Ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι περίπου έξι και μισό εκατομμύρια άτομα. Οι διαδικασίες μείωσης του πληθυσμού εντείνονται και η ζοφερή πρόβλεψη των ερευνητών δείχνει ότι μέχρι το 2040 ο πληθυσμός μας θα μειωθεί κατά, περίπου, 1/4. Αναμένεται ότι σε 20 χρόνια στην Βουλγαρία θα ζουν 5 εκατομμύρια και 400 χιλιάδες άτομα. Η τάση αυτή αναφέρθηκε από ειδικούς που παρουσίασαν τα στοιχεία μελέτης τους σχετικά με τα δημογραφικά προβλήματα της Βουλγαρίας και τις περιφερειακές δημογραφικές ανισότητες. Αντικείμενο της ανάλυσης είναι τα στοιχεία που υπήρχαν το 2020, πριν το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19.

Στην Βουλγαρία δεν υπάρχει το νέο ενεργό τμήμα του πληθυσμού και, ταυτόχρονα, βρίσκεται στην προτελευταία θέση όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνουν οι ερευνητές. «Στη δεύτερη θέση είναι το πρόβλημα των παράλογων εδαφικών οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το σύστημα αρχίζει να να αδρανοποιείται, διότι υπάρχει έλλειψη ισορροπίας», εξηγεί ο υφηγητής Γκεόργκι Μπαρντάροφ από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας «Αγ. Κλήμης της Οχρίδας», ο οποίος είναι μεταξύ των συγγραφέων της αντιπροσωπευτικής δημογραφικής έρευνας. Σύμφωνα με τον ίδιο, περίπου 200.000 Βούλγαροι επέστρεψαν στη Βουλγαρία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει κάτι που να τους κρατήσει εδώ μετά το τέλος της.

«Πριν την πανδημία, η Βουλγαρία κατείχε την πρώτη θέση στη θνησιμότητα, όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, και βρίσκονταν σε μία από τις πρώτες θέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο», υποστηρίζει ο αναλυτής. «Υπάρχουν δήμοι, όπου το ποσοστό θνησιμότητας υπερβαίνει ακόμη και το 50% ανά χίλια άτομα. Οι λόγοι για την υπερβολική θνησιμότητα, είναι η πλήρης κατάρρευση της τοπικής υγειονομικής περίθαλψης, η έλλειψη νέων και ενεργών πληθυσμιακών ομάδων που να συμμετάσχει στην οικονομική πρόοδο, καθώς και η εμβάθυνση της φτώχειας, η οποία δεν επιτρέπει την πρόληψη των ασθενειών».

Η Βουλγαρία δεν υπάρχουν περιοχές με θετική φυσική αύξηση του πληθυσμού και τα άτομα άνω των 65 ετών να είναι λιγότερο από 20%, σύμφωνα με τους αναλυτές.

«Ανησυχητική τάση, δεν είναι τόσο η μείωση της πυκνότητας του πληθυσμού, αλλά το γεγονός ότι μέσα σε 20 χρόνια ο αστικός πληθυσμός θα φτάσει το 79% στην Βουλγαρία», προσθέτει η υφηγήτρια Ναντέζντα Ιλίεβα από την Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών.

«Η εξαφάνιση οικισμών και η μείωση του πληθυσμού, οδηγούν στην εμφάνιση των αποκαλούμενων δημογραφικών ερήμων - περιοχών όπου η πυκνότητα του πληθυσμού είναι μικρότερη από 10 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Το 2040, στην κατάσταση αυτή θα βρίσκεται το 69% της Βουλγαρίας, ενώ μέχρι το 2016 ήταν το 23%. Ανησυχητική τάση είναι ότι ο αριθμός των οικισμών χωρίς ικανό προς εργασία πληθυσμό αυξάνεται και μέχρι το 2040 θα συμπεριλάβει το 40% των χωριών περίπου. Με λίγα λόγια, οι οικισμοί αυτοί είναι, σχεδόν, καταδικασμένοι να πεθάνουν».

Οι επιστήμονες αναζητούν, επίσης, τις βασικές αιτίες των διαπιστωμένων αρνητικών τάσεων. Σύμφωνα μ’ αυτούς βρίσκονται στο μοντέλο της βουλγαρικής κοινωνίας, το οποίο αντί να βασίζεται σε αυτό που έχει επιτευχθεί, τείνει να αρχίζει τα πάντα από την αρχή. Αυτό παρατηρήθηκε για περισσότερο από έναν αιώνα - στα χρόνια μετά την Απελευθέρωση (1878) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. «Η Βουλγαρία ξεκινά συνεχώς μεταρρυθμίσεις από το μηδέν, και αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που επηρεάζει κάθε τομέα της ζωής». Δεν πρέπει να υποτιμούμε το γεγονός ότι η Βουλγαρία μας βρίσκεται στο 10% των κρατών με τις πιο ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κλιματική αλλαγή και ο υπερπληθυσμός του πλανήτη θα κάνουν το έδαφός μας ένα ολοένα και πιο ελκυστικό μέρος για ζωή.

Φωτογραφίες: bgnes

Μετάφραση και επιμέλεια: Σταύρος Βανιώτης