Οι Βουλγάρες έχουν τη φήμη πως είναι εργατικές και πως έχουν αίσθηση της ομορφιάς. Όλα τα προσόντα τους φαίνονται στις παραδοσιακές φορεσιές τους που τις ύφαιναν μόνες τους και τις διακοσμούσαν με κλωστές, τις οποίες χρωμάτιζαν με φυσικό τρόπο, επαναλαμβάνοντας αρχαία μοτίβα, αλλά και αυτοσχεδιάζοντας. Βάσει της φορεσιάς μπορούσε κανείς να ορίσει την περιοχή από όπου προερχόταν η γυναίκα, αλλά και το σε ποια γενιά ανήκε.

Μέχρι την Απελευθέρωση οι Βουλγάρες, ειδικά στα χωριά, διατηρούν τα παραδοσιακά στοιχεία της φορεσιάς τους, λέει η εθνολόγος Έλη Γκούτσεβα. Η ενδυμασία τους αποτελούταν από πουκάμισο και πανωφόρι - ανοιχτό ή κλειστό στο στήθος. Το πουκάμισο ήταν πλούσια διακοσμημένο, ενώ οι παντρεμένες γυναίκες φορούσαν μαντίλα. Ανάλογα με την κοινωνική θέση της γυναίκας διέφεραν οι κάλτσες, η ποδιά, η ζώνη και τα κοσμήματα.

Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά άλλαξε πολύ λίγο πριν και μετά την Απελευθέρωση του 1878. Οι βασικές διαφορές παρατηρούνταν στις πόλεις, όπου οι νεοτερισμοί έρχονταν από την Πόλη, στη Νότια Βουλγαρία, και από την Βιέννη και το Παρίσι στη Βόρεια. Τα μέλη των πλούσιων οικογενειών ταξίδευαν στην Ευρώπη και έφερναν καινούριες τάσεις από τις πρωτεύουσες της μόδας.

Σιγά σιγά ακόμα και στο χωριό οι γυναίκες άρχισαν να αποφεύγουν την δύσκολη ύφανση και άρχισαν να την αντικαθιστούν με δαντέλες στις φούστες και στα μανίκια. Το πουκάμισο κόντυνε και τα φορέματα έγιναν πιο ευρωπαϊκά. Τα κοσμήματα άρχισαν να χάνουν τον συμβολισμό τους.

Οι γυναίκες έπαψαν να φοράνε μαντίλες και άρχισαν να εισάγονται καπέλα με περίεργα σχήματα και σε πολλά χρώματα.

Οι παραδοσιακές φορεσιές ήταν εμπνευσμένες από τη φύση και είχαν μια απλοϊκή ομορφιά. Το πουκάμισο ήταν από βαμβάκι ή λινό, ενώ στις πιο πλούσιες περιοχές τα μανίκια ήταν από μετάξι. Έπειτα τα υφάσματα άρχισαν να αγοράζονται και οι γυναίκες έπαψαν να τα βάφουν μόνες τους. Στα τέλη του 19^ου αιώνα, παράλληλα με τη βιομηχανοποίηση, δημιουργήθηκαν ειδικά εργαστήρια που ανέλαβαν την ετοιμασία των γυναικείων ενδυμάτων. Ρόλο έπαιξαν και οι αλλαγές στον ρόλο της γυναίκας στον νέο τύπο κοινωνίας. Οι γυναίκες άρχισαν να είναι πολυάσχολες και δεν είχαν πια τον χρόνο να κάτσουν και να αφοσιωθούν στα ρούχα τους σαν σε έργα τέχνης.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Ντεσισλάβα Σέμκοφσκα