Κάθε χρόνο η αμερικανική οργάνωση Lighthouse Guild απονέμει σε έναν μοναδικό επιστήμονα το λεγόμενο Βραβείο του Μπρέσλερ για εξαιρετικά επιτεύγματα στις επιστήμες όρασης. Ο βούλγαρος καθηγητής Βλαντιμίρ Κεφάλοφ είναι ο φετινός κάτοχος του βραβείου.

Σε τελετή τον Νοέμβριο στη Νέα Υόρκη ο καθηγητής Βλαντιμίρ Κεφάλοφ θα λάβει επιταγή 54 χιλιάδων δολαρίων, κληροδοτημένων από τον φιλάνθρωπο Άλφρεντ Μπρέσλερ. Ο επιστήμονας θα περάσει από το κόκκινο χαλί, επειδή θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ερευνητές του αμφιβληστροειδούς χιτώνα στον κόσμο και με την εργασία του έχει συμβάλει με νέες γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς των πολυάριθμων προβλημάτων της ανθρώπινης όρασης, αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση. Έτσι ο επιστήμονας γίνεται ο επόμενος Βούλγαρος με παγκόσμια αναγνώριση, τον οποίο θα γνωρίζουμε στην πατρίδα.

Από το 2005 ο καθηγητής Βλαντιμίρ Κεφάλοφ είναι επικεφαλής εργαστηρίου στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σέιντ Λούις. Εγκαταλείπει τη Βουλγαρία το 1993, επειδή αυτή την περίοδο δεν υπάρχουν καλές συνθήκες για επιστήμη στη χώρα. Φεύγει για τη Βοστόνη, όπου κάνει διδακτορικό βιοφυσικής κυττάρου, και στη συνέχεια κάνει ειδίκευση στο Πανεπιστήμιο «Τζον Χόπκινς» στη Βαλτιμόρη /The John Hopkins University/.

Το εργαστήριό μου ασχολείται με την έρευνα των κυττάρων όρασης στον αμφιβληστροειδή χιτώνα – είναι νευρικά κύτταρα, τα οποία απορροφούν το φως και ενεργοποιούνται για να αρχίσει η διαδικασία όρασης – λέει ο καθηγητής Βλαντιμίρ Κεφάλοφ. – Προσπαθούμε να μάθουμε πώς λειτουργούν τα κύτταρα αυτά και γιατί δε λειτουργούν ομαλά σε κάποια οφθαλμολογικά νοσήματα και τυφλότητα. Προσπαθούμε επίσης να βρούμε τρόπο μέσω διάφορων τρόπων θεραπείας να κάνουμε και πάλι αυτά τα κύτταρα ικανά να αντιδρούν στο φως.

Όταν μπαίνουμε στη σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα, αρχικά δε βλέπουμε τίποτα, αλλά αν κοιτάξουμε γύρω γύρω μετά από μισή ώρα θα διαπιστώσουμε ότι βλέπουμε αρκετά καλά. Και ο λόγος είναι ότι τα κύτταρα έχουν προσαρμοστεί στο σκοτάδι. Σε κάποιες ασθένειες ή με την ηλικία αυτή η διαδικασία επιβραδύνεται όλο και περισσότερο, εξηγεί ο επιστήμονας, η ομάδα του οποίου από χρόνια ερευνά τους μηχανισμούς προσαρμογής των κυττάρων όρασης στο φώς και το σκοτάδι.

Σύμφωνα με τον επιστήμονα στη θεραπεία της τυφλότητας υπάρχουν υποσχόμενες νέες θεραπείες, επιτυχημένα κλινικά πειράματα με ασθενείς και γενικά φως στο τούνελ.

Οι τεχνολογίες αναπτύσσονται εξαιρετικά ραγδαία – ιδιαίτερα στις βιολογικές επιστήμες και σε τομείς όπως η γονιδιακή θεραπεία και τα βλαστοκύτταρα – συμπληρώνει ο καθ. Κεφάλοφ. – Είναι πράγματα που ήταν αδύνατα πριν από 15 χρόνια, ενώ σήμερα η χρήση γενετικών χειρισμών γίνεται όλο και πιο γρήγορη και εύκολη με την ανάπτυξη των τεχνολογιών. Μια από τις προσεγγίσεις είναι η αντικατάσταση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, όταν δε λειτουργεί ομαλά, από ηλεκτρονικά τσιπ. Έτσι γίνεται μερική αποκατάσταση της όρασης. Κατά τη γνώμη μου, όμως, αυτή δεν είναι η καλύτερη λύση, επειδή τα τσιπ ποτέ δε θα είναι τόσο ευαίσθητα και τέλεια, όσο ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ανθρώπου. Ο δρόμος είναι με κάποιον τρόπο να αποτραπεί η απώλεια της λειτουργίας του αμφιβληστροειδούς χιτώνα ή να αποκαθίσταται με βιολογικούς τρόπους. Έτσι, ο τομέας μας αναπτύσσεται εξαιρετικά δυναμικά και ελπίζω ότι σε 5-10 χρόνια θα έχουμε τεράστια πρόοδο.

Παρά το γεγονός ότι επέλεξε δρόμο, γεμάτο δυσκολίες και απίστευτες προσπάθειες, ο καθηγητής Βλαντιμίρ Κεφάλοφ κάθε πρωί ξυπνάει με τη σκέψη πόσο ευτυχισμένος είναι να δουλεύει αυτό που ονειρεύθηκε. Η επιτυχία απαιτεί σκληρή δουλειά εδώ, αλλά το ωραίο είναι ότι δεν εξαρτάται από τους άλλους, αλλά μόνο από σένα, λέει εν κατακλείδι ο επιστήμονας.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα