Η γιορτή Μπάμπα Μάρτα (γιαγιά Μάρτα, γνωστή στην Ελλάδα ως Μάρτης και Μαρτιά) είναι μια από τις πιο όμορφες ανοιξιάτικες γιορτές. Την 1^η Μαρτίου όλη η Βουλγαρία είναι στολισμένη σε άσπρο και κόκκινο. Μικροί και μεγάλοι φορούν φυλαχτά φτιαγμένααπό στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή. Θαρρείς ο Ήλιος λάμπει φωτεινός, η ημέρα μεγαλώνει, οι άνθρωποι χαμογελούν περισσότερο.

Η ημέρα αυτή σημειώνει το πλησίασμα της άνοιξης και αποτελεί αφορμή για συγγενείς και φίλους να ανταλλάσσουν μαρτενίτσες – παραδοσιακά φυλακτά από άσπρα και κόκκινα νήματα. Ο χειμώνας αποχωρεί, η άνοιξη προχωρά, γεννιέται η ελπίδα για υγεία, τύχη και χαρά.

Κάποτε η Μπάμπα Μάρτα, που ζούσε μακριά στο βουνό,έβλεπε και άκουγε όλα που συμβαίνουν στη Γη. Όταν χαμογελούσε, ο Ήλιος έλαμπε σαν χρυσός, τα πουλιά κελαηδούσαν, πρασίνιζε ο κόσμος. Εάν ήταν θυμωμένη, σκοτεινά σύννεφαεμφανίζόντανπάνω από τα βουνά, ισχυρές βροχές, καταιγίδες, χιονοπτώσεις και θυελλώδεις άνεμοιπροκαλούσαν ζημιές στα δάση, το κρύο χτυπούσε τη Γη και σώπαιναν τα πουλιά. Να γιατί από παλιούς καιρούς οι Βούλγαροι στόλιζαν με στριμμενη άσπρη και κόκκινη κλωστή τα παιδιά και τις κοπέλες, τα πρόβατα και τις αγελάδες, τα οπορωφόρα δέντρα, για να καταφέρουννα κατευνάσουν τηθυμωμένη γριά.Οι κόκκινες κλωστές μπροστά σε κάθε σπίτι προστάτευαν από τους κακούς και τις αρρώστιες, ενώ η Μπάμπα Μάρτα χαμογελούσε και ο Ήλιος έλαμπε. Γι' αυτό κατά παράδοση την 1^η Μαρτίου χαρίζουμε μαρτενίτσες - ασπροκόκκινα φυλαχτά που φέρουν το όνομα του μήνα Μάρτη.

Σήμερα η μάρτενιτσα είναι σύμβολο της αγάπης, της υγείας και της μακροζωίας. Πολλοί Βούλγαροι μόνοι τους κατασκευάζουν τις μαρτενίτσες. Οι παραδοσιακές είναι από μαλλί, αλλά με τη φαντασία του ο Βούλγαρος τα περιπλέκει με πράσινα, ροζ και μπλε νήματα, ενώ οι καρφίτσες με γνωστές από τα παραμύθια και τις κινηματογραφικές ταινίες ήρωες, δεμένες με ασπροκόκκινες κλωστές, χαροποιούν περισσότερα τα παιδιά. Πιο δημοφιλείς είναι τα χειροποίητα πλεκτά βραχιόλια, οι μαρτενίτσες για το λαιμό, αλλά και ακόμα διάφορες καρφίτσες, σκουλαρίκια με χρυσό ή ασημένιο κέρμα ή με μπλε χάντρες. Εάν δε δούμε μέχρι την 25^η Μαρτίου (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) πελαργό, για να βγάλουμε την μαρτενίσα, την αφήνουμε σε οπωροφόρο δέντρο. Έτσι τον Μάρτη όλη η Βουλγαρία είναι στολισμένη με μαρτενίτσες.

Επιμέλεια και μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: BGNES