Σε εκ περιτροπής βάση και με αίτημα της Πολωνίας, Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας το ΝΑΤΟ στέλνει απρόθεσμα 4 τάγματα πεζικού στην ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας ως επιπρόσθετη εγγύηση εναντίον ενδεχόμενης ρωσικής επίθεσης. «Είναι αναμφίβολο, ότι απαντάμε στις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία, επειδή πριν την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας κανείς δε μιλούσε για παρόμοια στρατιωτική παρουσία», εξήγησε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Η Βουλγαρία δε ζήτησε επιπρόσθετα στρατεύματα ξηράς, επιβεβαίωσε ο υπουργός Αμύνης Νικολάι Νέντσεφ για τη Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία. Αναμφίβολα, όμως, η Βουλγαρία αποτελεί πεδίο του υβριδικού πολέμου, που μαίνεται μετά την ουκρανική κρίση. Γύρω από αυτήν τη θέση ενώθηκαν οι συμμέτοχοι στο διεθνές στρογγυλό τραπέζι στη Σόφια, που διοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Αν και ο όρος είναι καινούργιος, ο υβριδικός πόλεμος είναι γνωστός από την αρχαία ιστορία. Ήδη οι αρχαίοι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τις μεθόδους της στη μάχη για την Καρχηδόνα. Όταν λένε «υβριδικός πόλεμος» οι πολιτικοί και οι στρατιωτικοί εννοούν την επιδίωξη στρατηγικών στόχων μέσω ανοιχτών και απόρρητων επιχειρήσεων, διπλωματικής πίεσης και οικονομικού εξαναγκασμού, παραπληροφόρησης και κυβερνοεπιθέσεων, ενώ παράδειγμα γι’ αυτό είναι τόσο η διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου, όσο η χρηματοδότηση προπαγανδιστικών ΜΜΕ. «Ο υβριδικός πόλεμος θα είναι το θέμα του μέλλοντος», ισχυρίζεται υψηλά ιστάμενος στρατηγός του ΝΑΤΟ, που επιθύμησε να διατηρήσει την ανωνυμία του στις παραμονές της συνάντησης κορυφής στη Βαρσοβία τον Ιούλιο.

Η προσάρτηση της Κριμαίας και η παραβίαση των διεθνών συμφωνιών από πλευράς της Ρωσίας προκάλεσε την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Μόσχας, που ακολουθήθηκε από αντικυρώσεις και αντιδυτική προπαγάνδα. Σήμερα είμαστε μάρτυρες έντασης μεταξύ Ρωσίας και Δυτικής Ευρώπης. Από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε άνευ προηγουμένου επικριτική ομιλία του προειδοποίησε, ότι η Ρωσία σκοπεύει να αποσταθεροποιήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανέφερε, ότι η ουκρανική κρίση έθεσε την αρχή μίας περιόδου «ψυχρής ειρήνης». Θυμόμαστε τα χρόνια του ψυχρού πολέμου με την έντονη προπαγάνδα στα ΜΜΕ από τις δύο πλευρές του Σιδηρού Παραπετάσματος.

Σύμφωνα με τα λόγια του βουλγάρου υπουργού Εξωτερικών Ντανιέλ Μίτοφ, αυτοί οι καιροί μπορεί να επανέλθουν:

«Η καλλιέργεια γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών πληροφόρησης και η φύτευσή τους στη συνείδηση των ανθρώπων είναι μέρος από τα νέα μέσα της παλιάς σύγκρουσης μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης, ενώ η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μετατρέπεται σε πεδίο αυτής της σύγκρουσης. Η Ρωσία συνεχώς μας λέει, ότι δε θα επιτρέψει την πολιτιστική επιρροή της Δύσης. Δεν πιστεύω, ότι μπορούμε να βάλουμε λογική τάξη στις σχέσεις μας πριν βρούμε απάντηση αυτής της ερώτησης και πριν πούμε ποια είναι τα σύνορα μεταξύ μας», θεωρεί ο βούλγαρος υπουργός Εξωτερικών.

Σίγουρα λανθασμένη απόφαση θα ήταν εάν η ΕΕ υπό οποιαδήποτε μορφή απαντήσει στην αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα της Ρωσίας με τον ίδιο τόνο. Η ΕΕ αποτελεί κοινότητα, που βασίζεται σε κοινές αξίες, και τέτοια αντίδραση δε θα ήταν κατάλληλη. Για τις σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας ο κοινωνιολόγος Κάντσο Στόιτσεφ έχει άλλη συνταγή:

«Όσο περισσότερο πιέζουμε τη Ρωσία – προπαγανδιστικά ή με άλλο τρόπο, τόσο περισσότερο ενισχύουμε την εξουσία του Πούτιν. Το πρόβλημά μας δεν είναι ο ρωσικός λαός, αλλά αναμφισβήτητα ο Πούτιν.Σύμφωνα με τα τελευταία κοινωνιολογικά στοιχεία από τη Ρωσία, ακόμη το 25% των Ρώσων είναι της γνώμης ότι το μέλλον της Ρωσίας συνδέεται με την Ευρώπη. Πρέπει να μετράμε την αποτελεσματικότητά μας με την αύξηση του μεριδίου αυτού.»

Και ενώ οι συμμετέχοντες στον υβριδικό πόλεμο συζητούσαν τα εργαλεία του υβριδικού πολέμου, ο δημοσιογράφος Ιβάν Μπεντρόφ θεωρεί, ότι στον τομέα των ΜΜΕ γίνεται λόγος για σκόπιμη παραπληροφόρηση. Οι αιτίες για την αυξανόμενη επιρροή αυτών των «ειλικρινών ψεμάτων», σύμφωνα με τα λόγια του δημοσιογράφου, είναι, ότι με τη διείσδυση του Ιντερνέτ και των κοινωνικών δικτύων στην καθημερινότητά μας το κοινό γίνεται όλο και πιο ευάλωτο.

«Το τελικό προϊόν, που λαμβάνει το κοινό, και μάλιστα σε καταξιωμένα ΜΜΕ, είναι διεθνείς ειδήσεις, που αποτελούνται από μονάδες παραπληροφόρησης από τα κοινωνικά δίκτυα. Μεγάλο πρόβλημα για τα σημερινά ΜΜΕ, που σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από τα κοινωνικά δίκτυα, είναι ότι δεν μπορούν να φτάσουν τέτοια διάδοση, όπως το ψέμα. Οι πόροι για τα ΜΜΕ σ’ όλο τον κόσμο είναι όλο και λιγότεροι. Στη Βουλγαρία το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ. Το πρώτο σημείο, όπου γίνονται περικοπές χρημάτων, είναι τα τμήματα διεθνούς πολιτικής. Το αποτέλεσμα είναι ότι το βουλγαρικό κοινό στερείται διεθνείς ειδήσεις, ενώ το παράδοξο είναι ότι παράλληλα μ’ αυτήν τη διαδικασία αυξάνεται το ενδιαφέρον του κοινού προς τα θέματα διεθνούς επικαιρότητας. Αυτό, που μπορεί να αλλάξει την εικόνα, δεν είναι η αντιπροπαγάνδα. Αυτή δεν είναι αποτελεσματική, για να μην πω ότι είναι ηλίθια. Η απόφαση είναι η παραχώρηση επαρκούς ποσότητας αξιόπιστων και προσιτών πληροφοριών στα βουλγαρικά ΜΜΕ. Αλλά, δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος των ΜΜΕ δεν έχουν χρήματα, για να πληρώνουν για περιεχόμενο.»

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα

Φωτογραφίες: BGNES