Όταν μιλάμε για δαντέλα συνήθως φανταζόμαστε καρεδάκια, πλεγμένα με βελονάκι, αλλά η δαντέλα του Καλόφερ είναι τύπου Βρυξελλών και πλέκεται με σαΐτα σε κυλινδρικό αργαλειό. Δείγματα της τελευταίας έφερε για πρώτη φορά στο Καλόφερ η κόρη του διάσημου εμπόρου και εθνικού ευεργέτη, Ευλόγκι Γκεοργκίεφ, από την διπλανή πόλη Κάρλοβο, η Ελισαβέτα Καραμίνκοβα που σπούδαζε στην Πράγα, ενώ οι γυναίκες του Καλόφερ δημιούργησαν 110 νέα σχέδια που είναι τυπικά βουλγαρικά – τριαντάφυλλα, τουλίπες, ηλιοτρόπια, εντελβάις και σιτάρι.

Το 1904 στη Σόφια έφτασε η Τερέζα Χολέκοβα από την Τσεχία για να αναλάβει το τμήμα Κεντήματος και Δαντέλας της Ακαδημίας Καλών Τεχνών. Εκεί σπούδασε χάρη σε έρανο των συμπολιτών της η Ντόνκα Σίπκοβα από το Καλόφερ και όταν επέστρεψε άρχισε να διδάσκει την τέχνη σε άλλα κορίτσια της πόλης σε ειδικό σχολείο που ιδρύθηκε τότε.

Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου οι κάτοικοι του Καλόφερ γιορτάζουν την Γιορτή της Δαντέλας. Φέτος ακριβώς αυτή τη μέρα, στο εμβληματικό κτίριο του σχολείου, στο οποίο δίδασκε ο πατέρας του εθνικού ήρωα Χρίστο Μπότεφ, εγκαινιάστηκε ένα Δημιουργικό Κέντρο το οποίο θα φιλοξενεί εκθέσεις, σχετικές με την ιστορία της ανάπτυξης της τέχνης του πλεξίματος δαντέλας, θα γίνονται παρουσιάσεις και εργαστήρια για να μπορούν οι νέοι να μαθαίνουν περισσότερα κι αν ενδιαφέρονται να ασχολούνται με την τέχνη αυτή επαγγελματικά.

Το σχέδιο κέρδισε το Πολιτιστικό Κέντρο «Χρίστο Μπότεφ -1869» στο πλαίσιο του Πλόβντιβ – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2019.

Το πλέξιμο δαντέλας υπήρξε βιοποριστικό για τους κατοίκους της πόλης μας σε δύσκολους καιρούς και σήμερα παραμένει επίκαιρο, λέει η διευθύντρια του Πολιτιστικού κέντρου Αντοανέτα Παρβάνοβα. Όλα όσα κάναμε έγιναν με αγαθοεργίες των συμπολιτών μας. Για να αναγνωριστεί η τέχνη αυτή πρέπει οι άνθρωποι να ενημερωθούν για την τεχνολογία κατασκευής η οποία είναι χειροποίητη και παίρνει αρκετό χρόνο. Η δαντέλα της πόλης μας είναι όμορφη και κομψή. Στο Δημιουργικό Κέντρο οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν παλιά μοντέλα από «Το χρυσό αρχείο της δαντέλας του Καλόφερ».

Το Καλόφερ είναι μια όμορφη πόλη στη Νότια Βουλγαρία, στην αγκαλιά του Αίμου. Έχει πολλές εκκλησίες και είναι διάσημο για τους σκληραγωγημένους άντρες του που παρά το κρύο ρίχνονται στο ποτάμι για να πιάσουν το σταυρό την ημέρα των Θεοφανείων. Οι γυναίκες πάλι είναι λεπτεπίλεπτες και εργατικές, διάσημες για την ικανότητά τους να δημιουργούν καλλιτεχνήματα με δαντέλα. Λέγεται πως, από τότε που απεικονίζονται, οι κάτοικοι της πόλης φοράνε ρούχα δυτικού τύπου και όχι εθνικές φορεσιές. Η περιοχή ακόμα και επί Τουρκοκρατίας ήταν ανεπτυγμένη οικονομικά, το εμπόριο ανθούσε και οι νέοι σπούδαζαν στο εξωτερικό.

Η δαντέλα του Καλόφερ ήταν δημοφιλής στην Ευρώπη όπου ήταν αναγνωρισμένη και ακριβή, λέει ακόμα η κυρία Παρβάνοβα. Η πόλη σώθηκε αρκετές φορές από την μεταπολεμική φτώχεια χάρη στην τέχνη αυτή. Οι άντρες έφτιαχναν τους κυλινδρικούς αργαλειούς και τις σαΐτες με τις οποίες πλέκεται η δαντέλα. Χάρη στις συλλογικές προσπάθειες από το Καλόφερ έφευγαν αμάξια γεμάτα με δαντέλες για τις ξένες αγορές. Έτσι οι κάτοικοι επιβίωσαν και δίνουν παράδειγμα σε όλους τους Βουλγάρους να βρίσκουν τρόπους να συνεχίζουν να ζουν αξιοπρεπώς.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: kalofer.bg, muzeibotev.com, dnevnik.bg, BGNES και αρχείο