«Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει, σε καμία περίπτωση, άμεσος κίνδυνος για τη Βουλγαρία. Όπως βλέπουμε τα πράγματα είναι ήρεμα. Αλλά όλοι πληρώνουμε υψηλότερο τίμημα λόγω του τεράστιου κινδύνου που συνυπολογίζεται στα διεθνή χρηματιστήρια»- σχολίασε την αύξηση των τιμών της ενέργειας ο Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ, επικεφαλής οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς. Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου βουλγαρικές επενδύσεις στη Ρωσία και οι εξαγωγές ήταν λίγο κάτω από μισό δισεκατομμύριο ευρώ πέρυσι.

Το τίμημα που θα πληρώσει η Ουκρανία θα είναι πολύ υψηλό, δήλωσε ο Μπόγκντανοφ στη συνέντευξή του στο Ράδιο Βουλγαρία.

«Υπάρχει πραγματική καταστροφή στο έδαφος της Ουκρανίας, επομένως εκεί τα προβλήματα δεν σχετίζονται μόνο με το δύσκολο εμπόριο και τη διακοπή της παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και τις κατεστραμμένες υποδομές, κτίρια κ.λπ., τα οποία μετά την επίτευξη της ειρήνης θα απαιτούσαν σοβαρό οικονομικό κόστος. Φυσικά, στη Ρωσία δεν υπάρχουν τέτοιες άμεσες απώλειες.

Ο Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ επεσήμανε ότι οι κυρώσεις έχουν αρχίσει να επηρεάζουν το ρωσικό χρηματοπιστωτικό σύστημα κι αυτό αντικατοπτρίζεται στην καθημερινή ζωή των ρωσικών επιχειρήσεων και πολιτών - από την υποτίμηση του ρωσικού νομίσματος μέχρι την αδυναμία εξαγωγής κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Σε ποια αναδιοργάνωση των οικονομιών θα οδηγήσουν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας όσον αφορά τους εμπορικούς δεσμούς μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης;

«Η Ευρώπη εξαρτάται από τη Ρωσία κυρίως για τις ενεργειακές πρώτες ύλες, ιδιαίτερα το φυσικό αέριο. Αλλά κι εκεί ακόμα, αυτόν τον χειμώνα, η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι 27,28% - πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μείωση σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια, όταν το μερίδιο της κατανάλωσης ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ ήταν περίπου 40%.

Αντίθετα, η ρωσική οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές στην Ευρώπη. Υπάρχουν πολύ λίγες εναλλακτικές λύσεις, ιδιαίτερα για το φυσικό αέριο. Ακόμη και η Κίνα δεν έχει τη δυνατότητα μεταφοράς. Αλλά αυτό θα συνέδεε το ρωσικό αέριο με έναν μόνο πελάτη και αυτό αποτελεί πολιτικό κίνδυνο για τη Ρωσία».

Ποιοι είναι οι οικονομικοί κίνδυνοι για τη Βουλγαρία; Παρατηρούμε αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Υπάρχει σπέκουλα με τον πόλεμο;

«Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Φυσικά, αυτή είναι πολιτική απόφαση. Η τιμή του πετρελαίου Brent έχει αυξηθεί σε όλα τα χρηματιστήρια, ενώ η τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου Ural έχει μειωθεί λόγω της άρνησης πολλών ευρωπαίων πελατών να αγοράσουν ρωσικό αέριο. Αυτό ανεβάζει τις τιμές. Εάν η σύγκρουση επιλυθεί πολύ γρήγορα, νομίζω ότι θα υπάρξει αντιστροφή».

Θα υπάρξει σοκ για τον τουρισμό στη Βουλγαρία;

«Οι Ρώσοι και Ουκρανοί τουρίστες τα τελευταία χρόνια αντιπροσωπεύουν το 3 έως 8% του συνολικού αριθμού των αλλοδαπών τουριστών. Δηλαδή συνολικά οι δύο χώρες συνιστούν το 6,5 - 8% της τουριστικής ροής σε ετήσια βάση στη Βουλγαρία. Η κρίση Covid έχει ήδη μειώσει τις επισκέψεις από τη Ρωσία, που σχετίζονται κυρίως με τις απαιτήσεις για πράσινα πιστοποιητικά, τεστ και άλλα. Έτσι, ο τουρισμός έχει ήδη υποστεί ένα σοκ από τη μείωση των Ρώσων τουριστών, όχι τόσο από την Ουκρανία. Οι συνέπειες θα είναι σοβαρές, αλλά πρέπει να είμαστε ρεαλιστές - αποτελούν μόλις το 10% της συνολικής ροής ξένων τουριστών στη χώρα μας».

Οι πρόσφυγες στην Ευρώπη είναι σχεδόν 1,5 εκατομμύριο. Μέχρι τις 7 Μαρτίου, 38.000 Ουκρανοί πολίτες είχαν μπει στη χώρα μας, πάνω από το 60% από αυτούς μόνο για να συνεχίσουν προς άλλη κατεύθυνση. Είναι, άραγε, έτοιμη η Βουλγαρία να ανταποκριθεί σε αυτή την τεράστια ροή ανθρώπων;

«Εδώ υπάρχει κάτι παράδοξο. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι επιχειρηματικές οργανώσεις αναζητούν τρόπους για να διευκολύνουν την υποδοχή και την πρόσβαση υπηκόων τρίτων χωρών. Η Ουκρανία είναι μία από τις χώρες από τις οποίες μπορούν να προσελκυστούν εργαζόμενοι. Βρισκόμαστε τώρα σε μια κατάσταση όπου ορισμένοι πρόσφυγες έρχονται στη Βουλγαρία, αλλά η Βουλγαρία δεν είναι προετοιμασμένη, ακόμη και μετά την απόφαση της ΕΕ να χορηγήσει σε όλη την ΕΕ καθεστώς προσωρινού ασύλου σε πρόσφυγες με δικαίωμα εργασίας. Οι διαδικασίες μας, τα θεσμικά μας όργανα δεν είναι ακόμα έτοιμα. Είναι απαραίτητο να αναδιοργανωθεί γρήγορα το έργο της διοίκησης και όλων εκείνων που πρέπει να επιτρέψουν στους ανθρώπους που φεύγουν από τον πόλεμο να ασκήσουν το επάγγελμά τους και να αισθανθούν μέρος της βουλγαρικής οικονομίας».

Εικάζεται ότι ο συνολικός αντίκτυπος της κρίσης, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θα είναι πολύ μεγαλύτερος. Τι σημαίνει αυτό;

«Ο πόλεμος έδωσε μια ιδιόμορφη τιμή στην ασφάλεια. Οι άνθρωποι στην Ευρώπη ήταν σίγουροι ότι η ασφάλεια είναι δεδομένη και ότι δεν χρειάζεται να ξοδεύουν χρήματα για να προφυλαχθούν από την επιθετικότητα. Από την άλλη πλευρά, το ίδιο ίσχυε και για την ενεργειακή εξάρτηση από μια πηγή ενεργειακών πρώτων υλών. Είναι σημαντικό για τη Βουλγαρία να ολοκληρώσει τη σύνδεση φυσικού αερίου με την Ελλάδα πολύ σύντομα, ώστε να έχουμε μια εναλλακτική πηγή φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια επείγουσα αναγκαιότητα».

Φωτογραφίες: bgnes

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης