Κατά παράδοση το όνομα της βουλγαρικής πόλης Τρογιάν συνδέεται με την επιπλοποιία και την τέχνη της κεραμικής. Είναι και η γενέτειρα της ηρωίδας της ιστορίας μας – της Ράλιτσα Γιόβκοβα. Η Ράλιτσα ασχολείται με το επάγγελμα των προγόνων της – την αγγειοπλαστική. Μεγαλώνει με τη μυρωδιά του πηλού και τον θόρυβο του τροχού αγγειοπλαστικής. Τελειώνει το Εθνικό Λύκειο Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Τρογιάν και συνεχίζει τις σπουδές της στην Εθνική Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Σόφια στην ειδικότητα της Κεραμικής Τέχνης.

«Εκεί είχα αμφιβολίες σχετικά με το εάν έκανα τη σωστή επιλογή, ή απλώς ακολούθησα τους γονείς μου», διηγείται η Ράλιτσα. - «Στην Ακαδημία υπήρχαν φοιτητές πολύ καλύτεροι από μένα. Αρκετά σκέφτηκα, αλλά τελικά αποφάσισα να γίνω πολύ καλή σ’ αυτό που κάνω, μια που είχα ανεβασμένα σκαλοπάτια από τους προπάππου, παππού και πατέρα μου. Δεν υπήρχε άλλο επάγγελμα, από το οποίο να πάρω τόση εμπειρία από τις ρίζες μου και να συνεχίσω να εξελίσσομαι. Ήθελα να καθιερώσω δικό μου στιλ. Με βοήθησε πολύ ο καθηγητής Μποζιντάρ Μπόντσεφ, που μία μέρα μου διηγήθηκε για μία διάλεξή του για το μυστικό της επιτυχίας στην τέχνη. Η πρώτη δυνατότητα είναι να είσαι πρώτος, δηλαδή να κάνεις καλλιτεχνική κεραμική, που να διακρίνεται από την παραδοσιακή. Η δεύτερη είναι να είσαι καλύτερος από τον πρώτο, που είναι επίσης πολύ δύσκολο. Ενώ η τρίτη – να είσαι διαφορετικός. Και εγώ αποφάσισα να επιστρέψω προς τη μέθοδο των προγόνων μου και αυτή έκανε το δικό μου στιλ διαφορετικό. Ονομάζεται «ανγκόμπα». Είναι διάλυμα λευκού πηλού που χρωματίζεται. Οι τόνοι του είναι μαλακοί και παστέλ. Αυτές οι αποχρώσεις είναι πολύ χαρακτηριστικές για μένα, καθώς και ο γραφικός σχεδιασμός.»

Στο Τρογιάν δεν είναι σπάνιο γυναίκα να ασχολείται με κεραμική. Εδώ το επάγγελμα ακμάζει, επειδή το έδαφος δεν είναι κατάλληλο για καλλιέργεια και γεωργία. Δεν είναι εύφορο, αλλά έχει καλές πλαστικές ιδιότητες. Τις πρώτες πωλήσεις η Ράλιτσα κάνει όταν το σπίτι τους επισκέπτονται ξένοι τουρίστες, στους οποίους αρέσουν όχι μόνο τα έργα του πατέρα της, αλλά και τα δικά της. Προς το παρόν δικά της έργα εξάγονται στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία και τις ΗΠΑ.

«Η αγγειοπλαστική είναι αρκετά τεχνολογική. Πρέπει να γνωρίζεις καλά τα υλικά, με τα οποία δουλεύεις. Η πιο σύντομη περίοδος δημιουργίας είναι περίπου δύο εβδομάδες, όταν πρόκειται μάλιστα και για ένα ποτήρι μόνο», λέει η Ράλιτσα και προσθέτει:

«Στην αρχή, σαν κάθε νεαρό δημιουργό που θέλει να αναδειχθεί, δούλευα με πολλά μικρά καταστήματα. Έτσι με ανακάλυψαν οι μεγαλύτεροι πελάτες από τα παραθαλάσσια θέρετρα και έκαναν παραγγελίες για όλη τη σεζόν. Αυτό για μένα ήταν μεγάλη ευτυχία. Δε ζητούσα τους αγοραστές, αυτοί μόνοι τους έρχονταν σε μένα. Έλαβα παραγγελίες και από τις μεγάλες πόλεις της χώρας, καθώς και από τη Γερμανία. Δούλευα βασικά με Βουλγάρους, που μένουν εκεί και πωλούσαν τα έργα μου. Με τον ίδιο τρόπο έγιναν τα πράγματα και στις ΗΠΑ. Κάθε απόχρωση έχει τους λάτρες της. Τα ασπρόμαυρα έργα συνεχίζουν να έχουν μεγάλη επιτυχία στη Γαλλία. Οι πιο απαλές αποχρώσεις του πράσινου ζητούνται στη Γερμανία, ενώ τα πιο χρωματιστά έργα - στη Ρωσία.»

Σύμφωνα με τη Ράλιτσα, για να μπορεί ένας αγγειοπλάστης να κάνει σερβίτσια και οποιαδήποτε λεπτά σκεύη του είναι απαραίτητη τουλάχιστον επτάχρονη εμπειρία. Και πολλή δουλειά, υπομονή και αγάπη.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο