Βρισκόμαστε σε περίοδο παγκόσμιου μετασχηματισμού των οικονομιών. Νέες επιχειρήσεις δημιουργούνται, άλλες αλλάζουν κι αυτό, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, επηρεάζει την οικονομική κατάσταση στη Βουλγαρία. Οι οικονομολόγοι συμβουλεύουν τους ανθρώπους να συνεχίσουν να αποταμιεύουν, αλλά όχι σε τράπεζες, καθώς οι καταθέσεις σ’ αυτές θα τους φέρουν μόνο το κόστος των ήδη υποτιμημένων, λόγω του πληθωρισμού, χρημάτων τους. Είναι γεγονός ότι ο Βούλγαρος πρόβλεψε την επικείμενη άνοδο των τιμών και έσπευσε να επενδύσει τα χρήματά του, κυρίως αγοράζοντας ακίνητα σε μεγάλες πόλεις. Στο διάστημα του προηγούμενου έτους, τα πιο περιζήτητα δάνεια αφορούσαν στην αγορά κατοικίας. Παρόλο που οι περισσότερες τράπεζες δεν προσφέρουν επιτόκια, αλλά μόνο προμήθειες για καταθέσεις μετρητών, «σήμερα οι Βούλγαροι έχουν τραπεζικές καταθέσεις που ξεπερνούν τα 62 δισεκατομμύρια BGN», δήλωσε ο οικονομολόγος Τιχομίρ Τόσεφ. Στην αρχή του έτους, οι τράπεζες ξάφνιασαν τους πελάτες τους, ανακοινώνοντας αυξήσεις των τιμών των υπηρεσιών που προσφέρουν.

«Όλες οι υπηρεσίες, που διεκπεραιώνονται στα τραπεζικά υποκαταστήματα, θα γίνονται ολοένα και πιο ακριβές. Ο πληθωρισμός αυξάνεται γρήγορα, οι τραπεζικοί υπάλληλοι θέλουν κι αυτοί να έχουν υψηλά εισοδήματα, αυξάνονται τα έξοδα, τα ενοίκια…», εξηγεί ο οικονομολόγος στην συνέντευξή του στο πρόγραμμα Horizontτης Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας. «Οι τράπεζες ξοδεύουν χρήματα για την συντήρηση των καταθέσεων και παρά τα χαμηλά επιτόκια και την αυξημένη ζήτηση δανείων τον τελευταίο καιρό, δόθηκαν μόνο 28 δισ. ως δάνεια, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα εξακολουθούν να βαραίνουν τις τράπεζες, οι οποίες έχουν εισαγάγει προμήθειες ακόμη και για τα μεγάλα ποσά σε μετρητά. Αν κάποιος έχει καταθέσει πολλά χρήματα, πάνω από 400 χιλιάδες BGN, τότε οφείλει μια σημαντική τραπεζική προμήθεια. Δυστυχώς όμως, ο μέσος Βούλγαρος δεν μπορεί να αποταμιεύει».

«Κάποτε αποταμιεύαμε, αλλά ο πληθωρισμός αφάνισε τα πάντα», θυμάται ο κόσμος, σε δημοσκόπηση που διεξήγαγε ο σταθμός της ΒΕΡ στην πόλη Βίντιν, αναφερόμενος στην εποχή που οι Βούλγαροι κρατούσαν όλες τους τις οικονομίες σε τραπεζικές καταθέσεις, με αποτέλεσμα να εξανεμιστούν από τον πληθωρισμό και τις χρεοκοπίες των τραπεζών.

«Είχαμε μαζέψει χρήματα για να αγοράσουμε μια τηλεόραση και τότε μας «χτύπησε» ο πληθωρισμός. Όλοι πρέπει να έχουμε κάποια χρήματα για τις «δύσκολες μέρες», αλλά το κράτος θα βρει τρόπο να μας τα πάρει. Πλέον δεν έχουμε αρκετά χρήματα για να αποταμιεύουμε, οπότε το πρόβλημα της εξοικονόμησης χρημάτων δεν υπάρχει πια», λέει μια γυναίκα από το Βίντιν.

Εκτός από την πικρή ανάμνηση του παρελθόντος, ο ραγδαία αυξανόμενος πληθωρισμός έχει, με τη σειρά του, θέσει υπό αμφισβήτηση τις αποταμιευτικές συμπεριφορές των Βουλγάρων. Οι οικονομολόγοι λένε ότι τους τελευταίους μήνες του περασμένου έτους ο πληθωρισμός αυξάνεται με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό σε σύγκριση με άλλα κράτη της Δυτικής Ευρώπης.

Η αύξηση των τιμών στη Βουλγαρία αφορά τα καύσιμα και την ενέργεια, αλλά και τα είδη πρώτης ανάγκης. Κύριοι παράγοντες είναι το δραστικό άλμα των τιμών του πετρελαίου και της ηλεκτρικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις, που επηρέασε τις τελικές τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών. Για παράδειγμα, το 2021, η αύξηση της τιμής του ψωμιού και των δημητριακών ήταν 12,1%, του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων 8,1%, των ζωικών και φυτικών ελαίων και λιπών 22,7%. Προσθέτοντας τις αυξημένες τιμές κατανάλωσης ρεύματος, θέρμανσης, στερεών καυσίμων κ.λπ., προκύπτει ότι το 80% των Βουλγάρων έχουν εξαντλήσει τις οικονομίες τους και δεν έχουν τη δυνατότητα να διαθέσουν χρήματα για έκτακτα έξοδα. Και οι προβλέψεις είναι ότι, αν και με βραδύτερο ρυθμό, ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2022 θα φτάσει το 3% έως και 4% σε ετήσια βάση.

Φωτογραφίες: Άνι Πετρόβα

Επιμέλεια: Γκεργκάνα Μάντσεβα (από συνεντεύξεις του προγράμματος Horizont και του σταθμού της ΒΕΡ στο Βίντιν)