Ένα μοναδικό βιβλίο παρακολουθεί το παρελθόν και το παρόν των αγίων τόπων στα περίχωρα της πρωτεύουσάς μας. Η συλλογή με 17 άρθρα αποκαλύπτει τον ρόλο και την κοινωνική σημασία αυτών των ιερών κοινοβίων, καθώς και περίεργα γεγονότα και θρύλους για τους αγίους τόπους.

"Άγιοι τόποι στα περίχωρα της Σόφιας. Λατρείες, αφηγήσεις, εικόνες" ονομάζεται το βιβλίο του Ινστιτούτου Εθνολογίας και Λαογραφίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, το οποίο κυκλοφόρησε στην αγορά αυτές τις ημέρες. Στο βιβλίο οι επιστήμονες ρίχνουν φως σε λίγο γνωστά μοναστήρια, τόπους λατρείας, παρεκκλήσια, ερημητήρια και ιερές πηγές στην πρωτεύουσα και τα περίχωρά της. Κατά τον Μεσαίωνα, όταν η πόλη Σρεντέτς αναπτυσσόταν ως πνευματικό κέντρο, ο αριθμός των μοναστηριών στην περιοχή έφτανε τα 120. Ένα μέρος των ιερών μονών επιβίωσαν μέχρι και σήμερα και εξακολουθούν να αποτελούν πόλο έλξης για τους πιστούς.

Οι συντάκτες της συλλογής είναι ιστορικοί, λαογράφοι, ειδικοί στην θεωρία της τέχνης και φιλόλογοι, και εξετάζουν θέματα όπως οι σύγχρονοι τρόποι έκφρασης τιμής προς τους αγίους, ο ρόλος του Διαδικτύου στην προβολή των προσκυνηματικών ταξιδιών στο Άγιον Όρος της Σόφιας, ενδιαφέροντες θρύλοι κλπ.

Έτσι, για παράδειγμα, μαθαίνουμε ότι στην περιοχή του χωριού Βλαντάγια έχει εναν τόπο λατρεία με σταυρό που υψώθηκε σε σημείο, που σχετίζεται με παλιό θρύλο. Σύμφωνα με τον θρύλο, ακριβώς εκεί έμειναν οι μοναχοί που μετέφεραν τα λείψανα του Αγίου Ιωάννη της Ρίλας.

Ανακαλύπτουμε επίσης περίεργες λεπτομέρειες για τη Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου, γνωστή ως "Οι επτά βωμοί", η οποία διαθέτει επτά παρεκκλήσια, αφιερωμένα σε επτά διαφορετικούς αγίους ή για τη Μονή Αναλήψεως του Κυρίου κοντά στο χωριό Άλινο του 16-17^ου αιώνα με τις μοναδικές εικόνες της, όπου κάθε χρόνο την Πέμπτη της Αναλήψεως του Κυρίου έχει πανηγύρι.

Τι είναι η στάση των Βουλγάρων απέναντι σ’ αυτά τα ιερά κοινόβια στα περίχωρα της μεγαλούπολης; Απάντηση στην ερώτηση αυτή δίνει η καθηγήτρια Αλμπένα Γκεοργκίεβα, συντάκτρια του βιβλίου: "Οι έρευνες μας δείχνουν ότι έχουν δραστηριοποιηθεί οι άνθρωποι που ταξιδεύουν και επισκέπτονται τους τόπους αυτούς. Βεβαίως, έχει και ορισμένη μόδα, αλλά σε άλλες περιπτώσεις η κινητήρια δύναμη είναι η ανάγκη. Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να βρουν ιατρικό στην παραδοσιακή ιατρική, αναζητούν λύση των προβλημάτων τους στους αγίους τόπους. Αναπτύσσεται ραγδαία και ο προσκυνηματικός τουρισμός. Γιατί υπάρχει ενδιαφέρον για τις χριστιανικές αξίες και την ιστορία. Ένα από τα άρθρα είναι αφιερωμένο στα προσκυνήματα. Το άρθρο παρουσιάζει τις εντυπώσεις και τις βαθιές εμπειρίες νέων μπλόγκερ στο Διαδίκτυο από τα ιερά κοινόβια, καθώς και ο θαυμασμός τους για τη γύρω φύση".

Στις μέρες μας τα αναστηλωμένα μοναστήρια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων τώρα λειτουργούν, είναι γύρω στα 40. Δεν είναι όμως γνωστός ο συγκεκριμένος αριθμός των τόπων λατρείας, των αγιασμάτων, των παρεκκλίσεων και όλων των αγίων τόπων στα περίχωρα της Σόφιας. Στο βιβλίο δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη λατρεία των αγίων θεραπευτών. Τέτοια, για παράδειγμα, είναι η περίπτωση με τους Αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, στους οποίους είναι αφιερωμένο ένα από τα παρεκκλήσια στη Μονή Αγίου Μηνά σε μια από τις συνοικίες της Σόφιας. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας πιστεύουν ότι εκεί γίνονται θαύματα χάρη στη θεραπευτική πηγή της μονής.

Στους Αγίους Αναργύρους είναι αφιερωμένο και το Μοναστήρι στο χωριό Γκίγκιντσι, για το αγίασμα του οποίου λένε θρύλους. Η μονή που αναστηλώθηκε με δωρεές και ευρωπαϊκούς πόρους, έχει μετατραπεί σε πνευματικό κέντρο όλης της περιοχής.

Σε τι είδος αναγνωστών στρέφεται το βιβλίο;
"Τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο στο ευρύτερο κοινό", λέει η καθηγήτρια Γκεοργκίεβα. "Το βιβλίο συνοδεύεται από cd με φωτογραφίες και βίντεο από θρησκευτικές εορτές στα μοναστήρια στα χωριά Άλινο και Κλάντνιτσα. Η συλλογή περιέχει και αφηγήσεις από πρώτο πρόσωπο καθώς και συνεντεύξεις με προσκυνητές ή με τους ίδιους τους ιερείς".