Συνέντευξη για το Ράδιο Βουλγαρία, του Σπας Τάσεβ, υφηγητή Στατιστικής και Δημογραφίας από το Ινστιτούτο για την Μελέτη του Πληθυσμού και του Ανθρώπου της Βουλγαρικής Ακαδημίας των Επιστημών. Ο κύριος Τάσεβ είναι μελετητής και γνώστης της περιοχής των Βαλκανίων. Η εργασία του για την αποφοίτησή του αφορούσε τις «Δημογραφικές προοπτικές της Βουλγαρίας και την μεταναστευτική πολιτική» ενώ αργότερα συμμετείχε στην ενημέρωση της Στρατηγικής για την δημογραφική ανάπτυξη της Βουλγαρίας. Έχει συγγράψει πολλά άρθρα και βιβλία.

Στην αρχή του 2020 την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης ανέλαβε η Κροατία η οποία κατάφερε να δώσει νέα ώθηση στην πολιτική για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πως η έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Β. Μακεδονία και την Αλβανία είναι προτεραιότητα αφού όμως έγινε δεκτή η πρόταση της Γαλλίας οι διαπραγματεύσεις να είναι αντιστρέψιμες και να απαιτείται από την αρχή οι υποψήφιες χώρες να καλύπτουν το στάνταρ για την κυριαρχία του νόμου.

Η Βουλγαρία από την προεδρία της το 2018 δεν έχει σταματήσει να τονίζει πως η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων είναι σημαντική για το μέλλον της ΕΕ αλλά επίσης έχει σταθερή θέση όσον αφορά την Β. Μακεδονία και την υποστήριξη από πλευράς μας της ένταξης της γειτονικής χώρας εάν κι εφόσον τηρεί το Σύμφωνο Καλής Γειτονίας από το 2017. Όσον αφορά την Αλβανία κι εκεί η Βουλγαρία έχει σταθερή θέση και υποστηρίζει την ένταξή της στην ΕΕ εάν κι εφόσον σέβεται τα δικαιώματα της βουλγάρικης μειονότητας στην επικράτειά της.

Το δεύτερο μισό του 2020 την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης ανέλαβε η Γερμανία η οποία ζήτησε οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Β. Μακεδονίας να ξεκινήσουν πριν το τέλος του 2020. Από τον Ιούνιο ακόμα όμως η ΕΕ προειδοποίησε πως δεν θα παίξει μεσολαβητικό ρόλο στον διάλογο μεταξύ της Β. Μακεδονίας και της Βουλγαρίας οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές της καλής γειτονίας και της περιφερειακής συνεργασίας ως βάση για την διεύρυνση.

Μεγάλες ήταν οι προσδοκίες για την κοινή προεδρία της Βουλγαρίας και της Β. Μακεδονίας στην Διαδικασία του Βερολίνου ότι θα δημιουργηθούν συνθήκες για την επίλυση του ζητήματος αλλά η συνάντηση στην Σόφια τον Νοέμβριο, αν και τελείωσε με την υπογραφή Συμφώνου Δημιουργίας Κοινής Περιφερειακής Αγοράς στα Δυτικά Βαλκάνια και Δήλωσης για την Οικολογική Ημερήσια Διάταξη, δεν επέφερε την πολυπόθητη συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών και τον Δεκέμβριο η Βουλγαρία επέβαλε βέτο στην έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Β. Μακεδονίας.

«Τα υποψήφια κράτη πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια για να γίνουν μέλη, λέει ο Σπας Τάσεβ, πρώην διευθυντής του Βουλγάρικου Πολιτιστικό-Ενημερωτικού Κέντρου στα Σκόπια και πρώην αντιπρόεδρος της Κρατικής Υπηρεσίας για τους Βουλγάρους του Εξωτερικού. Είναι εμφανές πως τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων είναι ακόμα μακριά από τους ευρωπαϊκούς στόχους. Ακόμα και η Σερβία που διαπραγματεύεται εδώ και 8 χρόνια με την ΕΕ δεν ανοίγει νέα κεφάλαια ενώ η Βοσνία Ερζεγοβίνη και το Κόσσοβο βρίσκονται ακόμα πιο πίσω. Έχουμε καταλάβει πως πρέπει να είμαστε έτοιμοι η διαδικασία ένταξης αυτών των χωρών να είναι μακροχρόνια».

Όσον αφορά συγκεκριμένα την εργασία της Βουλγαρο-Β.Μακεδονικής Επιτροπής Ιστορικών Θεμάτων η περσινή χρονιά χάθηκε γιατί οι Β.Μακεδόνες κωλυσιεργούσαν με την δικαιολογία των επικείμενων εκλογών στην χώρα τους. Φέτος απ’ ότι φαίνεται θα χρησιμοποιήσουν το ίδιο επιχείρημα αυτήν την φορά με αφορμή τις εκλογές στην Βουλγαρία. Υπάρχει κι άλλο ένα σοβαρό θέμα κι αυτό είναι η καταπάτηση των δικαιωμάτων των μελών της βουλγάρικης μειονότητας στην Β. Μακεδονία.

«Η Βουλγαρία πρέπει να εντείνει τις σχέσεις της με την βουλγάρικη κοινότητα στην Β.Μακεδονία, θεωρεί ο υφηγητής Σπας Τάσεβ. Έζησα στα Σκόπια 4 χρόνια. Εκεί παρατηρείται κρίση ταυτότητας των πολιτών, η εθνική συνείδηση έχει πολλές διαστάσεις. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται τι είναι και σίγουρα θα μπορούσαν με ενδιαφέρον να ακούσουν τα βουλγάρικα μηνύματα. Υπάρχουν μεγάλες βουλγάρικες κοινότητες από την σημερινή επικράτεια της Β. Μακεδονίας στις ΗΠΑ και τον Καναδά οι οποίες θα μπορούσαν να είναι σύμμαχοί μας. Η Βουλγαρία πρέπει να έχει ΜΜΕ στην Μακεδονία, τα οποία να σταματήσουν την αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων και να δημιουργήσει ξανά οικονομικούς δεσμούς με την βουλγάρικη διασπορά».

Και όσον αφορά την Αλβανία;

«Το κλειδί για την σταθερότητα της περιοχής είναι η ένταξη της Β. Μακεδονίας και της Αλβανίας (ο περιβόητος διάδρομος 8)  στην ΕΕ αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρχει σεβασμός προς τα συμφέροντα των άλλων.  Η Βουλγαρία δήλωσε πως η Αλβανία καλύπτει τα κριτήρια για την έναρξη των διαπραγματεύσεων αλλά πρέπει να καταλαβαίνουμε πως είναι διαφορετικές οι θέσεις της Αλβανίας και του Κόσσοβο το οποίο έχει επίδραση σε κύκλους στην Β. Μακεδονία. Η Σερβία και η Β. Μακεδονία ανήκουν στις χώρες που έμειναν μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και δεν μπορούμε να κρίνουμε την κατάσταση εκεί αν δεν γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό. Οι Σέρβοι ακόμα δυσκολεύονται να δεχτούν την δημιουργία του Κοσσόβου ενώ οι κοινωνίες και της Σερβίας και της Β. Μακεδονίας από την μια θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ από την άλλη όμως δεν κάνουν κάτι ουσιαστικό σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Δυστυχώς η βουλγάρικη θέση είναι να «σβήνουμε φωτιές». Για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί πρέπει να γίνουμε πιο δραστήριοι και να προλαβαίνουμε τα γεγονότα. Χρειαζόμαστε καλύτερη στρατηγική γιατί είναι ωφέλιμο και για μας να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις αφού όμως έχουμε υπερασπιστεί τα εθνικά μας συμφέροντα».

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα