Με την αρχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 η ΕΕ βρέθηκε στο μάτι της καταιγίδας, τα αποτελέσματα της οποίας δεν είναι ακόμη σαφή. Παρόλο που έχουν περάσει 10 χρόνια από τότε, έχουμε την αίσθηση ότι η κρίση εμβαθύνει. Σ’ αυτή όλο και περισσότερο προστίθενται νέα τοπικά, αλλά και κοινά ευρωπαϊκά προβλήματα, όπως αυτό με τους πρόσφυγες, τα προβλήματα στην Ιταλία, ή με το δημοψήφισμα στην Καταλονία, το οποίο η ισπανική κυβέρνηση δεν αναγνώρισε. Τελευταίο, αλλά πιο σημαντικό χαρακτηριστικό αυτής της εικόνας είναι ότι στις 29 Μαρτίου του 2019 η Βρετανία θα εγκαταλείψει την ΕΕ. Αν και αυτό είναι μια κυρίαρχη απόφαση, η απομάκρυνση της δεύτερης οικονομίας στην Ένωση προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Αυτό που στην πραγματικότητα οδήγησε τη Μεγάλη Βρετανία να βγει από την κηδεμονία των Βρυξελλών και τα διδάγματα από την απόφαση αυτή συζητήθηκαν σε φόρουμ, υπό την αιγίδα του Κόμματος των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών /ECR/, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Σόφια. Συμμετείχαν ο αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ECR Σαΐντ Κεμάλ, βουλευτές από τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία. Στις ομιλίες τους ο ευρωβουλευτής Άνγκελ Τζαμπάζκι και ο διδάκτορας νομικών του Πανεπιστήμιου Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» καθηγητής Ατανάς Σέμοφ, εξέφρασαν την άποψή τους, ότι το γεγονός που η Μεγάλη Βρετανία εγκαταλείπει την ΕΕ δε σημαίνει ότι, οι γέφυρες μεταξύ τους θα καούν. Η συνεργασία με την ΕΕ θα συνεχιστεί στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, λόγω της εμπειρογνωμοσύνης και των δυνατοτήτων που έχει η χώρα σ’ αυτούς. Το ότι το Brexit είναι γεγονός οφείλεται σε μερικά πράγματα, σύμφωνα με τον καθηγητή Σέμοφ:

Ένας λόγος για την απόφαση των ψηφοφόρων στη Μεγάλη Βρετανία ήταν η υποτίμηση της ανάγκης για ανοικτό και ειλικρινή διάλογο με τους πολίτες. Η ανάγκη να πει κανείς στον απλό άνθρωπο τι είναι η ΕΕ και ποια είναι τα οφέλη, αλλά και τα αρνητικά της ένταξης, έχει υποτιμηθεί. Είχα πάντα την πεποίθηση ότι, για να αγαπάς την ΕΕ, πρέπει να επικρίνεις με θάρρος τις αδυναμίες της. Στην πραγματικότητα, τοBrexitήταν Bruxellexit - ένα σαφές σημάδι διαφωνίας με δύο ευρωπαϊκές πραγματικότητες. Η μία πραγματικότητα είναι η υπερβολική ρύθμιση. Εξακολουθεί να υπάρχει πολύ έντονη αίσθηση ότι, δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας και ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υιοθετούν πράξεις που έχουν αίσθηση υπερβολικής ρύθμισης. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η πράξη για τα προσωπικά δεδομένα γνωστά ως GDPR. Όμως, σε μεγάλο βαθμό, η ψήφος υπέρ του Brexit ήταν και κατά της ομοσπονδιοποίησης της ΕΕ και την αίσθηση του περιορισμού της κυριαρχίας των κρατών μελών.

Ένα άλλο σημαντικό επιχείρημα υπέρ της εγκατάλειψης της Ένωσης είναι η πρόσκληση, που η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απηύθυνε σε όλους τους πρόσφυγες, ότι είναι ευπρόσδεκτοι στην Ευρώπη. Αυτό όμως αποτέλεσε πρόβλημα για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η αβεβαιότητα επηρέασε τα κράτη μέλη, των οποίων οι πολίτες αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο τις απόψεις της ακροδεξιάς και των ευρωσκεπτικιστων ως σωτηρία, για τις χώρες τους. Αυτό αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα των εκλογών στην Αυστρία και την Ιταλία, όπου τα ακροδεξιά κόμματα έχουν γίνει ανυπέρβλητος παράγοντας στη διαμόρφωση των κυβερνήσεων στη Βιέννη και τη Ρώμη. Ένας τρίτος λόγος για το Brexit μπορεί να βρεθεί στην επιθυμία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δίνει εντολές στα κράτη μέλη για το πως να καθορίζουν την εσωτερική τους τάξη. Βλέπουμε μια τέτοια παρέμβαση στο λεγόμενο πακέτο «Κινητικότητα», το οποίο απειλεί να καταστρέψει μεγάλο αριθμό μεταφορικών εταιρειών στην Ανατολική Ευρώπη. Ο ευρωβουλευτής Άνγκελ Τζαμπάζκι δήλωσε ότι, οι συζητήσεις για την υπόθεση αυτή κατέδειξαν σαφώς τα αόρατα σύνορα που δημιουργήθηκαν στην ΕΕ:

Από τη μία πλευρά είναι εκείνοι που θέλουν να μετατρέψουν την Ένωση σε ένα υπερεθνικό ομοσπονδιακό κράτος, ακολουθώντας το παράδειγμα των ΗΠΑ, και από την άλλη είναι οι άνθρωποι που κρατούν και διατηρούν τις παραδόσεις τους και τα ιστορικά τους επιτεύγματα. Εκφραστής της μιας τάσης είναι ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν, ο οποίος μιλά για ευρωπαϊκή ενότητα, αλλά προωθεί διαίρεση –σε δυτικά  «παλιά» κράτη και περιφερειακά κράτη, που πρέπει να εξασφαλίζουν εργατικό δυναμικό και να αποτελούν αγορά για τα δυτικοευρωπαϊκά προϊόντα. Την άλλη τάση εκφράζουν η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Ιταλία. Έτσι διαμορφώνεται μια νέα τάξη στην Ευρώπη και μπορεί να ξεκινήσει μια πραγματική συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: BGNES