Η έκθεση «Η πολιτιστική ζωή της Σόφιας στο παρελθόν μέσα από αφίσες και φωτογραφίες» παρουσιάζεται στην αίθουσα εκθέσεων της Κρατικής Υπηρεσίας Αρχείων. Η σημερινή πρωτεύουσα της Βουλγαρίας στα τέλη του 19^ου αιώνα ήταν μια μικρή πόλη με περίπου 20 000 κατοίκους και μέχρι την Απελευθέρωση της χώρας βρισκόταν στην περιφέρεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1879 όμως όταν επιλέχθηκε για κέντρο του νεοσύστατου τρίτου βουλγάρικου κράτους άρχισε να εκσυγχρονίζεται με γρήγορους ρυθμούς.

Η έκθεση συνδέεται με μια σημαντική επέτειο. Πρόκειται για τα 90 χρόνια από την ημέρα (1928) που ο τότε δήμαρχος της Σόφιας, στρατηγός Βλαντιμίρ Βάζοφ, με αφορμή την επέτειο για τα 50 χρόνια από την Απελευθέρωση και τα 1000 χρόνια από τον Χρυσό Αιώνα του Βασιλιά Συμεών του Μεγάλου (893 – 927) ίδρυσε το Μουσείο της πρωτεύουσας με Βιβλιοθήκη και Αρχείο, στο οποίο αργότερα προστέθηκε Πινακοθήκη. Σήμερα πρόκειται για 4 διαφορετικούς θεσμούς που έχουν αξιόλογη λειτουργία.

90 χρόνια, 90 εκθέματα – αφίσες, φωτογραφίες, προσκλήσεις που παρουσιάζουν την εξέλιξη αυτών των 4 πολιτιστικών θεσμών, λέει ο πρόεδρος της Κρατικής Υπηρεσίας Αρχείων, Μιχαήλ Γκρούεφ. Οι θεσμοί αυτοί όριζαν τον 20ό αιώνα, όπως το κάνουν και σήμερα, τον πολιτιστικό ρυθμό της Βουλγαρίας.

Το παλαιότερο έκθεμα είναι μια αφίσα πολυτελείας, φτιαγμένη από μετάξι. Στόχος της ήταν να ενημερώσει την κοινωνία για την πρώτη παράσταση όπερας στη Σόφια την οποία διοργάνωνε το πολιτιστικό κέντρο «Σλαβιάνσκα μπεσέντα» (Συζήτηση στα σλάβικα). Αυτό συνέβη το 1882 όταν η πριμαντόνα Φιλιπίνα φον Έντελσμπεργκ (Philippine von Edelsberg) από την Γερμανία ήρθε να δώσει συναυλία στη βουλγάρικη πρωτεύουσα μετά από πρόσκληση του πρίγκιπα της Βουλγαρίας, Αλεξάνταρ Μπάτενμπεργκ (Alexander Ι von Battenberg). Τότε η Σόφια δεν είχε ακόμα Συμφωνική Ορχήστρα και την τραγουδίστρια συνόδευσε η στρατιωτική μπάντα του 1^ου αποσπάσματος των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η Όπερα της Σόφιας τότε λεγόταν Βουλγαρική Φιλία Όπερας και στην έκθεση μπορούμε να δούμε αφίσες από τις πρώτες της παραστάσεις μεταξύ των οποίων και η καθαυτού βουλγάρικη «Σιρομαχκίνια» (Η φτωχή») του συνθέτη Εμμανουήλ Μανώλοφ. Αυτά τα ντοκουμέντα φυλάσσονται στην Εθνική Μουσική Ακαδημία, λέει η ειδήμων της Υπηρεσίας Αρχείων, Ζορζέτα Νόντσεβα. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται και αφίσες από την επίσκεψη του μεγάλου ρώσου μπάσου, Φιοντόρ Σαλιάπιν, το 1934, που ήρθε στη Σόφια για να τραγουδήσει στις όπερες «Μπορίς Γκοντουνόφ» του Μουσόργκσκι και «Κνιάζ Ιγκόρ» του Μπορόντιν.

Εκτός από τις συνηθισμένες θεατρικές αφίσες εδώ έχουμε την ευκαιρία να δούμε κάποια κομμάτια από την ιστορία του Κρατικού Θεάτρου για το Χωριό που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του δεσπόζοντος σοσιαλιστικού ρεαλισμού την περίοδο μεταξύ 1951 – 1959.

Η έκθεση συμπεριλαμβάνει επίσης αφίσες από το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας, από το Κρατικό Αρχείο, την Αστική Βιβλιοθήκη της πρωτεύουσας και από την Αστική Πινακοθήκη για μια περίοδο από το 1882 έως το 1994.

Ο βασικός σκοπός μιας πόλης που επιθυμεί να μείνει στη μνήμη των ανθρώπων είναι να δημιουργεί, να συλλέγει και να διαφυλάττει τα έργα του πνευματικού πολιτισμού, γράφει ο στρατηγός Βάζοφ στην επιστολή με την οποία επεξηγεί τα κίνητρά του για την ίδρυση των θεσμών που προαναφέραμε. Σήμερα η Σόφια έχει ένα μεγάλο κοινό που ενδιαφέρεται για τα πνευματικά μνημεία της Βουλγαρίας.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα