Θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι για την ενότητα της Ευρώπης, δήλωσε ο καθηγητής Loïc Grard, καθηγητής δημοσίου δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό, σε συνέντευξή του στο Ράδιο Βουλγαρία. Η δήλωση του καθηγητή έγινε σε συζήτηση για την ευρωπαϊκή οικοδόμηση, τις προοπτικές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, που διοργανώθηκε από το Γαλλικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο στη Σόφια, στο πλαίσιο του Μήνα της Γαλλοφωνίας.

Από την έναρξή του στη δεκαετία του 1950, το ευρωπαϊκό εγχείρημα ήταν μια φιλοδοξία να ενοποιήσουμε το κοινό μας σπίτι, που είναι η Ευρώπη. Η ρήξη του ανατολικού μπλοκ στη δεκαετία του 1990, οδήγησε σε αυτό ακριβώς - λιγότερο από 15 χρόνια αργότερα, οι χώρες αυτού του μπλοκ εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Σήμερα έχουμε μια νέα ρωγμή, αλλά θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι η κρίση στην Ουκρανία θα επιταχύνει την ένταξη των Βαλκανίων, η οποία, με τη σειρά της, θα δώσει ώθηση στην ένταξη της Ουκρανίας», υποστηρίζει ο καθηγητής. Το αν όλη η Ευρώπη θα κινηθεί με την ίδια ταχύτητα είναι άλλο θέμα. Μπορούμε να είμαστε μια οικογένεια χωρίς να προοδεύουμε εξίσου γρήγορα».

Η Ευρώπη πάντα ζούσε με κινδύνους και πάντα θα υπάρχουν κίνδυνοι στην πορεία της - μεταναστευτικό, οικολογικό, γεωπολιτική κρίση. Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μίλησε ακόμη και για «πολυκρίσεις», θυμάται ο καθηγητής Loïc Grard. Το σημαντικό, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η απάντηση να είναι κοινή, όπως στην περίπτωση της ελληνικής οικονομικής κρίσης ή της πανδημίας Covid: «Η Ευρώπη δεν είναι το πρόβλημα, αλλά η λύση», καταλήγει ο καθηγητής.

Τι συμβαίνει με τις διαφορές μεταξύ της Βουλγαρίας και της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας σε αυτό το ευρωπαϊκό πλαίσιο; Ο Loïc Grard κάνει μια σύγκριση με τις διαφωνίες σχετικά με την Βόρεια Ιρλανδία, οι οποίες ανανεώθηκαν με το Brexit:

«Παρατηρούμε μια προτεσταντική μειονότητα σε μια καθολική χώρα, που αυτοπροσδιορίζεται ότι ανήκει σε μια γειτονική προτεσταντική χώρα. Το πρόβλημα μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας είναι ουσιαστικά το ίδιο. Επομένως, εάν οι δύο χώρες βρίσκονται σε ένα κοινό σπίτι, χωρίς οικονομικά σύνορα, εάν η Βόρεια Μακεδονία ενταχθεί στην ΕΕ, αυτό θα λύσει τα προβλήματα αντί να τα δημιουργήσει».

Σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος πολίτης, απαντά - η Ιλντίκο Οτόβα, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Νέο Βουλγαρικό Πανεπιστήμιο στη Σόφια, η οποία συμμετέχει στη συζήτηση.

«Το να είσαι Ευρωπαίος πολίτης σημαίνει να είσαι πολίτης, που σημαίνει να είσαι ενεργός - επισημαίνει η καθηγήτρια στη συνέντευξή της στην Μαρία Στόεβα από τη γαλλική Σύνταξη του Ράδιο Βουλγαρία. Η ιθαγένεια έχει εντοπιστεί εδώ και πολύ καιρό εκτός των συνόρων του έθνους-κράτους και έχει αποσπαστεί από αυτή την καθαρά νομική σχέση. Είναι δραστηριότητα και δέσμευση. /…/ Είναι να έχεις θέση, να πας σε μια διαμαρτυρία, να υπογράψεις μια αναφορά ή απλώς να εκφράσεις μια γνώμη. Αυτό σημαίνει να είσαι πολίτης και έτσι χτίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χτίζεται μέσω των πολιτών της και πέρα ​​από τους θεσμούς».

Ο τρόπος σύνδεσης του ατόμου με τη μεγάλη πολιτική δομή είναι οι ιστορίες, πιστεύει η Ιντίλκο Οτόβα. «Ας πούμε, όταν μιλάμε για μετανάστευση, μιλάμε για στατιστικά στοιχεία, αλλά στην πραγματικότητα οι λέξεις είναι αυτές που χτίζουν την πραγματικότητα και πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι». Οι πολιτικές συζητήσεις, και στη Βουλγαρία, σύμφωνα με την καθηγήτρια, σκοτώνουν τις πολιτικές.

Σύμφωνα με τον Jean Crombois, καθηγητή Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στη Βουλγαρία, η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει και συμβολική διάσταση. Οι περισσότεροι φοιτητές του, που ενδιαφέρονται για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχουν ευρωπαϊκή υπηκοότητα, ενώ για τους Βούλγαρους φοιτητές αυτή είναι δεδομένη. «Έχουμε πολλούς φοιτητές από το Κόσοβο, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία, οι οποίοι διψούν για την Ευρώπη που τους αρνούμαστε».

Ποια είναι η έννοια της Ευρώπης σήμερα;

«Η νέα αφήγηση είναι η νέα ευρωπαϊκή αφήγηση», εξηγεί ο καθηγητής Loïc Grard. Η παλιά αφήγηση είναι ότι η Ευρώπη μας προστατεύει από τη βαρβαρότητα του 20ου αιώνα, κάτι που δεν θα ξανασυμβεί - αυτό πιστεύουν όλοι, αλλά ίσως κάνουν λάθος. Η ιδέα παραμένει η ίδια - η Ευρώπη που μας προστατεύει. Σήμερα, η απειλή, ο γενικός κίνδυνος, είναι το κλίμα. Προφανώς, αυτός ο κίνδυνος είναι απομακρυσμένος χρονικά, αλλά ίσως όχι τόσο πολύ».

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: Γαλλικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο