Κατεβαίνοντας από το ιστορικό κέντρο της Σόφιας – την πλατεία Αγίας Κυριακής, στην κύρια πεζοδρομημένη οδό της πόλης, δεν μπορούμε παρά να απολαύσουμε τα επιβλητικά περιγράμματα του βουνού απέναντί μας – τη Βίτοσα, ένα από τα σύμβολα της Σόφιας. Τον Αύγουστο του 1895 ο συγγραφέας Αλέκο Κωνσταντίνοφ κατορθώνει να πείσει 300 ενθουσιαστές να ανεβούν μαζί στο πιο ψηλότερο σημείο του βουνού – την κορυφή Τσέρνι Βραχ (2290 μέτρα). Έτσι θέτει τα θεμέλια του οργανωμένου τουρισμού στη Βουλγαρία. Σχεδόν 40 χρόνια αργότερα, το 1934 η Βίτοσα ανακηρύχθηκε το πρώτο φυσικό πάρκο στη Βουλγαρία.

«Αυτό γίνεται με πρωτοβουλία της Ένωσης Προστασίας της Βουλγαρικής Φύσης. Αρχικά Λαϊκό Πάρκο ανακηρύχθηκε το ψηλό μέρος του βουνού, που ήταν περιουσία του κράτους. Στη συνέχεια τα σύνορα του πάρκου επεκτάθηκαν και τώρα το εμβαδόν του είναι λίγο πάνω από 27 χιλιάδες εκτάρια», λέει η Βάνια Ρατάροβα-Γκεοργκίεβα, υποδιευθύντρια του πάρκου.

Σήμερα η Βίτοσα είναι αγαπημένο μέρος για βόλτα και χαλάρωση των κατοίκων της Σόφιας όλες τις εποχές του χρόνου. Το βουνό προσφέρει πολυάριθμες διαδρομές με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας, ποδηλατικές και ιππικές διαδρομές, θεματικές διαδρομές, επισημαίνει η Βάνια Ρατάροβα-Γκεοργκίεβα:

«Για παράδειγμα, η Αλέα των Βοτάνων, που ξεκινά στην αρχή του Δάσους του Κνιάζεβο, περνάει από την τοποθεσία Μπιάλατα Βοντά /Το λευκό νερό/, τις Χρυσές Γέφυρες και καταλήγει στο καταφύγιο «Μομινα σκαλά». Στο μονοπάτι έχουν τοποθετηθεί 40 ξύλινες πινακίδες με σκέψεις του Πέταρ Ντίμκοφ για τη φύση. Αυτή την Κυριακή – 23 Ιουνίου, θα γιορταστεί κατά παράδοση το Ένιοβντεν /τη Γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή/ με πορεία στην αλέα και μεγάλη γιορτή στο καταφύγιο «Μόμινα σκαλά».»

Άλλα δημοφιλή παραδοσιακά γεγονότα στο πάρκο είναι ο γύρος της Βίτοσα – 100 χιλιόμετρα ορεινός υπερμαραθώνιος και ποδηλασία, στα μέσα Ιουνίου, καθώς και η επικείμενη στις 25 Αυγούστου παραδοσιακή μαζική ανάβαση στο Τσέρνι Βραχ.

Η Βίτοσα προσφέρει ενδιαφέροντα μέρη και για τους αναρριχητές – τις Καμινάδες, τους Άγριους βράχους, τον καταρράκτη της Μπογιάνα. Παράδεισος για τους λάτρεις της σπηλαιολογίας είναι η σπηλιά Ντούχλατα – η πιο μακριά στη Βουλγαρία, με μήκος 18 χιλιομέτρων! «Είναι πολύ ενδιαφέρον αξιοθέατο, αλλά με περιορισμένο καθεστώς επισκέψεων – μόνο με καταρτισμένο οδηγό λόγω της ασφάλειας των τουριστών», λέει η Βάνια Ρατάροβα-Γκεοργκίεβα και συμπληρώνει ότι κάθε γωνιά στο πάρκο αποτελεί ενδιαφέρον με τη βιοποικιλότητά, το τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά της.

Εκτός από τη μεσαιωνική Εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονος στην Μπογιάνα, που συμπεριλαμβάνεται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, στη Βίτοσα μπορούν να ειδωθούν απομεινάρια θρακικού ιερού – στην κορυφή Κίκις, κοντά στο χωριό Μαρτσάεβο – απομεινάρια θρακικού φρουρίου, σλαβικός οικισμός κάτω από τη σπηλιά Ντούχλατα. Στο χωριό Μποσνέκ επίσης υπάρχουν απομεινάρια θρακικού φρουρίου με ανακαλυφθέντες τρεις πύργους. Στο κέντρο του ενός υπήρχε ιερό, που σχετίζεται με την λατρεία του Ηλίου.

Ειδικό γεωλογικό φαινόμενο για το βουνό είναι το πέτρινο ποτάμι – τις λεγόμενες «κροκάλες». Σύμφωνα με μια από τις θεωρίες είναι αποτέλεσμα της κατάβασης των παγετώνων, σύμφωνα με άλλη – της διάβρωσης του νερού κάτω από τις πέτρες.

Στη Βίτοσα έχουν περιγραφεί πάνω από 1859 είδη φυτών – τη μισή ανώτατη χλωρίδα της Βουλγαρίας. Εμβληματική είναι η «τουλίπα της Βίτοσα» (Trollius europaeus) – όμορφο λουλούδι με κίτρινα άνθη. Απαντούν και δύο είδη αρπακτικά φυτά - Pinguicula balcanica και Drosera.

Εξαπατημένοι από την εγγύτητα της Βίτοσα στην πρωτεύουσα, οι τουρίστες καμιά φορά ξεχνούν ότι πηγαίνουν στην άγρια φύση και δεν είναι προετοιμασμένοι για τη συνάντηση με τα άγρια ζώα. Σε τέτοιες περιπτώσεις το πιο σημαντικό είναι τα ζώα να μην ενοχλούνται, ανεξάρτητα από το πόσο κοντά βρίσκονται:

«Δυστυχώς επισκέπτες, που δεν γνωρίζουν τις συνήθειες των άγριων ζώων, συχνά παίρνουν μαζί τους μικρά ζαρκάδια και ελάφια, νομίζοντας ότι οι μητέρες τα έχουν εγκαταλείψει. Αλλά αυτό δεν είναι έτσι. Οι μητέρες είναι κοντά, ακόμη και να μην τις βλέπουμε. Τα μικρά στέκονται ακίνητα. Τέτοια είναι η φυσική τους αντίδραση, για να προστατευθούν από τα αρπακτικά ζώα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι όσο το δυνατό πιο γρήγορα να απομακρυνθούμε», προειδοποιεί η Βάνια Ρατάροβα-Γκεοργκίεβα. Συμπληρώνει ότι στη Βίτοσα ζουν από 10 μέχρι 15 αρκούδες, που προτιμούν τις πιο ήσυχες περιοχές, όπου δεν υπάρχουν τόσοι τουρίστες, στο νότιο τμήμα του βουνού.

Το πολύτιμο δώρο της Σόφιας – η Βίτοσα, προσφέρει θαυμάσιες δυνατότητες να ξεχάσουμε για λίγο τα προβλήματα της καθημερινότητας. Εκεί μπορούμε να ξεφορτώσουμε την αρνητική ενέργειά μας, χωρίς όμως να ξεχνούμε να μαζέψουμε τα σκουπίδιά μας και να τους βάλουμε στα σακίδιά, για να διατηρήσουμε τη μεγαλοπρέπεια της άγριας φύσης!

Φωτογραφίες: Μιγκλένα Ιβανόβα