Στην κορυφή του οροπεδίου του Αρμπανάσι βρίσκεται η Μονή των Αγίων Πέτρου και Παύλου, το καμπαναριό του οποίου προσελκύει τους πιστούς από μακριά. Η καμπάνα του αντηχεί μέχρι και την κοντινή πόλη Λιάσκοβετς, γνωστή για την οιναποθήκη της και τις παραδόσεις στην κηπουρική, που κάποτε ήταν κερδοφόρα επιχείρηση για τους κατοίκους της. Σε απόσταση μόνο 6 χιλιόμετρων βρίσκεται το Βελίκο Τίρνοβο. Ακριβώς με την ιστορία της παλιάς βουλγαρικής πρωτεύουσας συνδέεται η μοίρα της Μονής.

Το ιερό κοινόβιο ιδρύθηκε από βογιάρους του Τίρνοβο στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή των Αγίων Πέτρου και Παύλου γνωστή επίσης ως «Πετροπαυλοβσκι» ή «Λιάσκοβσκι». Στην πορεία των χρονών το μοναστήρι υπέστη πολλές εχθρικές επιθέσεις, πυρκαγιές, σεισμούς και χρησιμοποιούταν με ασυνήθιστους σκοπούς κατά τη διάρκεια του ολοκληρωτικού καθεστώτος, αλλά επιβίωσε μέχρι σήμερα και εξακολουθεί να προσελκύει πιστούς από όλη τη χώρα. Υποτίθεται ότι εκεί οι βούλγαροι ηγεμόνες ακριβώς εκεί αποφάσιζαν για το μέλλον του βουλγαρικού κράτους.

«Ιδρύθηκε, σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, τον 12ο αιώνα στη θέση ενός προϋπάρχοντος ρωμαϊκού οχυρού του 2ου αιώνα – λέει η Σοφία Μπόζκοβα από το δημοτικό τουριστικό κέντρο «Τσάρεβγκραντ Τίρνοφ» - Στο φρούριο αυτό συναντιούνταν οι οπαδοί των βογιάρων του Τίρνοβο - των αδελφών Ασέν και Πέταρ, οι οποίοι οργάνωσαν εξέγερση ενάντια στη βυζαντινή σκλαβιά. Μετά τη νίκη τους, αποφάσισαν να ιδρύσουν τη Μονή.»

Με την πτώση της Βουλγαρίας υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σχεδόν δύο αιώνες αργότερα, Η Μονή των Αγίων Πέτρου και Παύλου λεηλατείται επανειλημμένα από τους κατακτητές. Αλλά μετά από κάθε εχθρική επιδρομή αναγεννάται από τις στάχτες της χάρη στις προσπάθειες των ντόπιων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα τη διοίκηση του μοναστηριού ανέλαβε έλληνας επίσκοπος, γιατί η επαρχεία του Τίρνοβο υπαγόταν στο ΠατριαρχείοτηςΚωνσταντινούπολης. Το 1870, με την ανακήρυξη της ανεξάρτητης βουλγαρικής εκκλησίας, οι βούλγαροι μοναχοί και πάλι γυρίζουν στο μοναστήρι.

«Ο τόπος αυτός ήταν «σημείο συγκέντρωσης» των ανθρώπων που συνδέονταν με τον αγώνα για εθνική απελευθέρωση από την οθωμανική κυριαρχία στην περιοχή του Βελίκο Τίρνοβο κατά τον 17^ο-18^ο αιώνα – λέει η Σόφια Μπόζκοβα. - Εκείνη την εποχή, τα μοναστήρια ήταν απομονωμένα, απομακρυσμένα, κρυμμένα από το μάτι των κατακτητών. Εκεί πραγματοποιούνταν εκπαιδευτικές δραστηριότητες και διατηρούταν το βουλγαρικό πνεύμα. Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης η Μονή ήταν κέντρο των εθνικών απελευθερωτικών αγώνων, εδώ συζητούσαν και τη δραστηριότητα των επαναστατικών επιτροπών.»

Κατά την δεκαετία του ‘70 του 19ου αιώνα στο μοναστήρι άνοιξε η πρώτη βουλγαρική ιερατική σχολή, αλλά λίγο μετά την Απελευθέρωση έκλεισε και μετατράπηκε σε τρελοκομείο. Το 1913 η Μονή αντιμετώπισε σεισμό, που κατέστρεψε τα πάντα εκτός από μερικά κτίρια. Αργότερα αποκαταστάθηκε και μετατράπηκε σε γυναικείο μοναστήρι. Το κοινόβιο έγινε στέγη για κωφάλαλες κοπέλες, αργότερα μετατράπηκε σε σχολή εκκλησιαστικής μουσικής ενώ κατά τη διάρκεια του ολοκληρωτικού καθεστώτος εδώ ζούσαν εκτοπισμένες «γυναίκες της εύκολης αρετής» από τη Σόφια. Στην πραγματικότητα, η σημερινή εμφάνισή του είναι από τη δεκαετία του ‘60 του 20ου αιώνα, όταν αναστηλώθηκε εξ’ ολοκλήρου. Αυτή τη στιγμή εκεί ζουν τρεις μοναχές και μια νεαρή δόκιμη μοναχή. Το καθολικό της Μονής επίσης αναστηλώθηκε, αλλά από τις παλιές τοιχογραφίες δεν έμεινε ούτε ίχνος. Το καμπαναριό ύψους άνω των 30 μέτρων, το οποίο καταστράφηκε από τον σεισμό, ξαναχτίστηκε το 1980 και το ρολόι κάτω του είναι δώρο από μια πατριώτισσα από το Λιάσκοβετς, η οποία τώρα ζει στο εξωτερικό.

Περνώ το κατώφλι του μικρού παρεκκλησιού της Αγίας Τριάδος και αισθάνομαι τη διαχρονικότητα. Στην αποπνικτική ατμόσφαιρα τρεμοπαίζει μόνο το φως των κεριών, ζωγραφίζοντας στους τοίχους φευγαλέες σκιές από άλλους κόσμους και εποχές. Υποτίθεται ότι το παρεκκλήσι χτίστηκε στη θέση ενός ειδωλολατρικού βωμού που αργότερα μετατράπηκε σε μικρό ναό. Ακριβώς εδώ οι αδελφοί του Τίρνοβο Ασέν και Πέταρ δίνουν όρκο ότι θα απελευθερώσουν τον λαό τους από τους βυζαντινούς κατακτητές και στη συνέχεια εκεί κοντά θα χτίσουν μοναστήρι. Και αυτό συμβαίνει. Σύμφωνα με τον μύθο, αν γράψεις σε ένα κομμάτι χαρτί μια ευχή και το αφήσεις σε μια από τις ρωγμές ανάμεσα στις πέτρες, η ευχή σου θα πραγματοποιηθεί. Εκατοντάδες επισκέπτες, σαν και μένα, έχουν καλύψει τους τοίχους του παρεκκλησίου με τις ελπίδες τους. Βγαίνοντας, το ιερό κοινόβιο με αποχαιρετά με την επιγραφή «Εμένα δε με άγγιξε σπαθί και ζυγός, ούτε φωτιά και σεισμός. Ήμουν και θα είμαι πνεύμα και στήριγμα για τους χριστιανούς».

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Νικόλοβα