Στις 3 Μαρτίου η Βουλγαρία γιορτάζει την εθνική εορτή της - την Ημέρα της Απελευθέρωσης από την εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό έρχεται ως αποτέλεσμα του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1877-1878. Στις 3 Μαρτίου στο προάστιο της Κωνσταντινούπολης Άγιο Στέφανο υπογράφηκε η συνθήκη ειρήνης μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία σηματοδοτεί την αρχή της ελεύθερης Βουλγαρίας.

Πώς γίνονται ελεύθεροι οι Βούλγαροι; Το αποκορύφωμα του βουλγαρικού απελευθερωτικού κινήματος ήταν η Εξέγερση του Απρίλη του 1876. Μετά την καταστολή του όμως, το «βουλγαρικό ζήτημα» έγινε γνωστό στον κόσμο. Πολλοί διακεκριμένοι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν τους Βούλγαρους: οι πολιτικοί Γουίλιαμ Γκλάντστοουν και Όττο Φον Μπίσμαρκ, οι μεγάλοι δημιουργοί Βίκτωρ Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι, Όσκαρ Ουάιλντ, επιστήμονες όπως οι Δαρβίνος και Μεντελέγιεφ. Ο ελεύθερος Τύπος κατάφερε να μετατρέψει την κοινή γνώμη, ακόμη και σε χώρες, πρόθυμες να υποστηρίζουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία λόγω των γεωπολιτικών συμφερόντων τους. Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η συμβολή του Αμερικανού ανταποκριτή Januarius McGahan, ο οποίος γράφει για την βρετανική εφημερίδα Daily News και την αμερικανική New York Herald.

Στη νέα κρίση στα Βαλκάνια η Ρωσία βλέπει μια ευκαιρία να ανακτήσει τις θέσεις της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που έχασε μετά τον αποτυχημένο Κριμαϊκό Πόλεμο. Η ρωσική διπλωματία διεξάγει περίπλοκες διαπραγματεύσεις με τις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις, κυρίως με τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία. Εξασφαλίζεται η ουδετερότητα των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων με πολλούς συμβιβασμούς σχετικά με τη μελλοντική δομή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στις 24 Απριλίου του 1877 η Ρωσία κηρύσσει πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αρχίζει αμέσως επίθεση στο μέτωπο του Καυκάσιου. Την 27η Ιουνίου με την απόβαση των ρώσων στο Σβιστόβ ξεκινούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στα σημερινά βουλγαρικά εδάφη.

Ο εκσυγχρονισμένος οθωμανικός στρατός ήταν σοβαρή στρατιωτική δύναμη και ο πόλεμος γίνεται αρκετά πιο σκληρός και αιματηρός από τις πρωταρχικές προσδοκίες στην Αγία Πετρούπολη. Ο βουλγαρικός λαός με πολλούς τρόπους βοήθα για την τελική νίκη. Για παράδειγμα, οι βουλγαρικές εθελοντικές μονάδες συμμετείχαν στην πιο σημαντική και κρίσιμη μάχη – την ηρωική άμυνα του περάσματος Σίπκα /που ονομάστηκε «βουλγαρικές Θερμοπύλες»/ στον Αίμο τον Αύγουστο του 1877. Η επίθεση του Σουλεϊμάν Πασά για να κατακτήσει το πέρασμα είχε θέση-κλειδί για την έναρξη της οθωμανικής αντεπίθεση και αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων πέρα από τον Δούναβη. Αλλά σε αυτή τη μάχη Ρώσοι και Βούλγαροι σημείωσαν ιστορική νίκη.

Στα τέλη του 1877, μετά από μια άλλη ιστορική νίκη - στο Πλέβεν, η ρωσική Ανώτατη Διοίκηση αποφασίζει ότι από πολιτική άποψη είναι σημαντικό ο πόλεμος να τελειώσει το αργότερο μέχρι το χειμώνα του 1878. Για τον σκοπό αυτό έχει προγραμματιστεί γενική επίθεση στη Νότια Βουλγαρία μέσα από το πέρασμα στον Αίμο, απρόσιτο το χειμώνα. Ακόμη και οι γερμανοί στρατηγοί θεωρούν παρόμοια επίθεση αδύνατη. Αλλά γίνεται δυνατή με τη βοήθεια δεκάδων χιλιάδων Βούλγαρων που υποστηρίζουν τον ρωσικό στρατό στην εξαιρετικά δύσκολη πορεία του. Οι αποφασιστικές μάχες νότια από τον Αίμο /στη Σόφια, Σίπκα-Σέινοβο και το Πλόβντιβ/ οδηγούν σε πλήρη στρατιωτική νίκη και την προκαταρκτική συνθήκη ειρήνης στις 3 Μαρτίου.

Οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται στο Συνέδριο του Βερολίνου, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις υπογράφουν στις 13 Ιουλίου του 1878 τη Συνθήκη του Βερολίνου. Τα αποτελέσματα αυτής της διεθνούς συνάντησης αντανακλούν κάπως τους συμβιβασμούς που επιτεύχθηκαν πριν από τον πόλεμο. Κηρύσσεται η πραγματική ανεξαρτησία του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας /σημερινή Βόρεια Βουλγαρία και την περιοχή της Σόφιας/, το οποίο είναι υποτελές του Σουλτάνου. Η Νότια Βουλγαρία με κέντρο του Πλόβντιβ γίνεται αυτόνομη επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υπό την κυριαρχία του Σουλτάνου παραμένουν άλλα βουλγαρικά εδάφη: η Μακεδονία του Πίριν, η Ροδόπη, η Στράντζα, καθώς και η Μακεδονία του Βαρδάρη και η Θράκη του Αιγαίου, που κατοικούνται κυρίως από Βουλγάρους.

Στη συνέχεια η Βουλγαρία στα σημερινά της σύνορα είναι καθαρά βουλγαρική υπόθεση - αποτέλεσμα αγώνων σε περίοδο σχεδόν 40 χρόνων. Βουλγαρικό έργο είναι και το πρώτο δημοκρατικό Σύνταγμα της χώρας που εγκρίθηκε το 1879, και που θέτει την αρχή της Βουλγαρίας ως δημοκρατικής ευρωπαϊκής χώρας.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα