Κάθε λεπτό ένας άνθρωπος στον κόσμο γίνεται θύμα παράνομης διακίνησης. Μόνο για την περίοδο 2010-2012 στην ΕΕ 31 χιλιάδες άτομα ομολόγησαν ότι ήταν αντικείμενο τέτοιου είδους εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με την Eurostat, το 80% των θυμάτων παράνομης διακίνησης ανθρώπων είναι γυναίκες, και 12% - ανήλικοι. Το 70% έγιναν θύματα παράνομης διακίνησης με σκοπό σεξουαλικής εκμετάλλευσης. 32 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στον κόσμο είναι τα κέρδη των διακινητών.

Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Καταπολέμησης Παράνομης Διακίνησης Ανθρώπων του Υπουργικού Συμβουλίου κάθε χρόνο 500 έως 550 είναι οι Βούλγαροι που καταγράφονται ως θύματα παράνομης διακίνησης σε διάφορες χώρες-μέλη της ΕΕ. Το 80% περίπου των θυμάτων γίνεται αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Σχεδόν όλα τα θύματα είναι γυναίκες. Το δικαίωμα άμεσης νομικής βοήθειας είναι ένα από τα βασικά δικαιώματα που εγγυούνται στα θύματα παράνομης διακίνησης η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/36 και η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δράση κατά της Διακίνησης και Εμπορίας Ανθρώπων.

«Υπεράσπιση των δικαιωμάτων! Έγκαιρη νομική βοήθεια για τα θύματα παράνομης διακίνησης ανθρώπων», είναι σχέδιο έξι ευρωπαϊκών κρατών  - Ιρλανδία, Λιθουανία, Μεγάλη Βρετανία, Σκοτία, Κροατία και Βουλγαρία. Ηγετικό ρόλο έχει το Συμβούλιο Μετανάστευσης της Ιρλανδίας και από τη Βουλγαρία εταίρος στο σχέδιο είναι το Ίδρυμα «Βουλγαρικό Κέντρο Ερευνών για το Φύλο». Σε φόρουμ στη Σόφια οι συμμετέχοντες στο σχέδιο μοιράστηκαν την εμπειρία τους  για τις καλές πρακτικές εξασφάλισης της προστασίας των θυμάτων παράνομης διακίνησης ανθρώπων με έγκαιρη νομική βοήθεια και ενθάρρυνση της κοινωνικής αποκατάστασής τους και του ρόλου τους ως μαρτύρων.

«Τα θύματα παράνομης διακίνησης ανθρώπων πρέπει να έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση σε εξειδικευμένη νομική βοήθεια», επεσήμανε η Γκενοβέβα Τίσεβα, διευθύντρια του Ιδρύματος  «Βουλγαρικό Κέντρο Ερευνών για το Φύλο»:

 «Για να εξακριβωθεί η ταυτότητα του θύματος παράνομης διακίνησης και να επωφεληθεί όλων των δικαιωμάτων κοινωνικής προστασίας ενώπιον των διοικητικών οργάνων, πρέπει να προετοιμαστεί για τη σχετική διαδικασία. Δυστυχώς, στη Βουλγαρία δεν έχει επείγουσα νομική βοήθεια, λόγω του οποίου τα θύματα παράνομης διακίνησης ανθρώπων παραμένουν χωρίς εξακρίβωση της ταυτότητας και χωρίς προστασία. Με το σχέδιο αυτό αποσκοπούμε στην εξασφάλιση κρατικής χρηματοδότησης για παρόμοιες συμβουλές. Έχουμε διαπιστώσει ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται από εμπειρογνώμονες μη κυβερνητικών οργανώσεων έχουν καλύτερη υποδοχή από τα θύματα παράνομης  διακίνησης».

Τι είναι οι καλές πρακτικές στον κόσμο και η εμπειρία της Ιρλανδίας θα μάθουμε από τη συντονίστρια του σχεδίου Νούσα Γιόνκοβα:

 «Τόσο η Ιρλανδία, όσο άλλες χώρες της ΕΕ τώρα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξασφάλιση νομικής βοήθειας  για τα θύματα παράνομης διακίνησης ανθρώπων. Αυτό που διακρίνει την Ιρλανδία από τη Βουλγαρία, είναι το γεγονός που έχουμε ανεξάρτητα νομικά κέντρα που μόνα τους εξασφαλίζουν τη χρηματοδότησή τους μέσω ιδρυμάτων από το εξωτερικό ή ντόπιων θρησκευτικών ταγμάτων. Μ’ αυτόν τον τρόπο έχουμε υψηλά εξειδικευμένους και καταρτισμένους νομικούς εμπειρογνώμονες που εργάζονται με τα θύματα παράνομης διακίνησης. Το πρόβλημα είναι ότι πολύ σπάνια η Αστυνομία χρησιμοποιεί άμεσα τις υπηρεσίες αυτών των νομικών κέντρων. Υπάρχουν ενδοιασμοί, ότι η παρέμβαση δικηγόρου μπορεί να μπερδέψει το θύμα που είναι μάρτυρας και να παρεμποδίσει την ανάκριση. Όσον αφορά τις καλές πρακτικές, το θέμα του σχεδίου μας τις υποδηλώνει. Πρόκειται για την αναγνώριση από όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ και ιδιαίτερα από τις αρχές, αρμόδιες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, ότι η έγκαιρη παρέμβαση δικηγόρου στις διάφορες υποθέσεις, ο οποίος να εκτιμήσει την κατάσταση και να εξηγήσει στο θύμα τις δυνατότητες επιλογής, συνήθως έχει αποτέλεσμα που είναι προς όφελος του θύματος και οδηγεί σε δίκαιες καταδίκες για τους διακινητές.»

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα