Ο Θεός έχει δημιουργήσει τον κόσμο ποικιλόμορφο. Και μόνο από μας εξαρτάται εάν θα αντιμετωπίζουμε το δημιούργημά του με τα μάτια του ερευνητή ή θα εμπιστευόμαστε στις ετικέτες που κάποιος άλλος έχει βάλει πριν εμάς.

Στις παραμονές Χριστουγέννων μία χρονιά, σε ένα γαλλικό εργαστήριο, εμφανίζεται ένα περίεργο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Και παρόλο που είναι μεγάλο όσο πιατάκι από σερβίτσιο για καφέ, η ιστορία του θα γυρίσει τον κόσμο των επιστημόνων, ενώ η συμπαθητική μορφή του θα μετατραπεί σε αγαπημένο για αυτούς χριστουγεννιάτικο σύμβολο. Υστέρα θα γίνουν ακόμα πολλά πράγματα, αλλά ας αναφέρουμε πρώτα τα σημαντικότερα – ζωντανά βακτηρίδια, θρεπτικό περιβάλλον, τρυβλία Πέτρι, για να μπορεί η ηρωίδα μας Ροσίτσα Τάσκοβα να μας διηγηθεί παραμύθι, στο οποίο «οι κακοί» δε σκοτώνουν πάντα, μάλιστα ορισμένες φορές δημιουργούν ομορφιά.

«Πριν δύο χρόνια δούλευα σε ένα εργαστήριο της Γαλλίας πάνω στη μεταπτυχιακή μου εργασία στον τομέα της μικροβιολογίας», διηγείται η Ροσίτσα Τάσκοβα. - «Και επειδή είχα χρόνο, άρχισα να κάνω μικρά πειράματα για διασκέδαση. Ύστερα έδειξα στους συναδέλφους τι έχω κάνει και ένα από τα πειράματά μου ήταν να ζωγραφίσω με μικροοργανισμούς Χριστουγεννιάτικο δέντρο σε δοχεία Πέτρι με θρεπτικές ουσίες.»

Αντί να πετάξει τα τρυβλία Πέτρι με τους μικροοργανισμούς με οποιεσδήποτε μορφές και χρώματα, η Ροσίτσα ζεσταίνειτο ιόζε – μικρό κύκλο από σύρμα με λαβή και… αρχίζει να δημιουργεί. Έτσι οι ακτινομήκυτες μετατρέπονται σε χιονονιφάδες, ενώ τα διάφορα μικρόβια σε κορμό, κλαδιά και χριστουγεννιάτικα παιχνίδια. Ύστερα συμμαζεύει το μελλοντικό Χριστουγεννιάτικο δεντράκι σε ζεστό χώρο.

«Για να ζωγραφιστεί κάτι όμορφο σε θρεπτικό περιβάλλον, πρέπει να γνωρίζονται οι ιδιότητες των μικροοργανισμών που θα χρησιμοποιηθούν», εξηγεί η Ροσίτσα Τάσκοβα. - «Τα ξεχωριστά είδη μικροοργανισμών έχουν ανάγκη από διαφορετικό περιβάλλον και διαφορετική θερμοκρασία καλλιέργειας για να μεγαλώσουν. Επίσης χρωματίζονται με διαφορετικό τρόπο, δηλαδή τα χρώματα επίσης είναι αποτέλεσμα της αλληλενέργειας μεταξύ των μικροοργανισμών και του περιβάλλοντος. Αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο ζωγράφος στην πραγματικότητα δε βλέπει τι κάνει στη διαδικασία ζωγραφίσματος, επειδή στο θρεπτικό περιβάλλον μένουν μόνο απλές γρατσουνιές από το ιόζε. Ή με άλλα λόγια δε βλέπει τα χρώματα, όπως ο πραγματικός ζωγράφος. Η ζωγραφιά κυριολεκτικά ζωντανεύει σε ένα ή μερικά 24ωρα.»

Αφού το Χριστουγεννιάτικο δέντρο της Ροσίτσα ζωντανεύει, αυτή στέλνει την φωτογραφία του στην Αμερικανική Κοινωνία Μικροβιολογίας (ASM), που την βάζει στη σελίδα της στο Facebook. «Ο αριθμός των like, διαμοιρασμών και σχολίων είναι άνευ προηγουμένου για οποιαδήποτε ανάρτηση της ASM», λέει η Ροσίτσα. Και εμπνευσμένοι από τη ζωγραφιά της Βουλγάρας από τον οργανισμό τρίτη χρόνια τώρα διοργανώνουν διεθνή διαγωνισμό για ζωγραφιά με μικροοργανισμούς σε Πέτρι. Το περιοδικό «Βουλγαρική επιστήμη» πάλι, όπου δουλεύει και η Ροσίτσα, είναι στις παραμονές του δεύτερου διαγωνισμού του. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι Βούλγαροι επιστήμονες θέλουν να αποδείξουν ότι η μικροβιολογία επίσης είναι είδος τέχνης.

«Επειδή απαιτείται εκτός από μεγάλη γνώση - καθαρά επιστημονική και πρακτική, και κάποιο αίσθημα αισθητικής», πιστεύει η Ροσίτσα Τάσκοβα. - «Πάντα είχα το αίσθημα ότι οι μικροβιολόγοι έχουν πραγματικά μία πιο ιδιαίτερη άποψη για τον κόσμο, επειδή συνήθως θαυμάζει κανείς τη φύση γύρω του, ενώ οι μικροβιολόγοι δουλεύουν με κάτι που δε βλέπουν και είναι απαραίτητη μεγάλη φαντασία για να μπορούν να φανταστούν το έργο που κάνουν.»

Όλα γύρω μας μπορούν να μετατραπούν σε τέχνη, αρκεί να μην κοιτάζουμε με προκαταλήψεις. Όπως το έκανε η Ροσίτσα - η πρώτη επιστήμονας στον κόσμο που ζωγραφίζει με μικροοργανισμούς.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα