Χθες μέχρι αργά το βράδυ η συνάντηση των ηγετών ΕΕ - Τουρκίας στη Βάρνας, που είχε προγραμματιστεί για τις 26 Μαρτίου, δεν είχε ακόμη επιβεβαιωθεί. Χθες στις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ συμφώνησαν ότι, η συνάντηση είναι απαραίτητη για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Άγκυρας, ενώ ο Μπορίσοφ την καθόρισε ως σχεδόν τελευταία ευκαιρία για να συνεχιστεί ο διάλογος. Παρά την αβεβαιότητα για το εάν θα πραγματοποιηθεί ή όχι η συνάντηση, η βουλγαρική πλευρά συνέχισε τις προετοιμασίες για αυτήν, ελπίζοντας να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία. Τελικά στη συνάντηση στις Βρυξέλλες χθες το βράδυ αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί η σύνοδος στη Βάρνα, ανεξάρτητα από τις ενέργειες της Τουρκίας στη Μεσόγειο και το Αιγαίο, που καταδικάστηκαν. Η συνάντηση αποδείχθηκε πιθανή, αλλά και πιο περίπλοκη.

Όταν έγινε γνωστή η πρωτοβουλία για μια τέτοια συνάντηση κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, η κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ είχε υπόψη της την εξομάλυνση των σχέσεων και τώρα τη θεωρεί ως σχεδόν μια τελευταία ευκαιρία για να συνεχιστεί ο διάλογός. Αυτό δεν είναι αβάσιμο, διότι κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ Τουρκίας - ΕΕ. Την περασμένη εβδομάδα ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε την Ένωση για έλλειψη ειλικρίνειας, επειδή δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της να δώσει στην Τουρκία 3 δισ. ευρώ στο πλαίσιο της Συμφωνίας για τους πρόσφυγες. Από την πλευρά της, η ΕΕ έδειξε αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο για τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Η ένταση ενισχύθηκε περαιτέρω και από τη σύλληψη των ελλήνων στρατιωτικών που περιπολούσαν κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και μπήκαν κατά λάθος σε τουρκικό έδαφος.

Χθες στις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ δήλωσε ότι σ’ αυτή την κατάσταση, θέτει ένας μοναδικός στόχος και ο στόχος αυτός είναι πολύ δύσκολος - να εξασφαλιστεί η συνέχιση της Συμφωνίας για τους πρόσφυγες και η πληρωμή της οικονομικής ενίσχυσης που υποσχέθηκε η ΕΕ. Όσον αφορά το αίτημα για την απελευθέρωση των ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στην Τουρκία, ο Μπορίσοφ έχει ήδη στείλει μήνυμα στον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την προσδοκία ότι, το θέμα θα συζητηθεί σε διμερή συνάντηση στη Βάρνα.

Η συνέχιση της Συμφωνίας για τους πρόσφυγες εξαρτάται από την καταβολή των συμφωνηθέντων χρημάτων στην Τουρκία. Η ΕΕ έχει ήδη εκπληρώσει τη δέσμευσή της για 3 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2016 και το 2017. Σύμφωνα με την υπουργό Εξωτερικών της Βουλγαρίας Αικατερίνα Ζαχάριεβα, η δεύτερη δόση της ενίσχυσης των 3 δισ. συνδέεται με τη μείωση της έντασης στη Συρία, κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμη, έχει και πληροφορίες που δεν συμπίπτουν και το θέμα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί στη συνάντηση της Βάρνας.

Όμως, το καθήκον της Βουλγαρίας ως διαμεσολαβητή της συνάντησης περιπλέκεται όχι μόνο από τις υπάρχοντες επιφυλάξεις από πλευράς ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών για τον διάλογο με την Τουρκία, αλλά και από ορισμένες άλλες περιστάσεις. Προς το συμφέρον των καλών σχέσεων με την Τουρκία, η Βουλγαρία απέφυγε τα ζητήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην γειτονική χώρα, κάτι, που συχνά συζητείται στην ΕΕ. Αυτές τις μέρες όμως η μεγαλύτερη οργάνωση των δικαστών στη Βουλγαρία κάλεσε τον Μπορίσοφ να θέσει το ζήτημα για την τήρηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα του στον τούρκο κρατικό ηγέτη. Απαιτήσεις απέναντι στις θέσεις του Μπορίσοφ στη Βάρνα παρουσίασε και το αντιπολιτευόμενο Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο επέμεινε ο πρωθυπουργός να καταδικάσει στη Βάρνα την πρόσφατη δήλωση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι «τα πνευματικά σύνορα της Τουρκίας επεκτείνονται μέχρι το Κίρτζαλι» ως προβοκάτσια ενάντια στην κυριαρχία και την εθνική ακεραιότητα της Βουλγαρίας. Οι Σοσιαλιστές θέλουν να τεθεί επί τάπητος και το ζήτημα για τις αποζημιώσεις των προσφύγων από τη Θράκη - ένα θέμα που είναι και υπόθεση του μικρού εταίρου στον κυβερνώντα συνασπισμό - των Ενωμένων Πατριωτών.

Έτσι, στις παραμονές της συνάντησης ΕΕ-Τουρκίας στη Βάρνα η εκδήλωση είναι φορτωμένη με προσδοκίες, όχι μόνο σε διεθνές, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, και ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ δεν κρύβει ότι ανησυχεί για το γεγονός αυτό. Το αποτέλεσμα θα φανεί σε τρεις ημέρες, αλλά μπορούμε να πούμε ότι, λόγω των δυσκολιών που συνοδεύουν τη συνάντηση, κάθε επιτυχία θα είναι ευπρόσδεκτη.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα