Επιβράδυνση επενδύσεων και ανάπτυξης, πανδημία, ύφεση, ταχεία ανάκαμψη, πολιτική αστάθεια, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Με αυτή τη σειρά ακολουθούν οι προκλήσεις που άλλαξαν τον οικονομικό και κοινωνικό χάρτη της χώρας μας την τελευταία δεκαετία.

Το Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς παρουσίασε την ετήσια μελέτη «Περιφερειακά Προφίλ: Δείκτες Ανάπτυξης - 2022», με την οποία κατέγραψε την κατάσταση των 28 περιφερειών της χώρας μας σύμφωνα με 68 δείκτες.

«Τα τελευταία 4-5 χρόνια περάσαμε από αρκετά ταραχώδεις εξελίξεις» λέει ο οικονομολόγος Πέταρ Γκάνεφ. «Υπήρξαν αρκετά ασταθή χρόνια για την οικονομία, αλλά την ίδια στιγμή παραμένουν οι περιφερειακές διαφορές - η διαφορά μεταξύ του μεγάλου και του μικρού οικισμού, μεταξύ της πρωτεύουσας και όλων των άλλων».

Ο ειδικός δίνει ένα παράδειγμα με τα μεγαλύτερα οικονομικά κέντρα στο νότο και της καλύτερης συνδεσιμότητας τους, γεγονός που τους δίνει πλεονέκτημα έναντι του βόρειου τμήματος της χώρας.

«Αυτός ο άξονας της Σόφιας, του Πλόβντιβ, της Στάρα Ζαγκόρα, του Μπουργκάς – πρόκειται για σχετικά ισχυρά και μεγάλα κέντρα που συνδέονται καλά» συνεχίζει ο Πέταρ Γκάνεφ. «Ενώ στο βορρά αυτό δεν υπάρχει - υπάρχει μόνο η Βάρνα και μερικά μικρότερα κέντρα. Ωστόσο, μπορώ να δω ότι υπάρχουν δυνατότητες που μπορούν να ξεκλειδωθούν.»

Στη Σόφια, το Πλόβντιβ και τη Βάρνα, πολλοί δείκτες βελτιώνονται, συμπεριλαμβανομένων των δημογραφικών λόγω των πανεπιστημίων που βρίσκονται εκεί και τις θέσεις εργασίας. Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτό θα το δούμε και σε κάποια δευτερεύοντα κέντρα όπως το Ρούσε, το Βελίκο Τάρνοβο, η Στάρα Ζαγκόρα, όπου δεν υπάρχει ανάλογη εισροή κόσμου. Εκεί οι νέοι εξακολουθούν να είναι πιο πιθανό να φύγουν για το εξωτερικό ή για τις μεγαλύτερες πόλεις».

Σχεδόν κάθε περιοχή αποδίδει με επιτυχία σε έναν συγκεκριμένο τομέα, δείχνει η έρευνα του ινστιτούτου. Για παράδειγμα, η εκπαίδευση στο Σμόλιαν είναι σε υψηλό επίπεδο, στο Πλέβεν – η υγειονομική περίθαλψη, και στην περιοχή της Σόφιας υπάρχει οικονομική δραστηριότητα. Και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας μας – το Πλόβντιβ, παραμένει στις ηγετικές θέσεις όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, την καλή εκπαίδευση, την απασχόληση και τα εισοδήματα σε σχετικά υψηλό επίπεδο για τη χώρα μας.

Η μεγαλύτερη πρόκληση, ωστόσο, είναι η δημογραφική εικόνα. Η απογραφή πληθυσμού το 2021 επιβεβαιώνει την τάση συρρίκνωσης του «ανθρώπινου κεφαλαίου» - 20 από τις περιφέρειες έχουν χάσει τουλάχιστον το 1/5 του εργατικού τους δυναμικού.

«Η έλλειψη προσαρμογής στον μειούμενο πληθυσμό συνεχίζει να έχει άμεσο αντίκτυπο στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών (εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και άλλες) και στην ικανότητα του ιδιωτικού τομέα να προσλαμβάνει εργατικό δυναμικό», αναφέρεται σε ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης.

Και δεδομένου ότι η χώρα μας μπορεί να μπει στην νέα χρονιά χωρίς νέο προϋπολογισμό λόγω της μικρής πιθανότητας σχηματισμού τακτικής κυβέρνησης, ο Πέταρ Γκάνεφ υπογραμμίζει ποιες κοινωνικές ομάδες θα πληγούν περισσότερο.

«Αυτοί είναι οι άνθρωποι που περιμένουν συγκεκριμένες αποφάσεις από το κράτος – όσοι λαμβάνουν κατώτατο μισθό ή συντάξεις» ανέφερε ο οικονομολόγος. «Ειδικά για τους συνταξιούχους, αν υπάρχουν αλλαγές, γίνονται συνήθως από τον Ιούλιο. Ακόμα κι αν είχαμε έναν κανονικό προϋπολογισμό, ίσως δεν θα υπήρχε ενημέρωση των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου. Για τους κατώτατους μισθούς, ωστόσο, με τακτική κυβέρνηση και προϋπολογισμό, το εισόδημά τους κατά πάσα πιθανότητα θα αυξανόταν. Υπάρχουν λοιπόν ομάδες για τις οποίες σίγουρα είναι πιο ωφέλιμο να υπάρχει προϋπολογισμό, να υπάρχει σταθερότητα. Συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτών και των συνδικαλιστών που προτιμούν να έχουν ένα έτοιμο πλαίσιο για να εργαστούν».

Φωτογραφίες: ΒΟΕ, bgnes, αρχείο

Κείμενο: Ντιάνα Τσανκόβα (από συνέντευξη της Αντόνια Ποπόβα, ΒΕΡ-Πλόβντιβ)

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα