Στη Σόφια έλαβε χώρα η πρώτη συνάντηση εμπειρογνωμόνων από την ημερήσια διάταξη της Βουλγαρικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Το θέμα ήταν η Περιοχή του Δούναβη που συμπεριλαμβάνει την έκταση μεταξύ του βουνού Σβάρτσβαλντ στη Γερμανία και της Μαύρης Θάλασσας. Ο Δούναβης είναι το δεύτερο σε μήκος ποτάμι της Ευρώπης (2850 χλμ.) και συνδέει τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης με την Παρευξείνια Περιοχή, τον Νότιο Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Στην ΕΕ άρχισαν να χαράζουν «Στρατηγική για τον Δούναβη» από το 2011 και στον σχεδιασμό της συμμετέχουν 14 κράτη με συνολικό πληθυσμό 100 εκατ. κατοίκους (1/5 του πληθυσμού της ΕΕ).

Η «Στρατηγική για τον Δούναβη» επενδύει στην περιφερειακή προσέγγιση και ο σκοπός της είναι να μετατρέψει τις εκτάσεις κατά μήκος του Δούναβη σε ένα ελκυστικό τόπο διαμονής με καλές δυνατότητες εργασίας, καθαρή φύση και πλούσια πολιτιστική ζωή. Για να συμβεί αυτό πρέπει να βελτιωθούν οι συγκοινωνίες, το περιβάλλον να είναι καθαρό, να μην υπάρχει κίνδυνος από πλημμύρες, να μην υπάρχει εξάρτηση από τους διανομείς ενέργειας και να λυθεί το δημογραφικό πρόβλημα.

Ο κάτω ρους του Δούναβη είναι η πιο υπανάπτυκτη οικονομική περιοχή, αλλά αυτό έχει και τις θετικές του πλευρές, γιατί εκεί διατηρούνται οι βιότοποι και επιβιώνουν η χλωρίδα και η πανίδα. Αντιθέτως στην περιοχή του άνω ρου του ποταμού, 80% από τα είδη έχουν εξαφανιστεί λόγω της βιομηχανοποίησης.

Κατά τη γνώμη μου, ο Δούναβης είναι η χαμένη μας ευκαιρία, λέει ο διευθυντής του Ινστιτούτου της Βιέννης για την Περιοχή του Δούναβη, διδάκτωρ Έρχαρντ Μπούσεκ, ο οποίος για πολλά χρόνια ήταν πρόεδρος του Συμφώνου Σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και έχει διατελέσει αντικαγκελάριος της Αυστρίας. Ο Δούναβης είναι ποτάμι που με τους παραπόταμούς του συνδέει τους ανθρώπους που ζουν σε 14 κράτη και αυτό δίνει δυνατότητες τόσο οικονομικές, όσο και πολιτιστικές. Υπάρχουν δεσμοί που είχαν διακοπεί λόγω του Ψυχρού Πολέμου, αλλά το Σιδηρούν Παραπέτασμα έπαψε να ισχύει εδώ και πάρα πολύ καιρό, ενώ εμείς δεν έχουμε εκμεταλλευτεί επαρκώς το χρόνο.

Η «Στρατηγική για τον Δούναβη» είναι ελάχιστα γνωστή ακόμα και στα κράτη που αφορά, δηλαδή τα κράτη που βρίσκονται στις όχθες του. Εκτός αυτού δεν συμπεριλαμβάνει επιπλέον χρηματοδότηση, δεν έχει ρητές οδηγίες και δε δημιουργεί νέες δομές.

Υπάρχουν μια σειρά από σχέδια, τα οποία θα μπορούσαν να εξυπηρετούν τους ανθρώπους,συνεχίζει ο κύριος Μπούσεκ. Εγώ όμως είμαι σκεπτικιστής, γιατί η κριτική μου σκέψη μου λέει πως η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία για τη σύγκλιση των χωρών κατά μήκος του Δούναβη, πως πρέπει να αναλάβει τον ηγετικό ρόλο. Χρειαζόμαστε κοινή, διακρατική στρατηγική για την αναβίωση αυτού του μέρους της Ευρώπης. Στη Βορειοδυτική Βουλγαρία είναι η περιοχή του Βίντιν, στη Δυτική Ρουμανία είναι η περιοχή γύρω από την Κραϊόβα, στην Ανατολική Σερβία είναι η περιοχή της Ζελέζνι βρατά. Αυτές οι περιοχές έχουν την ίδια θλιβερή μοίρα – ερημώνουν. Προσωπικά έχω προσπαθήσει να πείσω τις κυβερνήσεις των τριών γειτονικών χωρών ότι είναι αναγκαίο να αναλάβουν κοινές ενέργειες, αλλά δυστυχώς απέτυχα.

Η Βορειοδυτική Βουλγαρία είναι η πιο φτωχή περιοχή στην ΕΕ τη στιγμή που η Περιοχή του Δούναβη είναι ο τουριστικός προορισμός με τις καλύτερες προοπτικές στην Ευρώπη. Στην περιοχή του υπάρχουν μοναδικά φυσικά αξιοθέατα, τα οποία μπορούν να προσελκύσουν τουρίστες από όλο τον κόσμο. Μόνο στο έδαφος της Βουλγαρίας υπάρχουν 9 αξιοθέατα από τον Κατάλογο της UNESCO για τη διατήρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εδώ και χρόνια συζητάμε για τη δημιουργία κοινών τουριστικών προϊόντων και πολιτιστικών διαδρομών. Η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ έχει εργαλεία για την πραγματοποίηση αυτών των ιδεών;

Μέσω της περιφερειακής πολιτικής η ΕΕ μπορεί να ασκεί πιέσεις, να προτείνει και να κινεί διάφορα σχέδια, να συντονίζει τη διακρατική συνεργασία, λέει ο Έρχαρντ Μπούσεκ. Υπάρχει κάποια βελτίωση όσον αφορά τις συγκοινωνίες και τις μεταφορές, οι δρόμοι είναι σε καλύτερη κατάσταση, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες για τη δημιουργία επιχειρήσεων, θέσεων εργασίας, δυνατοτήτων για επενδύσεις, οι άνθρωποι να θέλουν να ζήσουν εδώ.

Τι νομίζει ο κύριος Μπούσεκ για τον ευρωσκεπτικισμό και τις διαθέσεις στην ΕΕ για την ένταξη νέων κρατών μελών στο πλαίσιο της προτεραιότητας της Βουλγαρικής Προεδρίας για την προσχώρηση των Δυτικών Βαλκανίων;

Μέρος των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων ανήκουν στην Περιοχή του Δούναβη, λέει εκείνος. Η ένταξη νέων μελών δίνει ώθηση στις οικονομικές σχέσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Ευρωπαίοι ανεξάρτητα αν ανήκουν στην ΕΕ ή όχι αποτελούν μόλις το 7% του πληθυσμού της γης. Υπάρχει κίνδυνος να μειωθούμε και να φτάσουμε το 4% τα επόμενα χρόνια και σε ένα γενικό πλαίσιο αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή μας. Αυτό θα έπρεπε να μας δίνει κίνητρο να συνεργαζόμαστε και να συμβιώνουμε. Το να είμαστε ενωμένοι είναι δυνατόν αν καταβάλλουμε κοινές προσπάθειες, αλλά εμείς χάνουμε πολλές ευκαιρίες και ρισκάρουμε το μέλλον μας.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα