Από τις 7 Ιουνίου έως τις 14 Αυγούστου στην Πινακοθήκη της Σόφιας μπορεί να ειδωθεί πλούσια έκθεση αφιερωμένη σε έναν από τους πιο ταλαντούχους Βουλγάρους ζωγράφους – τον Τσάνκο Λαβρένοφ. Η έκθεση στην οποία παρουσιάζονται περισσότερα από 300 έργα του Τσάνκο Λαβρένοφ είναι με αφορμή την 120^η επέτειο από τη γέννησή του .

Περισσότερα μαθαίνουμε από τη διδάκτορα Στανισλάβα Νικόλοβα, έφορο της Πινακοθήκης της Σόφιας και μία από τους επιμελητές της έκθεσης.

Σε τι οικογένεια μεγαλώνει ο Τσάνκο Λαβρένοφ;

«Μεγαλώνει σε μία ευκατάστατη οικογένεια. Είναι μορφωμένος, η μητέρα του έχει τελειώσει γαλλικό σχολείο και επικοινωνεί με τα παιδιά της στη γαλλική γλώσσα. Στο σόι του έχει μουσικούς και ο Τσάνκο μεγαλώνει σε ένα καλλιτεχνικό περιβάλλον. Ο ίδιος λέει ότι η πρώτη επιθυμία του ήταν να γίνει μουσικός. Αλλά αργότερα όταν σπουδάζει στο Γαλλικό Κολέγιο στο Πλόβντιβ συνειδητοποιεί ότι ίσως η κλήση του είναι η ζωγραφική. Και ακόμα τότε σ’ αυτήν την περίοδο αρχίζει να κάνει γελοιογραφίες.»

Ποια είναι η περίοδος στην οποία δημιουργεί ο Τσάνκο Λαβρένοφ;

«Είναι η περίοδος των πολέμων και οι περισσότερες γελοιογραφίες μάλιστα που δημοσιεύει είναι πολιτικές και επηρεασμένες ακριβώς από τα πολιτικά γεγονότα. Αλλά στη δεκαετία του ‘20 του περασμένου αιώνα κατορθώνει να πάει στη Βιέννη για έναν χρόνο, όπου παρακολουθεί μαθήματα στο ιδιωτικό σχολείο ζωγραφικής «Αγία Άννα» με σκοπό να δώσει εξετάσεις για την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Δυστυχώς οι περιστάσεις δεν το επιτρέπουν και ο Τσάνκο Λαβρένοφ επιστρέφει στη Βουλγαρία. Στη χώρα τα χρόνια εκείνα είναι η εποχή της Σετσεσιόν, των μεγάλων καλλιτεχνών μεταξύ των οποίων είναι οι Νικολάι Ραϊνόφ, Σιράκ Σκίτνικ, Ιβάν Μίλεφ. Ο Τσάνκο Λαβρένοφ επιστρέφοντας από τη Βιέννη παραβρίσκεται στην πρώτη προσωπική έκθεση του Νικολάι Ραϊνόφ, που γίνεται το 1922 στο Πλόβντιβ και είναι ένα εξαιρετικό γεγονός για τους ζωγράφους εκεί. Και κάπως φυσικά ο Τσάνκο Λαβρένοφ αρχίζει να δημιουργεί σ’ αυτό το στιλ, πειραματίζεται και στον Εξπρεσιονισμό. Για τον ζωγράφο η περίοδος εκείνη είναι περίοδος δυναμικής των στιλ, αλλά και ποικιλομορφίας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο τίτλος της έκθεσης είναι «Μεταξύ του μοντέρνου και του κανόνα», επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι, των οποίων αρέσουν τα έργα του Τσάνκο Λαβρένοφ, δε γνωρίζουν αυτή την πρώτη περίοδο, στην οποία είναι με τον ίδιο τρόπο μοντέρνος όπως τα άλλα μεγάλα ονόματα στην τέχνη.»

Ποια είναι τα αγαπημένα θέματα του αργότερα;

«Στο επίκεντρο της ζωγραφικής του είναι φυσικά το παλιό Πλόβντιβ, τα σπίτια και οι δρόμοι του, που έως το τέλος της ζωής του παραμένουν το αγαπημένο θέμα του καλλιτέχνη. Επίσης και οι τσορμπατζήδες του Πλόβντιβ, τους οποίους πολύ συχνά ζωγραφίζει. Αγαπά να ζωγραφίζει και τη φύση, τη Ροδόπη π.χ.»

Εξαιρετική είναι η συμβολή του Τσάνκο Λαβρένοφ στο θέμα για το Άγιον Όρος…

« Η συμβολή του είναι τεράστια κατά τη γνώμη μου», συνεχίζει η κα Νικόλοβα, «επειδή αυτός ο κύκλος έργων αφιερωμένων στο Άγιον Όρος έχει μείνει στην ιστορία της βουλγαρικής τέχνης σαν κάτι εξαιρετικά πολύτιμο. Η ιδιομορφία του και ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται είναι στενά συνδεδεμένα με τη γραφική τέχνη, με την παλιά στάμπα της Αναγέννησης και κάτι που είναι σαν σήμα κατατεθέν του. Και οι μονές του Άγιου Όρους που αποφασίζει να δείξει είναι ζωγραφισμένες από κάμποσες προοπτικές. Όταν κοιτάζουμε έργα από τον κύκλο αυτό μπορούμε να δούμε τον τρόπο, με τον οποίο παρουσιάζει όλο τον χώρο – όχι μόνο από πάνω και από την πλευρά, αλλά και με τους ανθρώπους και τη φύση, και με τον τρόπο αυτό δίνει μία πιο πλήρη εικόνα για το Άγιο Όρος.»

Στην έκθεση παρουσιάζονται και άγνωστα μέχρι τώρα έργα του ζωγράφου – όπως π.χ. οι θαυμάσιες εικονογραφίες των περιοδικών «Έκκληση» και «Παιδική ζωή». Παρουσιάζονται και πολλά έγγραφα, φωτογραφίες, επιστολές. Μετά τη Σόφια η έκθεση θα παρουσιαστεί και στη γενέτειρα του Τσάνκο Λαβρένοφ- το Πλόβντιβ.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες από την έκθεση: Βενέτα Παβλόβα