Το 1995 η UNESCO καθιερώνει την 23^η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικού Δικαίου. Στη Βουλγαρία αυτή την ημέρα διεξάγονται διάφορες πρωτοβουλίες, στραμμένες στην ενθάρρυνση της ανάγνωσης, ιδιαίτερα ανάμεσα στα παιδιά και τους νέους. Διαβάζουν οι Βούλγαροι και υπάρχει αξιόλογη λογοτεχνία στη Βουλγαρία; Σε αυτές και άλλες ερωτήσεις απαντά ο διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου στο Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού και της Λογοτεχνικής Λέσχης «Η πένα» Σβετλοζάρ Ζέλεφ.

Τα τελευταία χρόνια πράγματι υπάρχει τεράστια αύξηση και ανάπτυξη της σύγχρονης βουλγαρικής λογοτεχνίας. Είχαμε πάντα θαυμάσιους αφηγητές, καταπληκτικούς συγγραφείς και ποιητές, αλλά τα τελευταία χρόνια η ποιότητα αυξήθηκε, ίσως και λόγω των επαφών με τις ξενόγλωσσες λογοτεχνίες. Τώρα παρατηρείται μια αναγέννηση της βουλγαρικής λογοτεχνίας – θεωρεί ο Σβετλοζάρ Ζέλεφ.

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η Βουλγαρία κατέχει μια από τις τελευταίες θέσεις στην ΕΕ σε αριθμό διαβασμένων βιβλίων το χρόνο, παρά το γεγονός ότι μόνο το 2017 οι βουλγαρικοί εκδοτικοί οίκοι προσέφεραν σχεδόν 9000 νέα βιβλία. Στο επίπεδο των δυτικών συγγραφέων είναι οι βούλγαροι δημιουργοί;

Πολλοί απ’ αυτούς είναι πολύ καλύτεροι από πολλούς δυτικούς συγγραφείς! – είναι πεπεισμένος ο Σβετλοζάρ Ζέλεφ. – Θεωρώ ότι το επίπεδο της βουλγαρικής λογοτεχνίας είναι εξαιρετικά υψηλό και αυτό φαίνεται από την υποδοχή των μεταφράσεων των έργων των βουλγάρων δημιουργών στο εξωτερικό, από τα θαυμάσια κριτικά άρθρα που δημοσιεύθηκαν στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά ΜΜΕ για τα μυθιστορήματα των Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, Άλεκ Ποπόφ, Μιλέν Ρούσκοφ, Τεοντόρα Ντίμοβα, Βλαντιμίρ Ζάρεφ κ. ά. Κατά τη γνώμη μου, ο νιχιλισμός απέναντι στη βουλγαρική λογοτεχνία που κυριαρχούσε κατά τη δεκαετία του ’90 του περασμένου αιώνα ξεπεράστηκε και οι άνθρωποι είδαν ότι οι βούλγαροι συγγραφείς είναι όχι μόνο στο ίδιο επίπεδο με τους ξενόγλωσσους συναδέλφους τους, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις και καλύτεροι. Έχουμε εξαιρετικούς συγγραφείς, που είναι πράγματι καμάρι για κάθε εθνική λογοτεχνία.

Η καμπάνια «Η πορεία των βιβλίων», στην οποία δημοφιλείς προσωπικότητες διαβάζουν βιβλία σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία, ο «Μαραθώνιος της ανάγνωσης» με ποικίλα προγράμματα και επισκέψεις παιδιών στις βιβλιοθήκες, ο εθνικός διαγωνισμός «Μαργαριτάρι μαγικό», στον οποίο τα βουλγαρόπουλα επιλέγουν το δικό τους αγαπημένο βιβλίο, η «Γιορτή του παιδικού βιβλίου», αναγνώσεις και συναντήσεις με συγγραφείς στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και τη Λογοτεχνική Λέσχη «Η πένα» - είναι μόνο ένα μέρος των εκδηλώσεων που ενθαρρύνουν το ενδιαφέρον των παιδιών για την ανάγνωση και τα βιβλία.

Είμαι πάντα κατά των ασταμάτητων παραπόνων εκ μέρους συναδέλφων και ΜΜΕ ότι οι νέοι δε διαβάζουν – λέει ο Σβετλοζάρ Ζέλεφ. – Δεν είμαι της ίδιας γνώμης. Βλέπω εξαιρετικά σοβαροί νέοι άνθρωποι, μαθητές, οι λογοτεχνικές γνώσεις των οποίων είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Φυσικά, πρέπει να εξακολουθήσουμε να ενθαρρύνουμε τους νέους όλο και περισσότερο να διαβάζουν διάφορα και όλο και καλύτερα βιβλία, να τους καλλιεργήσουμε σεβασμό προς το βιβλίο. Η ανάγνωση είναι της μόδας, αλλά εμείς πρέπει να εξακολουθήσουμε με την ίδια, και ίσως και μεγαλύτερη δύναμη να ενθαρρύνουμε τους νέους να διαβάζουν.

Ο Σβετλοζάρ Ζέλεφ είναι κατηγορηματικός ότι το ηλεκτρονικό βιβλίο δε θα αντικαταστήσει ποτέ το χάρτινο.

Το ηλεκτρονικό και το χάρτινο βιβλίο δεν βρίσκονται σε ανταγωνισμό. Τα ηλεκτρονικά και τα ακουστικά βιβλία είναι απλώς μια άλλη παραλλαγή του βιβλίου με διαφορετική μορφή. Το περιεχόμενο, το οποίο είναι το σημαντικό, παραμένει αμετάβλητο. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πολύ σοβαρή επιβράδυνση της αύξησης των πωλήσεων ηλεκτρονικών βιβλίων. Γι’ αυτό θεωρώ ότι ο θάνατος του χάρτινου βιβλίου υπερβάλλεται αρκετά. Η δυνατότητα ο καθένας να επιλέγει τι μορφή του βιβλίου τον βολεύει περισσότερο, είναι άλλη μια ευκαιρία περισσότεροι άνθρωποι να στραφούν στην ανάγνωση – θεωρεί ο Σβετλοζάρ Ζέλεφ.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα