Τα προγράμματα του Ράδιο Βουλγαρία είναι ιδιαίτερα σημαντικά, τόσο για τις βουλγαρικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο, όσο και για τη δεύτερη ή τρίτη γενιά Βουλγάρων που ζουν στο εξωτερικό δεν μιλούν πλέον βουλγαρικά, αλλά αναζητούν σύνδεση με τις ρίζες τους και, φυσικά, για όλους τους ξένους που ενδιαφέρονται για τη Βουλγαρία. Τη θέση αυτή υποστηρίζει και η Μάγια Ντασκαλόβα, επί σειρά ετών συνάδελφός μας, αρχικά από την πορτογαλική σύνταξη και αργότερα από τις «Εκπομπές για ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς». Η Μάγια άρχισε να εργάζεται στο ραδιόφωνο το 1975 και αφιέρωσε 35 χρόνια από τη ζωή της στον σκοπό του Ράδιο Βουλγαρία. Αποφοίτησε από την ισπανική φιλολογία και ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα στα Πορτογαλικά. Όταν τελείωσε τις σπουδές της, το ραδιόφωνο ανακοίνωσε διαγωνισμό για άτομα που μιλούν πορτογαλικά. «Ως αποτέλεσμα της «Επανάστασης του Γαρύφαλλου» στην Πορτογαλία, αποφασίστηκε να σχηματιστεί πορτογαλική σύνταξη», θυμάται η Μάγια. Εμφανίστηκε στον διαγωνισμό και τα κατάφερε εξαιρετικά, μαζί με τον μελλοντικό της συνάδελφο Εμίλ Αβράμοφ. «Σβέτλα Αβράμοβα ήταν επικεφαλής της πορτογαλικής σύνταξης. Στην πραγματικότητα, ξεκινήσαμε οι τρεις μας: Ντιμίταρ Ούσεφ - Αναπληρωτής Αρχισυντάκτης, εγώ και ο Εμίλ Αβράμοφ».

«Αλλά επειδή ήμασταν πολύ λίγοι και υπήρχαν πολλοί φοιτητές από τη Βραζιλία και την Πορτογαλία εκείνη την εποχή, εκμεταλλευτήκαμε τη βοήθειά τους. Μπήκα σε μια ομάδα με έναν Βραζιλιάνο, τον Σίλβιο Αλεσάντρο Πρεγκνολάτο, ο οποίος σπούδαζε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Η δουλειά μας επικεντρώθηκε στη Νότια Αμερική, ειδικά στη Βραζιλία, αλλά μας άκουγαν πολύ και οι ισπανόφωνες χώρες. Υπήρχε κι άλλη μια ομάδα - για την Πορτογαλία και τις πρώην πορτογαλικές αποικίες».

Η αμφίδρομη επικοινωνία από το κοινό, έχει ιδιαίτερη αξία για κάθε εργαζόμενο στο ραδιόφωνο, καθώς αποτελεί μέτρο κρίσης για το νόημα της δουλειάς του.

«Πράγματι, στην αρχή ήταν ένας αγώνας για να γίνουμε γνωστοί, να μας αναζητούν, να μας ακούνε. Αλλά πολύ γρήγορα άρχισαν να φτάνουν γράμματα, ειδικά από τη Νότια Αμερική, κυρίως από ραδιοερασιτέχνες της εποχής, που κατάφεραν να μας ακούν. Είχαμε πολύ καλές συζητήσεις με Βραζιλιάνους και ακροατές από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής», θυμάται η Μάγια.

Ωστόσο, το 1994, για οικονομικούς λόγους, η πορτογαλική και η αραβική σύνταξη έκλεισαν. Τότε ο Άνγγελ Νεντιάλκοφ, διευθυντής του Ράδιο Βουλγαρία τότε, σκέφτηκε να προσφέρει ηχογραφήσεις προγραμμάτων στα βουλγαρικά και άλλες γλώσσες σε ραδιοφωνικούς σταθμούς του εξωτερικού και τη σύνδεση μαζί τους μέσω των βουλγαρικών πρεσβειών. Η Μάγια Ντασκάλοβα εντάχθηκε στη νεοσύστατη έκδοση των «Μεταδόσεις για ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς», που ανέλαβε την δημιουργία των εκπομπών και την επικοινωνία με τους ίδιους τους σταθμούς. Μέσω των πρεσβειών μας, αρχικά 17 ραδιοφωνικοί σταθμοί της Λατινικής Αμερικής επιβεβαίωσαν ότι επιθυμούν να λαμβάνουν τα προγράμματά του Ράδιο Βουλγαρία.

«Οι σταθμοί αναμετέδιδαν ένα έτοιμο πρόγραμμα, λέγοντας «Ακούτε το πρόγραμμα του Ράδιο Βουλγαρία». Περιείχε μια ποικιλία θεμάτων και ενοτήτων. Το όφελος, για εμάς, ήταν ότι μας έδωσαν χρόνο ομιλίας που κόστιζε. Με τον τρόπο αυτό καταφέραμε να εδραιωθούμε στη Λατινική Αμερική. Από το 1995 μέχρι τη συνταξιοδότησή μου - σχεδόν 20 χρόνια, είχαμε αναπτύξει επαφές σε τέτοιο βαθμό που καλύπταμε τα βουλγαρικά κυριακάτικα σχολεία σε διάφορες χώρες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παραγωγή του Ράδιο Βουλγαρία στα βουλγαρικά, εκδηλώθηκε στη Μολδαβία και την Ουκρανία και σε ξένη γλώσσα - στη Λατινική Αμερική, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τις ΗΠΑ. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί που τα αναμετέδιδαν τα προγράμματα ήταν περισσότεροι από 90 - ιδιωτικοί και κρατικοί. Οι εκπομπές στέλνονταν αρχικά σε κασέτες και αργότερα σε CD.

«Όλοι είμαστε πολύ αφοσιωμένοι. Η συνάδελφός μας Στέλλα Μελαμέντ, συμμετείχε σε εκπομπές βουλγαρικής γλώσσας για τα βουλγαρικά σχολεία του εξωτερικού. Υπήρχε μεγάλη ζήτηση για τα προγράμματα αυτά, στα οποία μιλούσαμε για τους Βούλγαρους κλασικούς και τα έργα τους. Ηχογραφημένα, ακούγονταν σε καθαρά βουλγαρικά για τις κοινότητες της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Είχαμε αναπτύξει ακόμη και για τους Βουλγάρους της Βεσσαραβίας που έκαναν αιτήσεις για να σπουδάσουν στα πανεπιστήμιά μας, ολόκληρη τη σύνοψη με τα θέματα… Ένα περίεργο γεγονός. Με αφορμή τη μετάφρασή μου, από τα πορτογαλικά, ενός βιβλίου του Ζορζέ Κοσικοφ, σχετικά με τη μετανάστευση των Βεσσαραβίων στη Βραζιλία, προσκλήθηκα σε ένα επιστημονικό συνέδριο στο Κισινάου. Κάναμε επίσης μια περιοδεία στο Μπόλγκραντ. Εκεί επισκεφτήκαμε το Βουλγαρικό Πολιτιστικό Κέντρο και όταν συστήθηκα την διευθύντριά της είπα: «Είμαι η Μάγια Ντασκαλόβα». «Είσαι;!» αναφώνησε, ανοίγοντας ένα τεράστιο ντουλάπι γεμάτο με κασέτες των προγραμμάτων μας. Αυτό με ενθουσίασε πολύ», λέει η Μάγια Ντασκαλόβα.

Έτσι, μέσα από τις δραστηριότητές του, το Ράδιο Βουλγαρία δημιουργεί χιλιάδες αόρατα αλλά ισχυρά νήματα μεταξύ της Βουλγαρίας και του κόσμου.

Φωτογραφίες: πρ. αρχείο

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης