29 ημέρες είναι ο χρόνος που διαθέτουν οι υποψήφιοι βουλευτές για να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι πρέπει να τους τιμήσουν με την ψήφο τους στις κοινοβουλευτικές εκλογές για τον σχηματισμό της 45ης Βουλής της Βουλγαρίας. Οι πρώτες ζωντανές συζητήσεις μεταξύ των κοινοβουλευτικών υποψηφίων ορισμένων κομμάτων είναι ήδη γεγονός. Ωστόσο, σε ποιο βαθμό θα επηρεάσουν οι ομιλίες τους την απόφαση των ψηφοφόρων στης εκλογές της 4ης Απριλίου και κατά πόσο θα συμβάλουν, άραγε, στην αύξηση της προσέλευσής τους στις κάλπες;

«Λυπάμαι που πρέπει να το πω, αλλά είναι τα προσωπικά προσόντα και όχι τα πολιτικά προγράμματα και τα σχέδια των κομμάτων, που αποτελούν το σημαντικότερο κίνητρο για τους ψηφοφόρους», δηλώνει, στην συνέντευξή του στο Ράδιο Βουλγαρία, ο κοινωνιολόγος Παρβάν Συμεώνοφ, εκτελεστικός διευθυντής της Gallup International. «Αυτό οφείλεται, σε σημαντικό βαθμό, σε ένα από μόνιμα πολιτικά κλισέ στην πολιτική ρητορική στην Βουλγαρία, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να εκλέγουμε προσωπικότητες. Μερικές από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες αυτής της τάσης, είναι να μην ενδιαφερόμαστε για τα προγράμματα των κομμάτων τους».

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την συμμετοχή των ψηφοφόρων, είναι το χάσμα αξιών μεταξύ της συντηρητικής και φιλελεύθερης κατανόησης της δομής του κράτους και της πολιτικής του. Εκτός από αυτό, ωστόσο, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ένα φαινόμενο που παρατηρούμε εδώ και χρόνια στην Βουλγαρία.

"Μετά την κρίση του 2008-2009 και τα προβλήματα με τη μετανάστευση και την τρομοκρατία, έχει οξυνθεί, σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, το χάσμα μεταξύ συντηρητικών και φιλελεύθερων. Από τη μία έχουμε το εθνικό και το πατριωτικό κι από την άλλη τις εναλλακτικές, πράσινες πολιτικές και τα παγκόσμια ζητήματα. Εκτός αυτού, όταν γίνεται λόγος για παρόμοια κίνητρα στο πλαίσιο της βουλγαρικής πραγματικότητας, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου και έναν πιο ρεαλιστικό τύπο κινήτρων - οφέλη, εξαναγκασμός και διάφορα άλλα. Αυτό, πιστεύω, ότι επηρεάζει το 10-15% των ψηφοφόρων και θα παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στον πραγματιστικό κόσμο στον οποίο ζούμε».

Είναι, άραγε, πιο εύκολο να επιλέξουμε το ποιόν να στηρίξουμε με την ψήφο μας σήμερα, σε σύγκριση με την περίοδο των αρχών της μεταπολίτευσης του 1989; Σήμερα η επιλογή δεν έχει τόσο ζωτικό χαρακτήρα κι αυτό την κάνει πιο εύκολη, λέει ο Παρβάν Συμεώνοφ.

«Στη δεκαετία του 1990, είχαμε να διαλέξουμε κατεύθυνση και πολιτιστικό μοντέλο. Η επιλογή ήταν μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης, την γρήγορη ή την σταδιακή εφαρμογή της ελεύθερης οικονομίας. Επιλέγαμε το κράτος το οποίο θέλαμε. Σήμερα ακόμη κι αν αλλάξουμε αύριο την κυβέρνηση, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα χρεοκοπήσουμε. Η αλλαγή της κυβέρνησης δεν θα επηρεάσει αποφασιστικά την τσέπη μας, σε αντίθεση με το 1997, για παράδειγμα. Από την άλλη πλευρά, η επιλογή μας στην δεκαετία του ‘90 ήταν ευκολότερη, γιατί τότε οι ψηφοφόροι των κομμάτων έμοιαζαν με φυλές που δεν μπορούσαν να ανεχθούν η μια την άλλη. Από την μια ήταν οι υποστηρικτές της παλαιάς πολιτικής ελίτ κι από την άλλη οι φίλο-μεταρρυθμιστικές δυνάμεις. Αυτό φαίνεται να μην ισχύει πλέον. Οι διαφορές έχουν άλλη υφή, αν και, σε γενικές γραμμές, εξακολουθούν να συνδέονται με την αλλαγή ή την προβλεψιμότητα».

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί ο βαθμός στον οποίο θα επηρεάσει η πανδημία Covid-19 την προσέλευση στις κάλπες, μια και είναι άγνωστος ο βαθμός εξάπλωση του ιού κατά την ημερομηνία της ψηφοφορίας. Θεωρητικά, η σημαντική αύξηση της λοίμωξης θα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της συμμετοχής των ψηφοφόρων. Αυτό, με την σειρά του, θα είχε σαν αποτέλεσμα την ύπαρξη μεγάλων κοινωνικών ομάδων οι οποίες δεν θα αντιπροσωπευτούν, ή δεν θα αντιπροσωπευθούν αρκετά, μετά τις εκλογές, εξηγεί ο κοινωνιολόγος και αναφέρει ως παράδειγμα τους ηλικιωμένους που φοβούνται για την υγεία τους, αλλά και εκείνα τα εκλογικά κόμματα που δεν έχουν αρκετά σκληρούς πυρήνες οπαδών. Στη βουλγαρική εκλογική πραγματικότητα, η συμμετοχή στην ψηφοφορία εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από το εάν εμφανίζονται νέες, δυναμικές εναλλακτικές πολιτικές.

«Ο βαθμός πολιτικοποίησης στην Βουλγαρία από το καλοκαίρι και μετά, είναι αρκετά υψηλός, αλλά, ταυτόχρονα, δεν προβλέπεται κάποια εξαιρετικά σημανατική αύξηση του αριθμού των ψηφοφόρων. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετές νέες και ολοκληρωμένες εναλλακτικές λύσεις όπωςστις αρχές του 21ου αιώνα. Γι αυτό δεν είναι τόσο καθοριστικό το είδος των εκλογών, αλλά το γενικό πολιτικό πλαίσιο», καταλήγει ο Παρβάν Συμεόνοφ.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης