Οι πιο ηλικιωμένοι Βούλγαροι θυμούνται τις πινακίδες που τοποθετούνταν παντού στους δρόμους και στα εργοστάσια κατά την περίοδο του κομμουνισμού. Μερικές και σήμερα, και τότε ήταν αστείες και στους δρόμους, και στα μαγαζιά με τα πιο περίεργα μηνύματα "Ένα μπρακ (που στα βουλγαρικά σημαίνει ποιοτικά υποβαθμισμένα προϊόντα, άλλα και γάμος), είναι πρόβλημα για όλη την κολεκτίβα" (στη κάτω φωτογραφία), "Όλοι οι αξιοπρεπείς κομμουνιστές – μαζί κάτω στη γη!" (στο ανθρακωρυχείο του Πέρνικ). Αυτές οι εμβληματικές ταμπέλες για τους συλλέκτες αποτελούν πηγή έμπνευσης και πάθους. Και όταν όλα αυτά συνδυάζεται με το επάγγελμα του ιστορικού, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι απροσδόκητο - μια έκθεση στον αχυρώνα! Ακριβώς εκεί έχει κρεμάσει την συλλογή του από ταμπέλες για να την παρουσιάσει ο Πλάμεν Σάμπεφ, διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου του δήμου Πόποβο

"Με ενδιαφέρουν τα πάντα που απομακρύνονται από τη ζωή μας ή πηγαίνουν στο κάδο απορριμμάτων", λέει ο ίδιος. "Φυσικά και το πνεύμα της εποχής, που δημιούργησε πολλές απαγορεύσεις και αναζητούσε οποιαδήποτε μορφή για να μπαίνουν στο νου των ανθρώπων. Νομίζω, ότι αυτό εξυπηρετούσαν οι ταμπέλες με τις επιγραφές και τα μηνύματά τους – στη χειραγώγηση των ανθρώπων. Η φιλοσοφία μου είναι άλλη - κανείς δεν πρέπει να εκπαιδευτεί με προειδοποιήσεις παντού να του λένε "Στρίψε αριστερά!", "Στρίψε δεξιά!". Αλλά τέτοια είναι η εποχή μας και πρέπει να την διατηρήσουμε, ακόμα και μέσω των πινακίδων με τις επιγραφές τους".

Και αν οι ταμπέλες μπορούν να είναι τεκμήρια μιας περιόδου, πώς οι άνθρωποι θα τα διαβάσουν, για παράδειγμα, μετά από μια χιλιετία;
"Σε κάθε περίπτωση θα είναι μια ανάμνηση ενός ομοιόμορφο χρόνο", υποθέτει ο Πλάμεν Σάμπεφ. "Και δεν ξέρω, αν μετά χίλια χρόνια θα είναι και μια πιο ομοιόμορφη περίοδος - όταν δεν θα πρέπει να σκεφτόμαστε, αλλά θα είμαστε προγραμματισμένοι προς τα πού να κινηθούμε, τι να κάνουμε κ.λπ., σύμφωνα με τις επιγραφές και οδηγίες στις πινακίδες. Και, υποθέτω, ότι θα έρθει η εποχή της τάξης του κανόνα, του πλαισίου. Τώρα δεν έχουμε πολλές αστείες ταμπέλες και πινακίδες, αλλά ιδού - συλλέγουμε τις παλιές και θυμόμαστε με νοσταλγία εκείνη την εποχή, αν και δεν είναι κάτι το ευχάριστο".

Ο Πλάμεν Σάμπεφ θα ήθελε να έχει στην συλλογή του τη ταμπέλα με τη επιγραφή "Η Λαϊκή Αστυνομία είναι η καρδιά του κόμματος, που χτυπά". Μάλιστα λόγω της ασάφειας του μηνύματος-καρπού ενός όχι και τόσο έξυπνου μυαλού κάποιου κομματικού στελέχους.

Σε αντίθεση με το "πριν", η "νέα εποχή" μετά την πτώση του ολοκληρωτικού καθεστώτος δεν δημιούργησε πρωτότυπες επιγραφές, απλά μόνο αντίγραψε την τεχνολογία των παλαιών μηνυμάτων είναι οι παρατηρήσεις του ιστορικού. Αν και φτιαγμένες, όπως τις παλιές και εν πρώτη όψεως μοιάζουν με τις πρωτότυπες, οι πινακίδες αυτές δεν είναι αυθεντικές. "Στον καπιταλισμό ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται τον άνθρωπο, ενώ στο σοσιαλισμό είναι το αντίθετο" και πολλές άλλες παρόμοιες από το Διαδίκτυο.

Αληθινές ταμπέλες ακόμα βρίσκονται στα σημεία συγκομιδής απορριμμάτων ή κοντά σε καταστραμμένα κτίρια. "Και όταν είναι δώρο από έναν φίλο, τότε ξεκινούν οι αναμνήσεις", λέει ο Πλάμεν Σάμπεφ για τον οποίο η ιστορία του ευρήματος είναι πιο πολύτιμη από την ίδια ταμπέλα. Και υπόσχεται μια μέρα να δωρίσει τη συλλογή του στο μουσείο, όπως ήδη έχει κάνει με τη συλλογή του από παλιά βιβλία με αυτόγραφα.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα