Στις 17 Σεπτεμβρίου, Ημέρα της Σόφιας και θρησκευτική εορτή στη μνήμη της Αγίας Σοφίας και των κορών της μεγαλομαρτύρων Πίστης, Αγάπης και Σοφίας, ξεναγός θα ενημερώσει τους επισκέπτες της ΒΑΕ για την ιστορία της και θα προβληθεί ανάλογη ταινία. Στο κεντρικό φουαγιέ θα εγκαινιαστεί έκθεση για τα 130 χρόνια από την δημιουργία του περιοδικού «Μίσαλ» (Σκέψη) που έχει αφήσει σημάδι στην ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά.
Στα τέλη του 19ου αιώνα δημιουργήθηκε το πρώτο αισθητικό κίνημα της Βουλγαρίας από ανθρώπους που συνειδητοποιούσαν ότι ανήκουν στις ευρωπαϊκές παραδόσεις. Ιδρυτές του κινήματος ήταν ο κριτικός και ιστορικός λογοτεχνίας, διδάκτωρ Κράστιο Κράστεβ(1866-1919) και ο ποιητής Πέντσο Σλαβέικοβ. Στον κύκλο διανοούμενων «Μίσαλ» ανήκαν ακόμα οι ποιητές και συγγραφείς Πέγιο Γιάβοροβ και Πέτκο Τοντορόβ.
Ο Κράστιο Κράστεβ γεννήθηκε στο Πίροτ (σήμερα στην Σερβία) και ήρθε στην Σόφια σαν πρόσφυγας το 1878. Τελείωσε το Πρώτο βουλγάρικο γυμνάσιο-λύκειο και σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Λάιπτσιγκ. Από το 1894 και έως το τέλος της ζωής του δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας «Άγιος Κλήμης Αχρίδας». Το περιοδικό «Μίσαλ» άρχισε να το εκδίδει στα 26 του χρόνια και συνέχισε να κυκλοφορεί ως το 1907 αλλά στα 15 χρόνια κυκλοφορίας του άφησε βαθύ σημάδι στην εξέλιξη της βουλγάρικης λογοτεχνίας και αισθητικής. Στο κέντρο των αναζητήσεων των δημιουργών του περιοδικού ήταν η προσωπικότητα του ανθρώπου.
Σήμερα στο Νέο Βουλγάρικο Πανεπιστήμιο στην Σόφια λειτουργεί Λογοτεχνική-Ιστορική Σχολή «Διδάκτωρ Κράστιο Κράστεβ».
Ο Πέντσο Σλαβέικοβ (1866-1912) γεννήθηκε στην γραφική Τριάβνα όπου ο πατέρας του, ο ποιητής και πολιτικός Πέτκο Σλαβέικοβ (1827-1895), ήταν δάσκαλος. Η προσωπικότητα του πατέρα του που πολλά χρόνια αγωνίστηκε για την βουλγάρικη εκκλησιαστική ανεξαρτησία στην Κωνσταντινούπολη και εξέδωσε πολλά βιβλία και περιοδικά, τον επηρέασε. Πήγε σχολείο στην Σόφια και το Πλόβντιβ, μαζί με τον πατέρα του ταξίδευαν και συνέλλεγαν αυθεντικό λαογραφικό υλικό. Ο Πέντσο Σλαβέικοβ σπούδασε, όπως και ο Κράστεβ, Φιλοσοφία στο Λάιπτσιγκ και όταν γύρισε στην Βουλγαρία έγινε καθηγητής και διατέλεσε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του Εθνικού Θεάτρου όπου ασχολήθηκε και με την σκηνοθεσία. Ταξίδεψε στην Αθήνα, την Ρώμη κ.α. για να ενημερωθεί για την εξέλιξη της βιβλιοθηκονομίας. Έργα του Πέντσο Σλαβέικοβ έχουν μεταφραστεί από τον σουηδό ακαδημαϊκό Άλφρεντ Γιένσεν ο οποίος τον πρότεινε για Νόμπελ αλλά η υποψηφιότητά του ματαιώθηκε από τον θάνατό του ποιητή, μετά από πολλά χρόνια ασθενείας, στην πόλη Μπρουνάτε της Ιταλίας.
Ο Πέγιο Γιάβοροβ (1878-1914) γεννήθηκε στο Τσιρπάν, κοντά στην Στάρα Ζαγκόρα και πήγε σχολείο στο Πλόβντιβ. Εργάστηκε αρχικά σαν ταχυδρόμος αλλά τα νιάτα του πέρασαν σε επαναστατικές ομάδες που προσπαθούσαν να απελευθερώσουν την γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας από την Οθωμανική κυριαρχία. Στον κύκλο διανοούμενων «Μίσαλ» μπήκε με το ποίημα «Καλιόπα» και άρχισε να εργάζεται σαν βιβλιοθηκάριος και δραματουργός στο Εθνικό θέατρο. Ταξίδεψε στην Γενεύη, την Βιέννη, το Παρίσι. Η ποίησή του ήταν συμβολική και αναζητούσε απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα του ανθρώπου. Όταν το Νευροκόπι απελευθερώθηκε το 1912 ο Γιάβοροβ έγινε δήμαρχος εκεί. Μετά από τραγική ιστορία με την αγάπη της ζωή του, την Λόρα Καραβέλοβα, κόρη του πολιτικού Πέτκο Καραβέλοβ που ήταν αδερφός του ιδεολόγου της Βουλγάρικης Απελευθέρωσης, Λιούμπεν Καραβέλοβ, ο Γιάβοροβ και η Λόρα αυτοκτόνησαν.
Ο Πέτκο Τοντορόβ (1879-1916) γεννήθηκε στην Ελένα, κοντά στο Βελίκο Τάρνοβο. Πήγε σχολείο στην Τουλούζη (Γαλλία) και όταν γύρισε στην Βουλγαρία εγκαταστάθηκε στο Ρούσε όπου άρχισε να εκδίδει εφημερίδα με κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Αργότερα αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του με Νομική στην Ελβετία και Λογοτεχνία στο Βερολίνο και το Λάιπτσιγκ. Ταξίδεψε στην Ρωσία και την Πολωνία. Τα έργα του ήταν ειδυλλιακά αλλά και ρεαλιστικά, περιέγραφε με τέχνη τοπία. Οι ήρωές του ήταν συνήθως άτυχοι αλλά με δυνατό πνεύμα και ηθική. Ο Πέτκο Τοντορόβ απεβίωσε στην Ελβετία όπου προσπαθούσε να θεραπευτεί από την φυματίωση.
Φωτογραφίες:nationallibrary.bg. αρχείοΟι μεγάλοι νικητές στο 28 ο Φεστιβάλ Βουλγαρικών Ντοκιμαντέρ και Κινούμενων Σχεδίων «Χρυσό ρυτόν» είναι η ταινία κινούμενων σχεδίων «Λευκός ώμος για μαύρο άνδρα» του σκηνοθέτη Ανρί Κούλεφ και το ντοκιμαντέρ «Η ευχή της Γκέρι» του Τονισλάβ..
Το Πλόβντιβ φιλοξενεί το ετήσιο φεστιβάλ των βουλγαρικών ντοκιμαντέρ και κινούμενων σχεδίων «Χρυσό ρυτόν», που θα συνεχιστεί μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου. Πάνω από 50 ταινίες συναγωνίζονται στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ και η έκδοση «Ανοιχτοί..
Η πρέσβης της Αυστρίας στην Βουλγαρία, Αντρέα Ίκιτς-Μπιομ, εγκαινίασε νέα λογοτεχνική γωνιά στην Περιφερειακή βιβλιοθήκη στο Μπουργκάς. «Πρόκειται για την πρώτη αυστριακή βιβλιοθήκη αυτού του είδους στην Βουλγαρία, είπε εκείνη. Η πρωτοβουλία..