πέρυσι η Βάσκα αποφασίζει να συμμετάσχει στην προαναφερόμενη ιστοσελίδα. "Δεν ήξερα από που να αρχίσω, τι να κάνω, ήμουν πολύ ακατατόπιστη", θυμάται η ίδια. Καταβάλει αίτηση στο δικαστήριο, αλλά λαμβάνει άρνηση. Έτσι, μετά από 5 μηνών αναζήτηση, με την βοήθεια των ανθρώπων από το Facebook, κατορθώνει να φτάσει στους βιολογικούς συγγενείς της. Διαπιστώνει, ότι η μητέρα της πέθανε το 2005, αλλά ότι έχει μεγαλύτερο αδελφό και μικρότερη αδελφή. Αρχίζει να τους ψάχνει στο κοινωνικό δίκτυο.

"Όταν έγραψα στην αδελφή μου, αρχικά φοβήθηκε και σκέφτηκε πώς ήμουν τρελή. Αλλά μετά το σοκ χάρηκε και αναγνώρισε πώς πάντα ήθελε να έχει μεγαλύτερη αδελφή", διηγείται η Βάσκα. Τώρα οι τρεις συνεχώς επικοινωνούν τηλεφωνικά και στο Ιντερνέτ, ενώ κατά τις γιορτές επισκέπτονται ο ένας τον άλλο.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα