Ο Νικόλο Παγκανίνι έτσι επέβαλλε τη δαιμονική του δύναμη στο βιολί του, ώστε έλεγαν ότι είχε συνάψει συμφωνία με τον διάβολο – τόσο υπέροχος ήταν ο ήχος του βιολιού του. Η αλήθεια όμως ήταν ότι πήγαζε από τη θεϊκή ψυχή του. Ακριβώς «Ψυχή» του βιολιού ονόμασαν εκείνο το μικρό κομμάτι του μουσικού όργανου που κατέστησε τη μουσική του ουράνια.

Να αγγίξει την ψυχή των έγχορδων ήταν το παιδικό όνειρο του Βλάντο Τίλεφ. Μεγαλώνοντας στη μουσική ατμόσφαιρα της καλλιτεχνικής του οικογένειας, φαινόταν ότι θα ακολουθήσει τον δρόμο του μουσικού. Αλλά του άρεσε πάντα να διορθώνει κάτι στο βιολοντσέλο του, και όταν ήταν μόλις 12 ετών βρέθηκε τυχαία στο εργαστήρι ενός γείτονα οργανοποιού, και τότε κατάλαβε ότι η τέχνη αυτή θα συνοδεύει όλη του τη ζωή.

«Αυτό είναι ένα εσωτερικό αίσθημα» – λέει ο Βλάντο Τίλεφ, επιστρέφοντας στα παιδικά του χρόνια όταν πήγαινε συχνά στο ατελιέ του οργανοποιού. – «Ο καθένας έχει μια κλήση για ένα ή άλλο θέμα, έχει κάποια όνειρα όταν είναι μικρός. Και νομίζω ότι, από πολύ μικρή ηλικία ήμουν βέβαιος ότι θα ασχολούμαι με την οργανοποιία - αν και περισσότερο σαν χόμπι μου παράλληλα με το επάγγελμα του μουσικού. Αργότερα, όμως, αντικατέστησα πλήρως την ερμηνευτική τέχνη με την οργανοποιία.»

Επί περισσότερα από 20 χρόνια, ο Βλάντο Τίλεφ επισκευάζει και αναστηλώνει έγχορδα, καθώς και κατασκευάζει νέα στο εργαστήριό του. Και αφού ο καλός οργανοποιός, σύμφωνα με τα δικά του κριτήρια, πρέπει να είναι μουσικός με επιδέξια χέρια, αποφοιτεί βιολοντσέλο στο ωδείο της γερμανικής πόλης Έσσεν και ταυτόχρονα επισκέπτεται τα εργαστήρια φημισμένων οργανοποιών βιολιού. Και σήμερα ασκεί το επάγγελμά του σε παγκόσμιο επίπεδο και λέει ότι έχει αποκαλύψει μερικά από τα μυστικά των ιστορικών μουσικών οργάνων των ξακουστών οικογενειών του 17^ου και του 18^ου αιώνα Στραντιβάρι, Αμάτι, Γκουαρνέρι.

«Σε αντίθεση με την ανθρώπινη ψυχή, τα μουσικά όργανα ανήκουν στον κόσμο των θνητών - αν και λέμε ότι έχουν τη δική τους ψυχή», σκέφτεται ο οργανοποιός. – «Είναι δημιουργημένα από υλικό, και όλα τα υλικά σε αυτόν τον κόσμο γερνούν, αλλάζουν, παραμορφώνονται, και σε κάποιο σημείο εξαντλείται η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του ξύλου. Έτσι, μετά από 500 χρόνια τα δείγματα, τα οποία τώρα κοστίζουν εκατομμύρια, δε θα είναι σε θέση να αναπαράγουν ήχο. Από την άλλη μεριά, δεν είναι σαφές πόσα από τα σημερινά όργανα μετά από 250-300 χρόνια θα ακούγονται υπέροχα - ίσως αρκετά. Αυτό δείχνει ότι η γήρανση των υλικών είναι ιδιαίτερης σημασίας για τον ήχο.»

Αλλά δεν είναι λιγότερο σημαντικό ποιος θα παίξει το μουσικό όργανο, είναι πεπεισμένος ο οργανοποιός

«Όταν έχουμε ένα θαυμάσιο μουσικό όργανο στα χέρια ενός, θα έλεγα, λίγο αδέξιου μουσικού αλλάζει η εκφραστικότητα του ήχου, αλλάζει η χροιά του μουσικού οργάνου. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό ο ερμηνευτής να επιτρέπει στο όργανο να εξελίσσεται και ο ήχος να γίνεται όλο και καλύτερος.»

Ο Βλάντο Τίλεφ επιλέγει τα χέρια που παίζουν τα όργανα του – πέρυσι το ίδρυμά του, που υποστηρίζει νεαρούς μουσικούς, προσέφερε ένα βιολί και βιολοντσέλο σε δύο κορίτσια από το μουσικό σχολείο στη Σόφια.

«Τον Νοέμβριο θα έχει άλλη ακρόαση στο Εθνικό Μουσικό Σχολείο «Λιουμπομίρ Πίπκοφ», γιατί σκοπεύω να δώσω άλλο ένα βιολί», λέει ο Βλάντο Τίλεφ. – «Η επόμενη ιδέα του ιδρύματος είναι να δωρίσει πέντε μικρά βιολιά στο μουσικό σχολείο για τα μικρότερα παιδιά, καθώς συχνά δυσκολεύονται να βρουν το σωστό μουσικό όργανο.»

Πριν μερικές δεκαετίες ένα μικρό αγόρι γοητεύτηκε από την τέχνη των οργανοποιών. Και σήμερα, στον υλικό κόσμο της υψηλής τεχνολογίας, στον οποίο ζούμε, όλο και πιο σπάνια βλέπουν με περιέργεια στο εργαστήρι του οργανοποιού, όπου «θεραπεύεται» η ψυχή του βιολιού.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο