Οι ομιλίες των αρχηγών κρατών, σε όλο τον κόσμο, για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, είναι μια παράδοση 8 και πλέον δεκαετιών, που ξεκίνησε από τον Βρετανό βασιλιά Γεώργιο Ε' το 1932. Η βασίλισσα Ελισάβετ Β' έκανε την πρώτη της χριστουγεννιάτικη ομιλία, η οποία μεταδόθηκε στο ραδιόφωνο το 1952 και στην τηλεόραση το 1957. Στη Βουλγαρία, η ιδέα της πρωτοχρονιάτικης ομιλίας προς τον λαό χρονολογείται από την εποχή του πρώτου Βούλγαρου μονάρχη μετά την Απελευθέρωση (1878), του πρίγκιπα Αλέξανδρου Α' Μπάτενμπεργκ. Ο Μπάτενμπεργκ πίστευε ότι με τον τρόπο αυτό θα δώσει ευρωπαϊκό χρώμα στη γιορτή. Για το σκοπό αυτό, εκδόθηκε ένα ειδικό πριγκιπικό μανιφέστο, το οποίο διαβάστηκε από έναν κήρυκα και αργότερα τυπώθηκε σε ειδική αφίσα. Ο Τσάρος Μπόρις ο Τρίτος (1918 – 1943) συνέχισε την παράδοση, εκφωνώντας τον ετήσιο τελετουργικό του λόγο κατά τη διάρκεια του χορού αξιωματικών στη Στρατιωτική Λέσχη στη Σόφια. Το πραξικόπημα του 1944 έβαλε τέλος σε αυτή την παράδοση, την οποία αποκατέστησε ο καθηγητής Σάζντο Ιβανόφ - πρύτανης του Κρατικού Πολυτεχνείου, του σημερινού Πολυτεχνείου της Σόφιας, το 1960. Λίγο-πολύ, από την περίοδο εκείνη χρονολογούνται και οι πρώτες προσπάθειες δημιουργίας και μετάδοσης ενός ειδικού πρωτοχρονιάτικου τηλεοπτικού προγράμματος.

Από το 1971 έως το 1989, χαιρετισμό της Πρωτοχρονιάς στους Βούλγαρους απηύθυνε ο ΓΓ του ΒΚΚ Τόντορ Ζίβκοφ. Και αν ο τόνος των ομιλιών του ήταν πάντα θετικός και χαρούμενος, οι ομιλίες του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου, Ζέλιου Ζέλεφ, ήταν μάλλον απαισιόδοξες και γεμάτες θλίψη για την πολύ αργή μετάβαση.

Το στίγμα τους στις επίσημες ομιλίες τους την τελευταία στιγμή κάθε έτους, αφήνουν και οι άλλοι τέσσερις Βούλγαροι πρόεδροι - Πέταρ Στογιάνοφ, Γκεόργκι Παρβάνοφ, Ρόσεν Πλεβνελιεφ και Ρούμεν Ράντεφ. Οι ομιλίες περιέχουν πάντα ευχές προς το λαό για μια καλύτερη νέα χρονιά.

«Οι αρχηγοί κρατών και οι υπεύθυνοι για την επικοινωνία τους με τους πολίτες, έχουν πάντα κατά νου ότι τα λόγια τους ακούγονται το εορταστικό βράδυ και ότι αυτά που πρέπει να τονίσουν δεν έχουν να κάνουν τόσο με το παρελθόν αλλά πολύ περισσότερο με το μέλλον, να δώσουν ελπίδα σε στιγμές που ο κόσμος ή η πολιτική κατάσταση στη δεδομένη χώρα, δεν είναι τόσο σταθερή - επισημαίνει η ειδικός στο πρωτόκολλο Μαρία Κασίμοβα-Μοάσε. Σκοπός αυτής της ομιλίας, κατ αρχήν, είναι να παρουσιάσει τα όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα, ανεξάρτητα από το αν είναι θετικά ή αρνητικά. Στο δεύτερο μέρος του είναι καλό να παρουσιαστούν κάποιοι μελλοντικοί στόχοι και ιδέες. Μια τέτοια ομιλία δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα επικεντρωθεί σε σοβαρά ζητήματα ή ζητήματα που θα διχάσουν το έθνος», εξηγεί η ειδικός στη συνέντευξή της στο Ράδιο Βουλγαρία.

Εκτός από δημοσιογράφος και συγγραφέας, η Κασίμοβα γνωρίζει καλά τις ιδιαιτερότητες του κρατικού πρωτοκόλλου και της επικοινωνίας με τους ανθρώπους διαφορετικών κοινωνικών επιπέδων. Σαν άτομο που διοργανώνει επίσης ειδικές εκπαιδεύσεις για το συγκεκριμένο θέμα, επεσήμανε το απαραίτητο βασικό στοιχείο μιας ομιλίας, ανεξάρτητα από το αν απευθύνεται σε φίλους, συναδέλφους ή σε κρατικό επίπεδο.

«Ανεξάρτητα από τον χαρακτήρα του, η ομιλία πρέπει να είναι ειλικρινής. Οι άνθρωποι είναι απογοητευμένοι και εξαπατημένοι και οι αισθήσεις όλων είναι τόσο οξυμένες που αν κάποιος κρύψει λίγη από την αλήθεια ή προσπαθήσει να της δώσει ένα πιο ανεκτό χρώμα, το νιώθουμε - εξηγεί η Κασίμοβα. Καλό είναι ο λόγος να διανθίζεται με γνωστά παραδείγματα και καταστάσεις που αφορούν τους πολίτες. Κανείς δεν πιστεύει πια τις δηλώσεις και τα συνθήματα του τύπου «ας κάνουμε», «ας είμαστε» και άλλα του είδους. Οι άνθρωποι θέλουν να αισθάνονται ότι αυτό που ακούνε το έχουν βιώσει, θέλουν να μπορούν να το φανταστούν κι αυτοί».

Ο σκοπός μιας τέτοιας ομιλίας δεν είναι να αναλύσει λεπτομερώς όλα όσα συνέβησαν τις τελευταίες 365 ημέρες, αλλά να αναφέρει τις στιγμές που το έθνος ένιωσε ανασφάλεια ή εκείνες τις καταστάσεις εσωτερικού προβλημάτων ή δοκιμασιών. Μπορεί επίσης να αναδείξει όσα συνέβησαν στον πολιτικό ή παγκόσμιο χώρο, τα οποία επηρέασαν κατά κάποιο τρόπο τη χώρα. Αν θα έπρεπε να συνθέσει την πρωτοχρονιάτικη ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας, η Μαρία Κασίμοβα θα υπογράμμιζε τα ακόλουθα σημεία:

«Δεν μπορεί να μην αναφερθεί, ο πόλεμος στην Ουκρανία, γιατί νομίζω ότι, δυστυχώς, αυτό είναι το γεγονός της χρονιάς. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην αναφέρουμε τη διαίρεση στη βουλγαρική κοινωνία, καθώς και την έξοδο από την κρίση του Covid, τις συνέπειες της οποίας θα συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε. Όσο για το μέλλον - σε μια ομιλία τριών σελίδων, θα πρέπει να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της. Ο λόγος είναι οτι η είσοδος στη νέα χρονιά θα πρέπει να συνοδεύεται από αισιοδοξία και την απαραίτητη ελπίδα, που τόσο λείπει, τόσο από τη χώρα μας όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έλλειψη ελπίδας είναι, ίσως, το πιο ισχυρό όπλο που μπορούν και χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι άνθρωποι εναντίον του εαυτού τους».

Φωτογραφίες: ΒΕΡ, αρχείο

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης