Πολλοί άνθρωποι σήμερα συνδέουν το όνομα του εξάρχου Ιωσήφ μόνο με μια οδό στο κέντρο της Σόφιας. Αλλά ο δεύτερος Βούλγαρος έξαρχος που ηγήθηκε της Βουλγάρικης Ορθόδοξης Εκκλησίας από το 1877 ως το 1915 δεν ήταν απλά ένας πνευματικός άνθρωπος.

Με αφορμή τα 175 χρόνια από την γέννησή του και τα 100 χρόνια από το θάνατό του ο λαός μας θυμάται την αποστολή του εξάρχου Ιωσήφ να ενώσει τους Βουλγάρους μετά το Σύμφωνο του Βερολίνου και να υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα και τα δικαιώματα των συμπατριωτών μας που έμειναν κάτω από την οθωμανική κυριαρχία μετά την απελευθέρωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας.

Οι τιμητικές τελετές για τις επετείους από την γέννηση και τον θάνατο του Βούλγαρου εξάρχου ξεκίνησαν με την παρουσίαση του βιβλίου "Ο διπλωμάτης με το ράσο" του υφηγητή Χρήστο Τεμέλσκι που μελετά τη ζωή του εξάρχου Ιωσήφ εδώ και 30 χρόνια. Η βασική πηγή του συγγραφέα είναι το ημερολόγιο του εξάρχου, το οποίο εκείνος αρχίζει να κρατά το 1868 σαν φοιτητής στο Παρίσι με το κοσμικό όνομα Λάζαρ Γιόβτσεφ και που σταματά το 1915 όταν πεθαίνει. Το ημερολόγιο συμπεριλαμβάνει σημαντικές πληροφορίες για την Βουλγάρικη Εξαρχία και τις σχέσεις της με την Οθωμανική κυβέρνηση.

"Το ημερολόγιο δείχνει τη ζωή του έξαρχου σε πρώτο πρόσωπο", λέει ο Χρήστο Τεμέλσκι. "Παρουσιάζει τις σκέψεις του, τις ενέργειές του, το πώς εκτιμά τις καταστάσεις. Εμπνευσμένος από την έκδοση του ημερολογίου του εξάρχου Ιωσήφ σε ένα τόμο 918 σελίδων, συνέλλεξα 108 αναμνήσεις διπλωματών, πολιτικών και ιερωμένων για τον έξαρχο και τις εξέδωσα πριν αρχίσω να γράφω το παρόν βιβλίο. Το βιβλίο "Διπλωμάτης με το ράσο" δεν συμπεριλαμβάνει τόσες λεπτομέρειες, έχω προσθέσει φωτογραφίες, αποσπάσματα από το ημερολόγιο και δημοσιεύματα από τον βουλγάρικο Τύπο".

Μετά την Απελευθέρωση στο Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας ψηφίζεται Σύνταγμα του οποίου το 38^ο άρθρο αναφέρει πως η Βουλγάρικη Εξαρχία αναγνωρίζεται ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται η έδρα της. Έτσι ο έξαρχος Ιωσήφ παραμένει στην Κωνσταντινούπολη όντας έξαρχος και των Βουλγάρων της Μακεδονίας και της Θράκης. Ο Ιωσήφ αποκαλείται "ο διπλωμάτης του Βοσπόρου" γιατί η Εξαρχία λειτουργούσε σαν υπουργείο της Λαϊκής Διαφώτισης και μέρος των υποχρεώσεών του ήταν να φροντίζει για τα βουλγάρικα σχολεία στην Οθωμανική αυτοκρατορία και για τις υποτροφίες των Βούλγαρων σπουδαστών στο εξωτερικό.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου