Το σχολείο για χιλιάδες βουλγαρόπουλα στο εξωτερικό φαίνεται ενθουσιώδες, ακόμη και μαγικό. Εκεί μαζεύουν κομμάτια γνώσεων, εμπειριών και ονείρων, που τακτοποιούν σε ποικιλόχρωμο καλειδοσκόπιο και δημιουργούν τη δική τους Βουλγαρία.

Μία από τις εστίες αυτές είναι το βουλγαρικό κυριακάτικο σχολείο στη Λισαβόνα, πού άνοιξε πύλες το 2009, για να εκπληρώσει τη διαφωτιστική του αποστολή ανάμεσα στην κοινότητά μας στην Πορτογαλία.

‘Όταν ήρθα εδώ το 2011, στο σχολείο πήγαιναν 20 παιδιά περίπου, ενώ τώρα είναι 40 – λέει η διευθύντρια Ρουμιάνα Νταβίντοβα. – Τα περισσότερα παιδιά είναι από βουλγαρο-πορτογαλικούς γάμους, αλλά έχουμε και ένα κορίτσι που δεν έχει συγγενική σχέση με τη Βουλγαρία. Η Μελίσα από τη Γουινέα επίσης θέλει να μάθει τα βουλγαρικά και να ξέρει περισσότερα για τον βουλγαρικό πολιτισμό, ιστορία και παραδόσεις λόγω της φίλης της, η οποία είναι Βουλγάρα. Όλα τα παιδιά, ακόμη και η Μελίσα, μπορούν να γράφουν, να διαβάζουν και να μιλάνε καλά τα βουλγαρικά. Οι μαθητές μας είναι πολύ ενθουσιασμένοι, πηγαίνουν στο σχολείο με μεγάλη χαρά. Λυπάμαι ότι ακόμη δεν έχουμε παραρτήματα στις πιο μακρινές περιοχές της Πορτογαλίας. Αυτό θα είναι ο στόχος μας για το επόμενο σχολικό έτος, γιατί οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να επισκέπτονται βουλγαρικό σχολείο.

Τα παιδιά εκπαιδεύονται σύμφωνα με το πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας στη Βουλγαρία, χωρισμένα σε τέσσερις ηλικιακές ομάδες και στα μαθήματά τους συμπεριλαμβάνονται τη βουλγαρική γλώσσα και λογοτεχνία, τη βουλγαρική ιστορία και γεωγραφία. Τι όμως είναι το πιο σημαντικό – να μιλάνε, γράφουν και διαβάζουν στα βουλγαρικά ή να γνωρίζουν τη Βουλγαρία μέσω των γεγονότων της ιστορίας και του πολιτισμού της;

Όλα, επειδή για τους μαθητές μας η Βουλγαρία είναι αφηρημένη έννοια – απαντά η Ρουμιάνα Νταβίντοβα. – Κάποια από τα παιδιά έχουν ταξιδέψει μέχρι τη Βουλγαρία και την αντιλαμβάνονται ως τη μακρινή χώρα, που είδαν για λίγο. Έτσι, γι’ αυτά όλα είναι ενδιαφέροντα και συναρπαστικά, ενώ για μένα είναι σημαντικό τα παιδιά πρώτα απ’ όλα να μάθουν τη βουλγαρική γλώσσα, για να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους. Και αφού ξέρουν ήδη να γράφουν και να διαβάζουν, να μάθουν περισσότερα για τη βουλγαρική ιστορία και γεωγραφία, για τις βουλγαρικές παραδόσεις και πολιτισμό.

Ό, τι και να διδάσκουν στα παιδιά, περνάει υποχρεωτικά από τα συναισθήματα, για να νιώσουν τη Βουλγαρία ως πατρίδα τους.

Πάντα αρχίζω με το γεγονός ότι στα Βαλκάνια και στο έδαφος της Βουλγαρίας έζησαν οι Θράκες – ένας από τους πιο πολιτισμένους λαούς στην αρχαιότητα – λέει η διευθύντρια. – Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε περήφανοι για την κληρονομιά τους, καθώς και για το γεγονός ότι η χώρα μας είναι μια από τις πρώτες που ιδρύθηκαν όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Τα παιδιά μαθαίνουν επίσης ποιος ίδρυσε το βουλγαρικό κράτος, πώς οι Βούλγαροι διεξήγαν επιτυχημένες μάχες και πολέμους. Τους διηγούμαι και για τον βασιλιά Συμεών, τι πέτυχαν οι υπόλοιποι ηγεμόνες, πώς ο Μπορίς Α΄ υποδέχθηκε τους μαθητές του Κυρίλλου και του Μεθοδίου και η Βουλγαρία έγινε πατρίδα της σλαβικής γραφής. Δεν είναι τυχαίο ότι το σχολείο μας φέρει το όνομα των Αγίων Αδελφών και στον κήπο της πρεσβείας έχουμε μνημείο τους. Οι μαθητές μαθαίνουν επίσης ότι έστω και η χώρα μας να έχει μικρό έδαφος, κατέχει στρατηγική θέση και κυρίως – ότι εμείς πρέπει να σκεφθούμε το μέλλον της.

Γύρω από το βουλγαρικό σχολείο οι γονείς των παιδιών έχουν δημιουργήσει μικρή κοινότητα που κάθε Σαββατοκύριακο περνάει μαζί μερικές ώρες. Μαζεύονται και στις βουλγαρικές γιορτές – έτσι ήταν τα Χριστούγεννα, όταν η πορτογαλική τηλεόραση παρουσίασε τους μπαμπόγερους και τους καλαντιστές μας, έτσι θα είναι και το Πάσχα. Για την γιορτή θα βάψουν αυγά και θα ζυμώσουν τσουρέκια, τυρόπιτες και πίτες, θα ψήσουν αρνί στο φούρνο και θα μοιραστούν με όσους επιθυμούν το βουλγαρικό Πάσχα σε πικνίκ σε ένα πάρκο στα περίχωρα της Λισαβόνας.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο