Μέχρι τις 12 Ιανουαρίου του 2020 στο κέντρο της πρωτεύουσας μπορείτε να δείτε μια πρωτότυπη έκθεση, ονομασμένη «Το Παλάτι της τέχνης». Είναι ταξίδι στο χρόνο, όταν το κεντρικό κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης πράγματι ήταν παλάτι – του πρίγκιπα και του βασιλιά.

Η μετάβαση στους σημερινούς καιρούς δεν ήταν τόσο «επαναστατική», γιατί οι ηγεμόνες του νέου 3^ου βουλγαρικού κράτους ήταν κοινωνοί της εικαστικής τέχνης. Ιδιαίτερα ο βασιλιάς Φερδινάνδος, ο οποίος διακυβερνούσε τη χώρα κατά την περίοδο 1887 – 1918 /μέχρι το 1908 ως πρίγκιπας/. Το παλάτι ήταν κομψός χώρος πολιτισμού. Μεγάλωσαν και γενιές πρωτότυπων βουλγάρων δημιουργών, πολλοί εκ των οποίων ήταν προσκεκλημένοι της βασιλικής οικογένειας ή υποστηρίζονταν από αυτή.

Η έκθεση παρουσιάζει την τέχνη στα τέλη του 19^ου και τις αρχές του 20^ου αιώνα, κυρίως κατά την περίοδο του βασιλιά Φερδινάνδου, αλλά και το περιβάλλον στο παλάτι, με τον εσωτερικό χώρο του στα όρια δύο αιώνων. Η μεγάλη ξένη τέχνη διεισδύει στη Βουλγαρία με πίνακες της ιδιωτικής συλλογής του ηγεμόνα. Βούλγαροι δημιουργοί, κυρίως αυλικοί ζωγράφοι, κάνουν αντίγραφα ευρωπαϊκών αριστουργημάτων. Με την πάροδο του χρόνου εξελίσσεται όλο και πιο πρωτότυπη βουλγαρική σχολή ζωγραφικής. Κάποιοι από τους αριστοτέχνες /όπως οι Τσέχοι Ιβάν Μάρκβιτσκα και Γιάροσλαβ Βέσιν/ είναι ξένοι.

Αυτό επίσης δεν είναι εξαίρεση για τις εθνικές σχολές στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ο Μεγάλος Λιουλί /1632 – 1687/, ο μάστορας της γαλλικής όπερας, ήταν Ιταλός, ο οποίος μετέφερε στις Βερσαλλίες την υψηλή αριστοτεχνία στη μουσική στα ιταλικά εδάφη. Στη χώρα μας, στους έμπειρους ζωγράφους της Κεντρικής Ευρώπης προστίθεται ολόκληρη πλειάδα βουλγάρων καλλιτεχνών.

«Μεγάλη ομάδα των συναδέλφων της Εθνικής Πινακοθήκης ασχολούταν με την έκθεση αυτή, έπρεπε να διαπιστωθούν πολλά γεγονότα σχετικά με τους εσωτερικούς χώρους, να διευκρινιστούν οι λειτουργίες τους, τα έργα που βρίσκονται εδώ» - είπε κατά τα εγκαίνια η διευθύντρια της Πινακοθήκης Γιαροσλάβα Μπούμπνοβα. – «Πολλά από τα έργα αυτά, για προφανείς πολιτικούς λόγους δεν έχουν επιδειχθεί από δεκαετίες και οι αναστηλωτές της Εθνικής Πινακοθήκης έπρεπε να κάνουν τεράστια και πολύ εμπεριστατωμένη δουλειά. Και αυτό είναι λύση, για να γυρίσουμε ένα μέρος του ιστορικού παρελθόντος στην οπτική ύπαρξή του.»

Έτσι η έκθεση γεμίζει ένα κενό στη γνώση μας για τη ζωή και τον πολιτισμό στο παρελθόν. Παρουσιάζονται οι μεγαλύτεροι βούλγαροι ζωγράφοι της εποχής εκείνης, όπως ο Αντόν Μίτοφ, ο Τσένο Τόντοροφ, ο Νικόλα Πετρόφ. Αλλά και κάποιοι λίγο γνωστοί όπως η Ελένα Καραμιχάηλοβα /1875 – 1961/, μια από τις πρώτες γυναίκες-επαγγελματίες ζωγράφους στη Βουλγαρία και ασφαλώς η πρώτη βουλγάρα εκπρόσωπος του ιμπρεσιονισμού.

Αναστηλώθηκε η αίθουσα, γνωστή ως «Το κόκκινο σαλόνι». Διαμορφώθηκε με τους πίνακες που ήταν εκεί κατά την περίοδο του βασιλιά.

Εκτίθενται διάφορα έγγραφα που μαρτυρούν τον ρόλο του κράτους και του βασιλιά για την ενθάρρυνση της βουλγαρικής εικαστικής τέχνης. Για παράδειγμα, μια επιστολή, στην οποία γίνεται λόγος για τη 10^η διεθνή καλλιτεχνική έκθεση στο Μόναχο και τη συμμετοχή του βασιλιά Φερδινάνδου στη διοργάνωση της βουλγαρικής παρουσίασης.

Με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού για πρώτη φορά εκτίθεται μπροστά σε κοινό το μεγάλο πορτρέτο του πρώτου πρίγκιπα της Βουλγαρίας Αλεξάνδρου Μπάτενμπεργκ /1879 – 1886/, ζωγραφισμένο από τον γερμανό ζωγράφο Κόνραντ Ντίλιτς. Το πορτρέτο αγοράστηκε σε δημοπρασία στη Βιέννη από το βουλγαρικό κράτος στις αρχές του 2019. Το έργο είναι ως έναν βαθμό εμβληματικό τόσο για την τέχνη, όσο για την πολιτική στο νεοσύστατο βουλγαρικό κράτος. Η απεικόνιση του νεαρού ηγεμόνα εκπέμπει αισιοδοξία και η στρατιωτική στολή του αποδεικνύεται όχι μόνο αντιπροσωπευτικό σύμβολο – σύντομα μετά θα είναι αρχηγός των Ένοπλων Δυνάμεων της Βουλγαρίας στον ηρωικό Σερβοβουλγαρικό Πόλεμο /Νοέμβριο 1885/, με τον οποίο εδραιώνεται η Ένωση του Βουλγαρικού Πριγκιπάτου με την Ανατολική Ρωμυλία του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.

Φωτογραφίες: Εθνική Πινακοθήκη & Βενέτα Παβλόβα

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα