Οι καρικατούρες είναι ένας σατυρικός και εποικοδομητικός τρόπος να διαμαρτυρηθής, να εκφράσεις την οργή σου και να πεις την άποψή σου για πράγματα απαράδεκτα. Η καρικατούρα πιάνει τα βασικά χαρακτηριστικά μιας μορφής ή ενός αντικειμένου και τα βγάζει σε πρώτο πλάνο. Δεν είναι όμως εύκολο να περιγελάσεις χωρίς να περάσεις τα όρια του γκροτέσκο γι’ αυτό θέλει πολύ προσοχή. Τώρα πια όταν τα έντυπα ΜΜΕ μειώνονται όλο και περισσότερο οι καρικατουρίστες περνάνε στα κοινωνικά δίκτυα και κάνουν θραύση με έγχρωμες γελοιογραφίες.

Σε όλο τον κόσμο, ο βασικός πρωταγωνιστής των γελοιογραφιών από πέρσι είναι ο κορονοϊός αλλά στην Βουλγαρία, με τόσες εκλογές το 2021, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι πολιτικοί. Οι πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν 4 φορές, η τεχνολογία άλλαξε και η ψηφοφορία έγινε μηχανική, στην πολιτική σκηνή ανέβηκαν γνωστά πρόσωπα του θεάματος. Όλα αυτά έθρεψαν την φαντασία των καλλιτεχνών.

«Η καρικατούρα μεγεθύνει, υπερβάλει, λέει ένας από τους πιο γνωστούς ζωγράφους γελοιογραφιών στην Βουλγαρία, ο Ιβάιλο Τσβετκόφ. Δείχνει τα ελαττώματα και τις αδυναμίες. Η πολιτική είναι σοβαρή υπόθεση – δεν μπορείς να κερδίζεις την εμπιστοσύνη των πολιτών και μετά να υποχωρείς. Ο λαός τιμωρεί με το να μην ξαναψηφίζει αυτόν που τον πρόδωσε. Τα νέα κόμματα δεν είναι πειστικά ότι θα φέρουν αλλαγή γιατί τα περισσότερα πρόσωπα είναι γνωστά και έχουμε ήδη γνώμη για το τι μπορούν και τι δεν κάνουν. Ο Βούλγαρος μπορεί να πίνει ρακή και να τρώει τουρσί, μπορεί να στρώνει το μουστάκι του αλλά δεν είναι χαζός – παρατηρεί και κρίνει. Και έχει αυτοπεποίθηση γιατί ξέρει ότι είναι ο κυρίαρχος αυτής της χώρας αλλά ταυτόχρονα είναι μπερδεμένος. Φέτος το καλοκαίρι ταξίδεψα αρκετά. Συνάντησα αρκετούς ανθρώπους και δυστυχώς βλέπω τα ίδια λάθη πάλι και πάλι. Δεν μπορεί να βρεθεί κάποιος σωτήρας που να μας βγάλει από το αδιέξοδο με μαγικό ραβδί. Πρέπει να σταματήσουμε να κάνουμε πειράματα και να καιγόμαστε για να μάθουμε ότι δεν πρέπει να πειράζουμε εκεί που καίει. Πρέπει να σταματήσουμε να χάνουμε χρόνο. Δεν έχουμε ξεκάθαρη κατεύθυνση κι ας βρισκόμαστε σε μετάβαση πάνω από 30 χρόνια». 

Οι καρικατουρίστες είναι άνθρωποι οξυδερκείς, με πνεύμα. Βρίσκουν νόημα στην καθημερινότητα και έχουν το θάρρος να εκφράζουν την άποψή τους ξέροντας πως μπορεί οι γελοιοποιημένοι να θιχτούν, να θυμώσουν και να αντιδράσουν όχι και τόσο ειρηνικά.

«Έχω λάβει θυμωμένες αντιδράσεις από τα «θύματά» μου, λέει ο Τσβετκόφ. Στην Βουλγαρία όμως υπάρχει ελευθερία του λόγου και δεν υπάρχει λογοκρισία. Τα βασικά εργαλεία μας είναι τα σύμβολα και τα ανέκδοτα. Ο καθένας μπορεί να γίνει αντικείμενο γελοιογραφίας, από τα πρόσωπα στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας μέχρι τον γείτονα. Δεν διαφεύγει από το πινέλο των γελοιογράφων ούτε η δολοπλοκία ούτε το κουτσομπολιό. Ο καρικατουρίστας απλά περιγράφει τα καθέκαστα. Αλλά πρέπει να το κάνει με αξιοπρέπεια. Να μην τοποθετεί το «μοντέλο» του σε άβολες καταστάσεις, να μην το υποτιμά, να μην το ταπεινώνει. Υπάρχουν όρια και το βασικό κριτήριο πρέπει να είναι η ηθική».

Γελοιογραφίες: Facebook/ivailo.tsvetkov

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα