Η Εθνική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΕΕΗ) πλήρωσε στην ρωσική επιχείρηση Atomstroyexport το ποσό των εξακοσίων εκατομμυρίων ευρώ για δυο αντιδραστήρες που είχε παραγγείλει για τον Πυρηνικό Σταθμό Μπέλενε, την κατασκευή του οποίου ακύρωσε η βουλγαρική Βουλή. Οι αντιδραστήρες θα παραδοθούν, στη Βουλγαρία και θα φυλαχτούν στον χώρο κατασκευής του «φανταστικού» Π.Σ. Μπέλενε. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει η Βουλγαρία με τα πανάκριβα αυτά μηχανήματα. Μέχρι στιγμής δεν τα χρειάζεται. Εδώ και αρκετό καιρό οι αρχές σκέφτονται και προσπαθούν να βρουν μια πρακτική εφαρμογή για τους εν λόγω αντιδραστήρες. Το μόνο σίγουρο, για την ώρα, είναι ότι δεν υπάρχουν κρατικά κεφάλαια για την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού σταθμού.

Οι εναλλακτικές δυνατότητες που συζητήθηκαν, με στόχο την αποκατάσταση μέρους των εκατομμυρίων που δόθηκαν για τους δυο, περιττούς, αντιδραστήρες, είναι δύο. Η πρώτη επιλογή είναι να βρεθεί κάποιος ο οποίος θα τους αγοράσει για κάποιο, αγνώστου μεγέθους, χρηματικό ποσό. Είναι σαφές ότι όποιος κι συμφωνήσει να τους αγοράσει, δεν θα συμφωνήσει να πληρώσει το ίδιο ποσό που πλήρωσε η Βουλγαρία, μια και οι αντιδραστήρες έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα με τις βουλγαρικές ανάγκες. Δηλαδή, η Βουλγαρία θα αποκαταστήσει μέρος του ποσού που έδωσε, αλλά θα συνεχίσει να είναι χαμένη. Οι προοπτικές για την επιλογή αυτή δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες. Αρκεί να πούμε ότι μια παρόμοια, αποτυχημένη, απόπειρα είχε γίνει από τον πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ με το Ιράν.

Η δεύτερη επιλογή είναι να βρεθεί κάποια εταιρεία η οποία να συμφωνήσει να ολοκληρώσει, με δικά της έξοδα και με δικά της κεφάλαια, το σχέδιο κατασκευής του Πυρηνικού Σταθμού Μπλέλενε και να τον λειτουργήσει χωρίς καμία απολύτως κρατική, χρηματική ή άλλη, βοήθεια. Λέγεται ότι παρόμοιες, προκαταρκτικές, συζητήσεις έχουν πραγματοποιηθεί με 3 ή 4 μεγάλες εταιρείες από την Αμερική, τη Γαλλία και την Κίνα, αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο. Σύμφωνα με την υπουργό Ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα, μετά από έξι ή οκτώ μήνες μπορεί να προκύψει κάτι πιο συγκεκριμένο. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχουν καθαρά ιδιωτικά πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Θα μπορούσε, όμως, η Βουλγαρία να γίνει η πρώτη χώρα στον τομέα αυτό;

Εν τω μεταξύ, είναι σίγουρο ότι οι ανησυχίες της Εθνικής Επιχείρησης Ηλεκτρισμού δεν θα διαλυθούν σύντομα, καθώς, πέρα από την λύση του προβλήματος Μπέλενε, θα πρέπει να αρχίσει να μαζέψει κεφάλαια για να εξοφλήσει το κρατικό δάνειο με το οποίο πλήρωσε την ρωσική κατασκευάστρια Atomstroyexport. Η ΕΕΗ είναι καταχρεωμένη και το νέο αυτό χρέος της ήρθε περισσότερο, καταδικάζοντάς την σε δραματική τεχνολογική καθυστέρηση στις επενδύσεις για την ανανέωση και τη συντήρηση των υφιστάμενων κρατικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης