Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην καρδιά της Ευρώπης έθεσαν σε δοκιμασία τις αξίες της ΕΕ για δημοκρατία, νομική τάξη και ανεκτικότητα. Οι Ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν για την ασφάλεια τους και η απάντησή τους όλο και πιο συχνά είναι προς υποστήριξη των εθνικιστικών και λαϊκιστικών σχηματισμών. Ως απάντηση αυτής της ανησυχητικής τάσης η ΕΕ είναι στην τελική φάση εκπόνησης της Γενικής Στρατηγικής Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, που πρέπει να εγκριθεί στη συνάντηση κορυφής τον Ιούνιο φέτος.

«Για να είναι επιτυχές το έγγραφο αυτό δεν πρέπει να είναι προϊόν της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Γι αυτό πραγματοποιούμε γενικά 14 συζητήσεις σε χώρες της ΕΕ», δήλωσε χθες ο κ. Αντόνιο Μισιρόλι. Διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας της Ασφάλειας της ΕΕ στα εγκαίνια της συζήτησης στη Σόφια. Σύμφωνα με τα λόγια του οι Ευρωπαίοι πρέπει να φροντίσουν για περισσότερα κονδύλια για άμυνα και αυτό είναι ζήτημα που γίνεται όλο και πιο επίκαιρο τους τελευταίους μήνες. « Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι θέματα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνο ενωμένοι. Θα προσθέσω και τα θέματα της μετανάστευσης και της ασφάλειας των συνόρων», δήλωσε ο κ. Μισιρόλι και συνόψισε:

« Όλα αυτά τα γεγονότα έως κάποιον βαθμό επηρεάζουν τη χάραξη της νέας γενικής στρατηγικής που θα επιδιώκει την επίτευξη περίπλοκης ισορροπίας και θα καλύψει την ανάγκη ύπαρξης στρατηγικής που να είναι επίκαιρη τουλάχιστον τα επόμενα 3-4 χρόνια. Η στρατηγική αυτή πρέπει να καθοδηγεί τις ενέργειες της ΕΕ. Πρέπει όμως να είναι επίκαιρη και να οδηγεί και τους πολίτες. Αυτή κατά τη γνώμη μου είναι μία από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημιουργοί της νέας στρατηγικής ασφάλειας της ΕΕ.»

Η ασφάλεια μετατρέπεται σε θέμα όταν είναι υπό απειλή. Στη διάρκεια μιας διαρκούς ιστορικής περιόδου η Ευρώπη δεν αντιμετώπιζε το θέμα της ασφάλειας και για τον λόγο στην ημερήσια διάταξη της δεν υπήρχε και η ανάγκη εκπόνησης στρατηγικής. Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου η Ευρώπη ήταν μέρος διπολικού μοντέλου με σαφή σύνορα και η ασφάλεια της ήταν εγγυημένη από την πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ. « Το μοντέλο αυτό ήταν ισορροπημένο», τονίζει ο κοινωνιολόγος Ογκνιάν Μίντσεφ από το Ινστιτούτο Περιφερειακών και Διεθνών Ερευνών στη Σόφια.

«Αυτές οι δεκαετίες ειρηνικής συνύπαρξης και έλλειψης προκλήσεων προς την ασφάλεια διαπαιδαγώγησαν σειρά γενιών σε ηρεμία,ειρηνισμό και έλλειψη οποιασδήποτε ανάγκης σκέψης για την ασφάλεια, επειδή ήταν δεδομένο. Σήμερα η Ευρώπη είναι ένωση εθνικών κρατών που σε σημαντικά πολιτικά και στρατηγικά θέματα δεν έχουν δημιουργήσει τη δική τους ενότητα. Μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών συμφερόντων διατυπώνεται και υπερασπίζεται σε εθνικό επίπεδο. Ακριβώς για αυτό είναι αρκετά δύσκολο να διατυπωθεί κοινό πολιτικό και στρατηγικό συμφέρον.»

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ντίνκο Ντίνκοφ από την καθέδρα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστήμιου Εθνικής και Παγκόσμιας Οικονομίας, η ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρή ανάγκη αναθεώρησης των πραγματικοτήτων στο σημερινό κόσμο. «Εάν παραμελήσει αυτές τις πραγματικότητες η ΕΕ θα συντάξει το κατά σειρά

«Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ η ΕΕ είναι πολιτική, οικονομική, χρηματική και άλλη ένωση, αλλά όχι και ένωση ασφάλειας. Πρέπει να εκπονήσουμε γενική στρατηγική για τα επόμενα 10-15 χρόνια, πρέπει να σκεφτούμε για το τι γίνεται στην Ευρώπη. Οι ιδρυτές της Ένωσης έχουν δημιουργήσει ένα πλαίσιο , ενώ οι σημερινές γενιές είμαστε έτοιμες με απλό χέρι να βάλουμε σταυρό στις ιδέες τους για ιδιόμορφη άρνηση από το εθνικό κράτος. Αυτή είναι η πιο μεγαλειώδη ευρωπαϊκή ιδέα, αλλά έχει φέρει πολλά κακά και κατακλυσμούς στην Ευρώπη .»

Σύμφωνα με τους αναλυτές στη Βουλγαρία η Ευρώπη πρέπει να αναθεωρήσει τις πολιτικές κατηγορίες για «αριστερό» και «δεξί». Πάντα όταν υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια ενισχύονται οι συντηρητικοί και εθνικιστικοί σχηματισμοί. Αλλά η απειλή που αντιμετωπίζει η ενωμένη Ευρώπη είναι στο ότι στην πολιτική συζήτηση σήμερα τη θέση τους καταλαμβάνουν εξαγριωμένοι λαϊκιστές. Με την ανύψωση τειχών και τον εγκλεισμό στα εθνικά κράτη όμως αυτοί καταπολεμούν τις συνέπειες και όχι τους λόγους για την αυξημένη ανασφάλεια στην Ευρώπη.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα