Το χωριό Βαρμπίτσα βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της Βόρειας Βουλγαρίας. Οι υποδομές στην περιοχή είναι σε κακή κατάσταση και στο χωριό έχουν καταστραφεί πολλά από τα σπίτια, όπου δεν ζει κανείς εδώ και χρόνια. Ευτυχώς, υπάρχει σχολείο και νηπιαγωγείο, αλλά με τα χρόνια τα παιδιά μειώνονται. Η σχολική χρονιά μπορεί να είναι η τελευταία για το ντόπιο σχολείο, και στη συνέχεια θα γίνει ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο, πιθανώς με σπασμένα παράθυρα και πόρτες. Ο πληθυσμός της Βαρμπίτσα αποτελείται από Βούλγαρους και Ρομά. Η πλειοψηφία των κατοίκων, περίπου 500 άτομα, είναι συνταξιούχοι. Πολλοί από τους νέους έχουν μεταναστέψει, εργάζονται και μεγαλώνουν τα παιδιά τους στο εξωτερικό. Επιστρέφουν σπάνια, επειδή δεν υπάρχει τίποτα που να τους κρατήσει στο χωριό. Ο καταστραμμένος δρόμος μέχρι το χωριό αποτελεί άλλο ένα εμπόδιο για τους επισκέπτες, έστω και λάτρεις της αγροτικής ζωής. Η Βαρμπίτσα βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιόμετρων από τις μεγάλες πόλεις Γκόρνα Οριάχοβιτσα και Βελίκο Τίρναβο.

Επιθυμία και φιλοδοξία για την αναβίωση του παραδοσιακού τρόπου ζωής στο χωριό βλέπουμε σε ένα τοπικό φεστιβάλ. Η ιδέα ανήκει στην πρόεδρο του πολιτιστικού κέντρου εδώ Ανέλια Ντιμιτρόβα. Το χωριό είναι από τα μεγαλύτερα στον δήμο Γκόρνα Οριάχοβιτσα και η γη είναι εύφορη. Καλλιεργούνται καλαμπόκι, σιτάρι, σόγια, μπιζέλια και άλλες», λέει η Ανέλια, η οποία εδώ και δυο χρόνια έχει αναλάβει τη θέση του προέδρου του κέντρου «Κήπο-Βαρμπίτσα 1894» και από τότε επιθυμεί να κάνει τη ζωή του χωριού πιο χαρούμενη. Και επειδή οι κάτοικοι εδώ υπερηφανεύονται για τις δεξιότητές τους, μια ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας έρχεται για να πλουτίσει τη ζωή τους. Πρόκειται για το Φεστιβάλ της Μπάνιτσα /είδος τυρόπιτας/, ένα έδεσμα που συνδέεται στενά με τη ζωή του τόπου και είναι φυσικά γνωστή με όλες τις «εκδοχές» της. Στο χωριό μας κάνουμε μπάνιτσα για όλες τις αφορμές - από τα Χριστούγεννα μέχρι την γιορτή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, όταν έχουμε και φρέσκο τυρί - λέει η Ανέλια Ντιμιτρόβα.

Οι περισσότερες από τις γυναίκες φτιάχνουν σπιτικά φύλλα για την μπάνιτσα που πάντα είναι διαφορετικά - χωριάτικα, σφολιάτα, κουρού ή φύλλα κρούστας, αλλά πάντα γίνεται πολύ νόστιμη. Γι’ αυτό στο χωριό αυτό δεν υπάρχει κοινή συνταγή, αλλά κάθε νοικοκυρά προσπαθεί να προετοιμάσει την καλύτερη και την διαφορετική μπάνιτσα.

Η ιδέα ήρθε όταν συζητούσαμε τι τοπική γιορτή πρέπει να έχουμε. Θέλαμε να κάνουμε κάτι πρωτότυπο σε σχέση με τα άλλα μέρη και να μη είναι μόνο απλή γιορτή τραγουδιού. Συμφωνήσαμε να περιλαμβάνει μαγειρικό στοιχείο και έτσι διοργανώσαμε το Φεστιβάλ της Μπάνιτσα, επειδή δεν υπάρχει τίποτα άλλο καλύτερο και πιο αγαπημένο για τους Βουλγάρους σε όλες τις εποχές, που έχει κυρίαρχη θέση στο τραπέζι μας.

Το φεστιβάλ φέτος έγινε στις 19 Μαΐου για πέμπτη φορά. Τα πρώτα χρόνια συμμετείχαν μόνο νοικοκυρές από το χωριό, αλλά επειδή ήταν τόσο χαρούμενο, πολύχρωμο και διαφορετικό, η Ανέλια Ντιμιτρόβα προσκάλεσε ανθρώπους και από άλλα μέρη. Πέρυσι, 14 συγκροτήματα από 8 δήμους της Βουλγαρίας ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση συμμετοχής. Όλα δείχνουν ότι, ο δρόμος είναι σωστός και αυτό είναι το πρώτο βήμα για την αναβίωση του μικρού χωριού Βαρμπίτσα. Πριν την γιορτή ευχόμαστε πάντα καλό καιρό γιατί τέτοιο πανηγύρι δε γίνεται σε κλειστό χώρο, λέει η Ανέλια Ντιμιτρόβα και συνεχίζει:

Όταν στρώσουμε στο ύπαιθρο τα τραπέζια, και στη σκηνή βλέπουμε αυθεντικό φολκλόρ και στήνεται ο χορός – γίνεται λόγος για βουλγαρική παραδοσιακή γιορτή. Όσο και παράλογα να ακούγεται, στο χωριό ζούμε καλύτερα απ ό, τι στη μεγάλη πόλη. Οι άνθρωποι αλληλοβοηθούνται και διασκεδάζουν μαζί, το κακό είναι ότι τα χωριά εξαφανίζονται.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο