Η Εβγκένια Μιχάηλοβα και η Ναταλή Ατανάσοβα αποτελούν μέρος της πρώτης βουλγαρικής ομάδας, που φιλοδοξεί να συμμετάσχει στον διεθνή διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας και γενετικής μηχανικής iGEM. Ο διαγωνισμός πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Βοστόνη και αφορά φοιτητές ηλικίας μέχρι 23 χρονών. Τα μέλη της βουλγαρικής ομάδας, που αυτή τη στιγμή αποτελείται από 15 άτομα, προετοιμάζονται για τον διαγωνισμό σε εξειδικευμένο εργαστήριο υψηλής τεχνολογίας στο Sofia Tech Park. Το σχέδιο της βουλγαρικής ομάδας είναι τόσο βιολογικό, όσο και μηχανικό:

«Το ονομάσαμε «Ομιλούν βακτήριο», εξηγεί η Εβγκένια. – «Φανταστείτε ένα βιοαντιδραστήρα και κύτταρα, που ζουν εκεί και κάποιος πρέπει να μετρά τους δείκτες τους και το τι χρειάζονται. Το έχουμε επινοήσει πώς τα βακτήρια να «λένε» τι χρειάζονται, στέλνοντας μήνυμα φωτός, αφού μετριούνται τα χαρακτηριστικά του. Στα πλαίσια του σχεδίου έχουμε επεξεργαστεί και εφαρμογή. Θα υπάρχει και ειδικό σύστημα, που εξ αποστάσεως θα επιτρέπει η διατροφή του βακτηρίου. Ακούγεται στοιχειώδες, αλλά θα είχε μεγάλη εφαρμογή στη βιομηχανία – όχι μόνο στα εργαστήρια, αλλά και σε διάφορα είδη παραγωγών, στον χώρο της φαρμακοποιίας. Στο iGEM δείχνουμε ένα μοντέλο, που στο μέλλον μπορεί να δημιουργήσει νέα γενιά συστημάτων μέτρησης, μέσω των οποίων το βακτήριο να «επικοινωνεί» με τον άνθρωπο.»

Επειδή για την υλοποίηση του σχεδίου είναι απαραίτητα πολλά μέσα και οι φοιτητές αναζητούν χρηματοδότηση μόνοι τους, η Ναταλή λέει, ότι η οικονομική πλευρά παρουσιάζεται μεγάλο εμπόδιο.

«Για να συμμετάσχουμε σ’ αυτόν τον διαγωνισμό έπρεπε να πληρώσουμε την εγγραφή κόστους 5000 δολαρίων και λάβαμε κουτί με βιολογικά υλικά, με τα οποία θα δουλεύουμε. Μαζέψαμε αυτά τα χρήματα με πολλές προσπάθειες και εκτιμάμε πολύ υψηλά την υποστήριξη, που λάβαμε. Αυτή τη στιγμή, όμως, χρειαζόμαστε αναλώσιμα, αντιδραστήρια, ένζυμα και άλλα. Έχουμε αγοράσει ένα μέρος απ’ αυτά, αλλά χρειαζόμαστε ακόμη πολλά. Εκπονήσαμε προϋπολογισμό και διαπιστώσαμε, ότι χρειαζόμαστε ακόμη 20 000 δολάρια.»

Σε σχεδόν όλες τις χώρες η ομάδα του iGEM οργανώνεται από τα πανεπιστήμια, που χρηματοδοτούν τον διαγωνισμό, ενώ οι καθηγητές είναι μέντορες και καθορίζουν το σχέδιο και το θέμα. Η Εβγκένια λέει πώς στη Βουλγαρία αυτό δεν μπορεί να συμβεί για οικονομικούς λόγους.

«Αυτό δε μας αποθαρρύνει, αλλά μας δίνει κίνητρο να αποδείξουμε στους υπόλοιπους συμμετέχοντες, ότι έστω και να μην έχουμε τις οικονομικές δυνατότητες, που έχουν τα υπόλοιπα κράτη, μπορούμε να βρούμε τα απαραίτητα χρήματα και να δώσουμε ελπίδα στους βουλγάρους φοιτητές, ότι μπορούν να ασχολούνται με επιστήμη στη χώρα μας.»

Στην ιστοσελίδα της ομάδας έχει δημοσιευθεί ο τραπεζικός λογαριασμός της για όσους θέλουν να υποστηρίξουν οικονομικά το πρότζεκτ. Διευθυντής της βουλγαρικής ομάδας είναι ο Μπορίς Κίροφ, που αυτή τη στιγμή είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο στη Σόφια. Τελείωσε βιοτεχνολογίες στο Πανεπιστήμιο Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» και έκανε διδακτορική διατριβή στη Γαλλία. Προετοίμασε ομάδα για τον διαγωνισμό iGEM το 2012 στη Γαλλία, με την οποία κέρδισε μερικά μετάλλια. Ανακοινώνει τα σχέδιά του να κάνει ομάδα πρώτα στους φοιτητές του από το Πολυτεχνείο. Από εκεί μαζεύει ομάδα μηχανικών λογισμικού. Στην ομάδα ίση συμμετοχή έχουν οι γυναίκες και οι άνδρες, οι μισοί είναι βιολόγοι και οι υπόλοιποι – μηχανικοί. Η Εβγκένια λέει πώς αυτό τους δίνει δυνατότητα για περισσότερες ιδέες και απόψεις. Από την ομάδα του iGEM θέλουν να αποδείξουν, ότι, παρά τα πολλά εμπόδια και δυσκολίες, στη χώρα μας είναι δυνατό να πετύχεις, και να δείξουν στους νέους Βουλγάρους, ότι υπάρχουν αιτίες να μείνουν στη Βουλγαρία. Η Εβγκένια καλεί:

«Ο χρόνος των δικαιολογιών και των κατηγοριών πρέπει να τελειώσει. Οι νέοι πρέπει να ενεργούν. Όχι συνεχώς να τονίζουν τα προβλήματα, αλλά να σκέφτονται τη λύση τους. Επειδή η απόδραση δεν είναι λύση.» 

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα