Η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία (ΒΕΡ) ιδρύθηκε με εντολή του βασιλιά της Βουλγαρίας, Μπορίς Γ΄, στις 25 Ιανουαρίου 1935 και σήμερα γιορτάζει την 85^η επέτειό της. Οι παιδικές ραδιοφωνικές εκπομπές όμως υπήρχαν πριν από αυτό. Ήδη από το 1931 εκπέμπονταν, εξ ολοκλήρου σε ζωντανή μετάδοση, ειδικές εκπομπές, με περιεχόμενο κατάλληλο, για τους μικρότερους ακροατές. Από το 1934 άρχισαν και τακτικές μεταδόσεις της εκπομπής «Παιδική ραδιοφωνική ώρα».

«Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 η παραδοσιακή τραγουδίστρια Γκιούργκα Πιντζούροβα και άλλοι συνάδελφοί της, όπως ο Πέταρ Ράικοβ και η Ιβάνκα Μίτεβα, στέκονταν μπροστά στο μικρόφωνο της «Παιδικής ραδιοφωνικής ώρας» και διηγούταν ιστορίες στα παιδιά οι οποίες έπειτα δημοσιεύονταν σε ειδικό περιοδικό, ακούμε την φωνή της ιστορικού μουσικής, Αντοανέτα Ραντοσλάβοβα-Ντόιτσεβα, από αρχειακή ηχογράφηση της ΒΕΡ. Συχνά τους απάγγελαν στίχους τραγουδιών ενώ στην ειδική έκδοση τυπώνονταν οι νότες. Ειδική θέση στο πρόγραμμα της εκπομπής είχαν οι ερμηνευτές και οι συναυλίες τους, οι γιορτές στην Σόφια και στην υπόλοιπη χώρα».

Ο πρώτος διευθυντής της ΒΕΡ ήταν ο Παναγιότ Χρίστοβ, γνωστός περισσότερο με το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, που ήταν Σιράκ Σκίτνικ (ορφανός περιπλανώμενος). Εκείνος μαζί με τον συνθέτη Ντιμίταρ Νένοβ επέμειναν οι εκπομπές να είναι κάθε Κυριακή και τα τραγούδια να αρχίσουν να ερμηνεύονται από παιδιά. Στην συνέχεια ιδρύθηκαν και οι 2 παιδικές χορωδίες της ΒΕΡ – η μια για παιδιά έως 12 ετών και η δεύτερη για παιδιά άνω των 12 ετών. Την πρώτη ομάδα προετοίμαζε η Σία Γιανάκιεβα ενώ την δεύτερη ο μεγάλος βούλγαρος συνθέτης, Παρασκέβ Χατζίεβ. 

«Το μουσικό πρόγραμμα των χορωδιών αποτελούνταν από τραγούδια βούλγαρων συνθετών, λέει η κυρία Ραντοσλάβοβα-Ντόιτσεβα. Ο Γιόσιφ Τσανκόβ έγραψε, ειδικά για τα παιδιά αυτά, την οπερέτα «Μπουρατίνο» και άλλοι συνθέτες άρχισαν να πειραματίζονται με μελοποιημένα θεατρικά έργα».

Στα χρόνια του Μεσοπολέμου οι ακροατές έστελναν πολύ συχνά γράμματα στις αγαπημένες τους ραδιοφωνικές εκπομπές. Τα παιδιά επίσης έγραφαν συγκινητικά γράμματα. Δυστυχώς όμως πολλά από αυτά χάθηκαν όταν το κτήριο της ΒΕΡ βομβαρδίστηκε το 1944. Μέχρι το 1952 στο ραδιόφωνο λειτουργούσε πολύ αποτελεσματικά «παιδική σύνταξη» η οποία διοικούταν από την μεγάλη βουλγάρα ποιήτρια, Λέντα Μίλεβα ενώ μια από τις αγαπημένες φωνές των παιδιών ήταν αυτή της ηθοποιού Μάρα Τσαπάνοβα, από το Θέατρο Νέων στην Σόφια, για την οποία λένε πως όταν άρχιζε να μιλά, τα παιδιά σταματούσαν να κάνουν θόρυβο ενώ όταν ξεκινούσε η εκπομπή της οι δρόμοι άδειαζαν.

«Πάντα με συνέπαιρνε η διαδικασία προετοιμασίας των εκπομπών, λέει η κυρία Τσαπάνοβα σε συνέντευξη που φυλάσσεται στο αρχείο μας. Όλοι μαζευόμασταν με τα κείμενά μας και κάναμε πρόβες, δοκιμάζαμε την δύναμη της φωνής μας, την προφορά και την σύνταξη, τραγουδούσαμε. Οι συνθέτες Μπογιάν Οικονόμοβ, Αλεξάντερ Ράιτσεβ, Πέταρ Στούπελ κ.ά. έγραφαν τραγούδια για τα παιδιά των χορωδιών, τα οποία όλα έγιναν διανοούμενοι και καλλιτέχνες. Στο ραδιόφωνο το βασικό μας εργαλείο είναι η φωνή και τα μαθήματα που μου έδωσε το μικρόφωνο μου χρησίμευσαν πολύ «στο σανίδι». Το πιο ενδιαφέρον ήταν να αποδώσεις χαρακτήρα στον ήρωά σου, να τον κάνεις αναγνωρίσιμο για τον ακροατή».

Και σήμερα οι παιδικές εκπομπές της ΒΕΡ καλλιεργούν τα παιδιά και τους δίνουν ηθικές βάσεις και συναίσθηση του τι είναι πραγματικά σημαντικό στην ζωή. Οι παραγωγές μας παραμένουν αυθεντικές, ενδιαφέρουσες και διασκεδαστικές και τις ακούνε μικροί και μεγάλοι. 

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα