Και νη χτίζετε μεταξύ σας τόσα ντουβάρια να σας χωρίζουν,

Σαν σιωπηλά αυτό το μήνυμα ένωσε και έμπνευσε τους συμμετέχοντες στο στρογγυλό τραπέζι "Ποταμός της ανεκτικότητας" (στις 6 Φεβρουαρίου στη Σόφια) – σε αναζήτηση της κοινής, της μοιρασμένης, της θετικής, της νέας διάστασης της ανεκτικότητας.

Το ποιητικό και το επιστημονικό βλέμμα προσπάθησαν να βρουν τα σημεία επαφής μεταξύ τους, σε αναζήτηση των λόγων που εξηγούν τη χαμένη περιέργεια απέναντι στον Άλλον, τη θυσιασμένη ανεκτικότητα, την απόρριψη του διαφορετικού. Και να ψάξουν για τον δρόμο για το χτίσιμο γεφυρών προς το διαφορετικό, προς τον Άλλον.

"Εγώ είμαστε" - έτσι λανθασμένα από πλευράς γραμματικής, αλλά σωστά ως προς την έννοιά (όπως εκείνος ο ίδιος διευκρίνισε), ο γνωστός μας συγγραφέας Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ απάντησε στην έκκληση "Je suis Charlie", που έγινε παγκοσμίως γνωστή, και διέγραψε τον δρόμο προς την ανακάλυψη εκ νέου της ανεκτικότητας. "Χρειαζόμαστε νέα αντίληψη για την ανεκτικότητα, γιατί δεν είναι απλώς υπομονή και αντοχή των άλλων", εξήγησε ο Γκοσποντίνοφ, για τον οποίο η Ευρώπη σήμερα χρειάζεται την ανακάλυψη εκ νέου της περιέργειας για τον Άλλον, τη δημιουργία ενός νέου μύθου, χωρίς τον οποίο η αναγνώριση και η αποδοχή του διαφορετικού είναι αδύνατες.

"Χρειαζόμαστε νέες αφηγήσεις για τον Άλλο, νέες αφηγήσεις για την Ευρώπη, γιατί τα πράγματα έχουν σχέση μεταξύ τους. Έχουμε την ανάγκη να ρωτήσουμε τον Άλλο και να είμαστε το αυτί που να ακούσει τις ιστορίες του. Και την έννοια όλων αυτών καλύπτει η λέξη "συμπόνια". Έχουμε μεγάλη έλλειψη συμπόνιας και η συμπόνια είναι μέρος του δρόμου προς τη νέα ανεκτικότητα, προς αυτή την ενεργή ανεκτικότητα, προς τη δραστήρια περιέργεια".

Πριν ακούσουμε τις ιστορίες του Άλλου, πριν τον γνωρίσουμε καλύτερα και πριν από τη δημιουργία του νέου μύθου, που θα οδηγούσε σε μια νέα συνειδητοποίηση και εκδήλωση δραστήριας ανεκτικότητας, όμως, ο καθένας μας βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα κύριο ερώτημα: κατά πόσο η ανεκτικότητά μας είναι πραγματική και κατά πόσο – φαινομενική, παιχνίδι ενώπιον της κοινωνίας. Κατά πόσο "είμαστε" και κατά πόσο "προσποιούμαστε" ότι είμαστε ανεκτικοί. Ένα ερώτημα που διατυπώθηκε από μια από τους πιο διακεκριμένους ερευνητές της φιλοσοφίας της ανεκτικότητας στη χώρα μας, την καθηγήτρια Λίντια Ντένκοβα.

"Πρώτα, είναι προφανές που προσποιούμαστε που είμαστε ανεκτικοί. Δεν είμαστε ανεκτικοί. Στην ουσία η ίδια η ανεκτικότητα προκαλεί βαθιά αποστροφή στον άνθρωπο. Αυτή η αποστροφή έρχεται από το γεγονός που είμαστε αναγκασμένοι να υποχωρούμε. Και σε κανένα δεν του αρέσει να υποχωρεί. Το να υποχωρούμε είναι ζήτημα κουλτούρας. Επομένως, ο άνθρωπος δεν είναι ανεκτικός από τη φύση του", επεσήμανε η ίδια.

Ακριβώς γι’ αυτό είναι απαραίτητο η ανεκτικότητα να καλλιεργείται. Έτσι όπως ανατρέφεται ένα παιδί, που στέκεται στη μέση ενός ποταμού και μαζεύει βότσαλα – ιστορίες. Ιστορίες για τον Άλλο, ιστορίες για τη συνεννόηση και την ικανότητα να ζούμε μαζί, σύμφωνα με τα λόγια του καθηγητή και ζωγράφου Γκρέντι Άσσα.

Η ανεκτικότητα είναι κυρίως το θέμα για τον Άλλο και τη στάση μας απέναντί του – το αν θα υποκύψουμε στους φόβους, ή θα μείνουμε στον χώρο της ήρεμης και της δημιουργικής συζήτησης, όπως επεσήμανε η υφηγήτρια Άννα Κράστεβα, είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής. Και διέγραψε δύο δρόμους-μεταφορές – της πόρτας και της γέφυρας. Από το αν θα επιλέξουμε να κλείσουμε πόρτες και να αποστασιοποιούμαστε ή θα τολμήσουμε να περάσουμε τη γέφυρα στον ποταμό και να πλησιάσουμε τις δύο όχθες, εξαρτάται και το μέλλον της επικοινωνίας μεταξύ μας στις σύγχρονες παγκοσμιοποιημένες δημοκρατικές κοινωνίες.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα