Η ειδική έκθεση «Οι Βούλγαροι στη Ρουμανία. Πολιτιστική κληρονομιά από τις συλλογές του Εθνικού Λαογραφικού Μουσείου», που συνεχίζεται μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου, παρουσιάζει παραδοσιακές φορεσιές, αντικείμενα από τη Ρουμανία, καθώς και περίεργες αρχειακές φωτογραφίες.

Στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάστηκε και το δίγλωσσο βιβλίο «Portul Popular Bulgar din Cioplea si Popesti-Leordeni» («Η βουλγαρική παραδοσιακή φορεσιά από την Τσόπλια και το Ποπέστι-Λεορντένι», που αποκαλύπτει τις ομοιότητες και τις διαφορές στα ενδύματα των δύο ειδών βουλγαρικών κοινοτήτων στη Ρουμανία – των Βουλγάρων του Βανάτου και των Παυλικιανών του Βουκουρεστίου.

Δημιουργός της ενδιαφέρουσας έρευνας είναι η Γκαμπριέλα Μίτου /Gabriela Mitu/ - Ρουμάνα, ο πατέρας της οποίας είναι Βούλγαρος, αλλά εκείνη η ίδια δε μιλά τα βουλγαρικά. Στη γραφική υπόθεση του έργου της πρωταγωνιστές είναι τα υφάσματα, οι ύλες και τα κοσμήματα, που αποτελούν τις χαρακτηριστικές για την περιοχή φορεσιές.

«Σε γενικές γραμμές τα παραδοσιακά ενδύματα έχουν διασωθεί καλά, λαμβάνοντας υπόψη τη μετανάστευση τα περασμένα 200 χρόνια – εξηγεί η ερευνήτρια Γκαμπριέλα Μίτου. – Η εξέλιξη του κοστουμιού αφορά επιπρόσθετα στοιχεία υπό την επίδραση της αστικής ζωής, καθώς και την εκτέλεση με νέα υλικά, όπως η χρήση έγχρωμων κλωστών ή η αντικατάσταση της πίσω φούστας από απλή ποδιά».

Σύμφωνα με τα λόγια της Γκαμπριέλα, όταν θέλουμε να κάνουμε σύγκριση μεταξύ των διάφορων ειδών φορεσιών, πρέπει να παρακολουθήσουμε την εξέλιξή τους στην πορεία των χρονών και τις αλλαγές που επέρχονται, ανάλογα με την περιοχή, στην οποία ανήκουν:

«Υπάρχουν δύο βασικά είδη κοστουμιών. Το ένα χρησιμοποιείται στο Σταρ Μπεσένοβ (στα ρουμανικά - Dudeştii Vechi, στα βουλγαρικά της περιοχής του Βανάτου - Stár Bišnov- σ. σ.), αλλά και σε άλλα χωριά, και το άλλο είναι από τη Βίνγκα. Και τα δύο ενδύματα προέρχονται από τον τύπο φορεσιά με δύο ποδιές της Βόρειας Βουλγαρίας. Όταν συγκρίνουμε τη φορεσιά του Σταρ Μπεσένοβ με αυτή των Παυλικιανών του Βουκουρεστίου, μπορούμε να βρούμε ομοιότητες στο πουκάμισο, στην πίσω και την μπροστινή ποδιά, καθώς και στην ονομασία διάφορων μερών του ρουχισμού. Πολλές ομοιότητες όμως υπάρχουν στα κεντήματα, που έχουν διασωθεί και στους δύο οικισμούς. Η πίσω ποδιά επίσης έχει πολλές ομοιότητες – στην επιλογή των χρωμάτων και γιατί είναι πλισέ. Η μπροστινή ποδιά είναι το πιο ενδιαφέρον μέρος του κοστουμιού του Σταρ Μπεσένοβ, επειδή περιέχει εντυπωσιακά διακοσμητικά στοιχεία.»

• Οι Βούλγαροι του Μπανάτ στη Βίνγκα – παρελθόν και παρόν

Για την Γκαμπριέλα η εργασία πάνω στο βιβλίο είναι μέρος της προσπάθειάς της να συγκεντρώσει και να κρατήσει ζωντανές περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και τις παραδόσεις των Βουλγάρων του Βανάτου. Για εκείνη είναι σημαντικό ότι, έστω και σκορπισμένη σε διάφορες συνοικίες του Βουκουρεστίου και της περιοχής, η κοινότητα παραμένει ισχυρή και δεμένη. Να τι άλλο διηγήθηκε η Γκαμπριέλα, οι ρίζες της οποίας είναι από τη πόλη Ποπέστι-Λεορντένι / Popești-Leordeni/:

«Κατάγομαι από μια μικρή κοινότητα Βουλγάρων του Βανάτου, οι οποίοι ζουν κοντά στο Βουκουρέστι. Μετανάστευσαν εκεί από τη βουλγαρική πόλη Μπέλενε και το χωριό Ορές γύρω στο 1810-1812, κατά τη διάρκεια ενός από τους Ρωσοτουρκικών Πολέμων. Το πρώτο χωριό, που ίδρυσαν είναι το Τσόπλια. Δεύτερο κύμα Βουλγάρων του Βανάτου από το Μπέλενε και το χωριό Τραντσόβιτσα μετανάστευσε το 1929, επίσης κοντά στο Βουκουρέστι, όπου ίδρυσαν την πόλη Ποπέστι-Λεορντένι. 50 χρόνια τώρα η Τσόπλια είναι συνοικία του Βουκουρεστίου και πιθανόν το ίδιο θα γίνει σύντομα και με το Ποπέστι-Λεορντένι. Διατηρούμε ισχυρή επαφή με τα χωριά στη Βόρεια Βουλγαρία. Οι άνθρωποι από εκεί μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να επισκέπτονται συγγενείς και φίλους τους στη συνοικία και την πόλη, καθώς και αντίθετα.»

• Το ντοκιμαντέρ "Αναμνήσεις από το Μπαρντάρσκι γκεράν" ή αφήγηση για μια διαφορετική έκβαση της ιστορίας μας

Φωτογραφίες: ΙFacebook / National Ethnographic Museum - BAS, Facebook / Martina Gancheva, Ιωάν Κόλεφ

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα