Οι μπαμπόγεροι /кукери (kukeri) στα βουλγαρικά/ είναι μέρος των βουλγαρικών εθίμων και παραδόσεων τελετουργικής μεταμφίεσης, με τις οποίες φοβίζουμε και διώχνουμε τα κακά πνεύματα, για να υπάρχει πλούσια σοδειά το επόμενο αγροτικό έτος. Σήμερα, σε απόσταση 1643 χιλιομέτρων από τη Σόφια μια βουλγαρική οικογένεια καλλιτεχνών προσπαθεί να διώξει τις διαφορές μεταξύ του βουλγαρικού και του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού και να θέσει τη βαλκανική πινελιά στην γενική εικόνα της σύγχρονης τέχνης από έναν μικρό χώρο, που αποκάλεσαν συμβολικά Kuker Berlin.

Η Ντιλιάνα Βελίτσκοβα και ο σύζυγός της Βαλεντίν ασχολούνται δέκα χρόνια τώρα με τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, λογοτεχνικών αναγνώσεων, συναυλιών και εκθέσεων. Άρχισαν τη δραστηριότητά τους στη γενέτειρά τους Σόφια και τη συνέχισαν στο Βερολίνο, όπου ζουν από το 2012. «Η Σόφια για μένα είναι ένα μικρό Βερολίνο», λέει η Ντιλιάνα και ομολογεί ότι δεν της αρέσει η λέξη «νοσταλγία», γιατί τη λυπεί. Γι’ αυτό εκείνη και η οικογένειά της βρήκαν τρόπο να δημιουργήσουν τη δική τους μικρή Βουλγαρία στο μεγάλο Βερολίνο και έτσι να μην τους λείπει το σπίτι. Αυτό είναι ο νέος πολιτιστικός χώρος, που άνοιξε πύλες το δύσκολο 2020.

«Το KukerBerlin εμφανίστηκε και αυτό είναι πολύ σημαντικό να ειπωθεί, σε απάντηση της πανδημίας. Όταν τα σοβαρά αντιεπιδημικά μέτρα τέθηκαν σε ισχύ τον Μάρτιο πέρυσι, κάθε παρόμοιος με τον δικό μας πολιτιστικός οργανισμός έπρεπε να αναθεωρήσει την εργασία του και να αποφασίσει πώς να συνεχίσει μπροστά. Και όπως σοφότεροι από μας άνθρωποι είπαν, όταν μια πόρτα κλείσει, θα ανοίξει άλλη. Ανοίξαμε την πόρτα του Kuker Berlin.»

Είχαν μεγάλη τύχη να βρουν θαυμάσιο χώρο για την πρωτοβουλία τους, που ήδη λειτουργούσε ως πολιτιστικό κέντρο εδώ και 30 χρόνια. Η Ντιλιάνα λέει ότι σήμερα έχουν τη φιλοδοξία να το καταστήσουν βουλγαρική εστία στο πολυπολιτισμικό Βερολίνο.

«Η αρχική μας ιδέα ήταν να συγκεντρώσουμε μικρούς θησαυρούς από τη Βουλγαρία και τη Βαλκανική Χερσόνησο, γιατί έχουμε πολλούς αγαπημένους καλλιτέχνες από τις γειτονικές μας χώρες. Να μπορούμε να δείχνουμε τα έργα τέχνης και παραδοσιακών επαγγελμάτων από τα Βαλκάνια, αλλά με έναν σύγχρονο τρόπο, σε σύγχρονη γλώσσα, για να μπορεί να κάνουν εντύπωση και σε ανθρώπους που δε γνωρίζουν τον πολιτισμό μας. Το περίεργο είναι ότι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του βουλγαρικού πολιτισμού συχνά συναντιούνται και σε διάφορους άλλους πολιτισμούς. Προσπαθούμε να δημιουργούμε συνθήκες για σταυροδρόμι μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών», συνοψίζει τη βασική ιδέα του χώρου η Ντιλιάνα.

Το Kuker Berlin λειτούργησε κανονικά μόλις δύο μήνες – τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, πριν κλείσει λόγω της πανδημίας. Αλλά αυτή η περίοδος ήταν επαρκής, για να αποδείξει στους δύο Βουλγάρους ότι υπάρχει νόημα από τον χώρο αυτό και τα πράγματα που δείχνουν είναι ενδιαφέροντα για το ξένο κοινό. Τα εγκαίνια τον Σεπτέμβριο ήταν με την έκθεση φωτογραφιών «Οι σπουδές των Βαλκανίων» του Ιβάν Σισίεφ. Μικρό στατικό ταξίδι σε μερικές βαλκανικές χώρες, που μπορεί να ιδωθεί ακόμη εκεί. Διοργανώθηκαν και μερικές λογοτεχνικές αναγνώσεις και συναυλίες μουσικής δωματίου στη ρομαντική και κρυμμένη από τον μεγάλο κόσμο πίσω αυλή του χώρου. «Η έκκλησή μου προς τους ανθρώπους στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις και πρωτεύουσες είναι: «Μπείτε στις κρυφές αυλές! Εκεί πάντα έχει τι να βρείτε», αστειεύεται η Ντιλιάνα.

Αποδείχθηκε ότι για τους περισσότερους ντόπιους επισκέπτες του Kuker Berlin αυτό δεν είναι πρώτη, αλλά επόμενη κατά σειρά επαφή με τον βουλγαρικό πολιτισμό και πραγματικότητα. 

«Η χώρα μας είναι γνωστή κυρίως με τη φύση της, γιατί πολλοί Γερμανοί έχουν επισκεφθεί τα θέρετρα της Μαύρης Θάλασσας και τα βουνά μας. Και μετά έρχεται η εγκαρδιότητα του Βουλγάρου. Η βουλγαρική κοινότητα στη Γερμανία είναι αρκετά μεγάλη και σχεδόν κάθε Γερμανός έχει κάποιο γνωστό Βούλγαρο, συνάδελφο, συμφοιτητή, έτσι οι Γερμανοί γνωρίζουν και την ανθρώπινη πλευρά του πολιτισμού μας», λέει η νεαρή Βουλγάρα.

«Η σκηνή του Βερολίνου είναι πολύ έγκριτη και φιλόξενη προς το νέο και το διαφορετικό», λέει η Ντιλιάνα. – «Γι’ αυτό ο μόνος όρος μας απέναντι στους καλλιτέχνες που θα παρουσιάζουμε, είναι η διγλωσσία, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για λογοτεχνία. Γιατί θέλουμε να χτίσουμε πολιτιστική γέφυρα, και όχι να δημιουργούμε περιορισμούς και μυστικότητα».

Φωτογραφίες: Facebook/Kuker Berlin

Επιμέλεια: Βέσελα Κράστεβα /από συνέντευξη του Ιβάν Ρουσλάνοφ για τη ΒΕΡ-«Χοριζόντ»/

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα