«Η Ένωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρωμυλία είναι ένα ανεπανάληπτα σημαντικό μάθημα ομοφωνίας και σύμπνοιας ιδεών και πράξεων για τους Βούλγαρους, κάτι που δεν είναι εύκολο πάντα να εφαρμοστεί», λέει σε μια αρχειακή ηχογράφηση από το Χρυσό Αρχείο της ΒΕΡ ο συνταγματάρχης Πέτκο Γιότοφ, πρώην διευθυντής του Εθνικού Μουσείου Στρατιωτικής Ιστορίας.

Η Απελευθέρωση της Βουλγαρίας δεν είναι ένα αποκομμένο ιστορικά γεγονός, αλλά αποτελεί συνέχεια μιας σειράς επαναστάσεων των Βουλγάρων και μιας σειράς Ρωσοτουρκικών πολέμων. Το 1878 αναγεννήθηκε η κρατική υπόσταση της χώρας μας στο μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που ήδη είχαν αναγνωριστεί στη Βουλγάρικη Εξαρχία με σουλτανικό φιρμάνι από το 1870. Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου όμως αναθεωρήθηκε από τη Συνθήκη του Βερολίνου και η έδρα της Προσωρινής Ρωσικής Διοίκησης μεταφέρθηκε από το Πλόβντιβ στη Σόφιατον Οκτώβριο του 1878, μιας και η Ανατολική Ρωμυλία έμεινε υποτελής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Το Σύνταγμα του Τρίτου Βουλγάρικου Κράτους άρχισε να ισχύει από τον Απρίλιο του 1879 και για μονάρχης επελέγη ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ από τη γερμανική κομητεία Χέσεν-Ντάρμσταντ που τότε ήταν υποτελής της Ρωσίας. Ο ίδιος ο Μπάτενμπεργκ συμμετείχε στον απελευθερωτικό πόλεμο υπό τις διαταγές του αντιστράτηγου Γκούρκο και οι Βούλγαροι τον υποδέχτηκαν θερμά τον Ιούνιο του 1879.

Ο πρίγκιπας κυβέρνησε τη Βουλγαρία 7 χρόνια. Σ’ αυτό το διάστημα αναγκάστηκε να ακροβατεί ανάμεσα στους φιλελεύθερους και τους συντηρητικούς κύκλους της χώρας όπως και ανάμεσα στη Ρωσία και τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις. Αρκετές από τις πράξεις του ήταν αμφιλεγόμενες, αλλά στο όνομά του ανακηρύχθηκε η Ένωση της Βόρειας και της Νότιας Βουλγαρίας, στο Πλόβντιβ,στις 6 Σεπτεμβρίου του 1885.

Την οργάνωση του πραξικοπήματος ανέλαβε η Βουλγαρική Μυστική Κεντρική Επαναστατική Επιτροπή, της οποίας ηγούταν ο Ζαχάρι Στογιάνοφ που είχε συμμετάσχει στην Εξέγερση της Στάρα Ζαγκόρα και στην Εξέγερση του Απρίλη του 1876 στο ιππικό του Μπενκόφσκι.

Την Ένωση ανακήρυξαν πρώτοι οι κάτοικοι του Παναγκιούριστε και λίγες μέρες αργότερα ο κυβερνήτης της Ανατολικής Ρωμυλίας Γκαβρίλ Κράστεβιτς παραδόθηκε στους διοικητές της τοπικής αστυνομίας Νταναήλ Νικολάεφ και Πρόνταν Πρόντανοφ.

Ο πρίγκιπας Μπάτενμπεργκ νομιμοποίησε με διάταγμα την Ένωση στις 8 Σεπτεμβρίου στο Τίρνοβο και την επόμενη μέρα έφτασε στο Πλόβντιβ για να διορίσει τον νέο διοικητή, τον Γκεόργκι Στράνσκι, πρώην επαναστάτη, γιατρό και μέλος του Φιλελεύθερου Κόμματος.

Η διεθνής αντίδραση περιορίστηκε στην ανακήρυξη του Σερβοβουλγαρικού πολέμου, όταν ο πρίγκιπας Μίλαν με την υποστήριξη της Αυστροουγγαρίας επιτέθηκε στο Βουλγαρικό Πριγκιπάτο. Ο πόλεμος τελείωσε τον Μάρτιο του 1886 με νικητή τη Βουλγαρία, ενώ με τη Συμφωνία του Τοπ Χανέ η Ένωση έλαβε και διεθνή αναγνώριση.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα