61χρονος άντρας, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, έσπασε την πέτρινη αναθυματική πλάκα στο μνημείο του Σοβιετικού στρατού στην Σόφια την ημέρα της επετείου από την ίδρυση του Κόκκινου Στρατού. Η πράξη του δεν τιμωρήθηκε σαν βανδαλιστική ενώ ο ίδιος μετατράπηκε σε δημόσιο πρόσωπο που εκθιάστηκε από τα μήντια. Ταυτόχρονα η πράξη του ελευθέρωσε τα ρωσοφοβικά αισθήματα στην βουλγάρικη κοινωνία.

Τα κόμματα που είδαν στην πράξη αυτή δυνατότητα για προεκλογικό PR υποστήριξαν την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Σόφιας να μεταθέσει το μνημείο του Σοβιετικού στρατού στο Μουσείο Σοσιαλιστικής Τέχνης. Την ημέρα της συνεδρίασης όμως του Δημοτικού Συμβουλίου εκατοντάδες πολίτες στάθηκαν μπροστά στο μνημείο διαδηλώνοντας «κατά» μιας τέτοιας απόφασης. Το επιχείρημά τους ήταν ότι δεν πρόκειται για ένα ρώσικο μνημείο αλλά για το μνημείο ενός στρατού που απελευθέρωσε την Ευρώπη από τον ναζισμό.

«Τότε η Σοβιετική Ένωση ήταν σύμμαχος των ΗΠΑ και την Μεγάλης Βρετανίας, λέει η οικονομολόγος Βάνια Γκριγκόροβα. Τέτοια μνημεία υπάρχουν σε όλη την Δυτική Ευρώπη γιατί οι λαοί αυτοί ξέρουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την νίκη του Κόκκινου Στρατού εναντίον του Χίτλερ. Εκτός αυτού στην σύσταση του Σοβιετικού Στρατού υπήρχαν εκπρόσωποι διάφορων εθνοτήτων μεταξύ των οποίων μάχονταν και 180 000 Ουκρανοί. Φαίνεται λοιπόν ότι αυτοί που θέλουν την καταστροφή του μνημείου είναι κατά των ΗΠΑ και κατά των Ουκρανών. Εδώ και 30 χρόνια οι πολιτικοί της Βουλγαρίςα πολεμούν με αγάλματα αντί να λύνουν τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κομμάτων είναι τεχνητές και το μόνο που κάνουν είναι να εμποδίζουν την ένωση των δυνάμεων για την ευημερία των πολιτών».

«Το να αφαιρέσουμε αυτό το μνημείο όχι από την πλατεία αλλά από την μνήμη μας θα σήμαινε να ξεχάσουμε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και να επιτρέψουμε να αναβιώσει ο φασισμός, λέει η δασκάλα, Μίλα Μανώλοβα. Δεν νομίζω ότι η λύση είναι να διαγράψουμε κάθε τι ρωσικό. Σταμάτησαν την ρώσικη τηλεόραση, μιλάνε κατά των ρώσων κλασικών συγγραφέων και συνθετών. Δεν μπορεί κάποιος να επιβάλει την γνώμη του σε κάποιον άλλον, οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα γνώμης και να πράττουν ανάλογα με την συνείδησή τους στο πλαίσιο που το επιτρέπει ο νόμος. Κανένας λαός δεν επιβιώνει αν ξεχνάει την ιστορία του. Το ίδιο ισχύει και για την ανθρωπότητα. Πρέπει να μη χάνουμε το νήμα της λογικής και την ελευθερία της σκέψης μας. Να μπορούμε να αναρωτηθούμε το «γιατί» και να αναζητάμε τις αληθινές απαντήσεις και αιτίες».

«Υπάρχουν άνθρωποι που συνδέουν το μνημείο του Σοβιετικού στρατού με την εποχή του αυταρχικού καθεστώτος, μα στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μνημείο το οποίο δεν μας επιτρέπει να ξεχάσουμε το Ολοκαύτωμα στο οποίο έχασαν την ζωή τους Εβραίοι, Ρωμά και ομοφυλόφυλοι, άνθρωποι στους οποίους σήμερα όλος ο κόσμος ζητά συγνώμη, λέει η καθηγήτρια Νταρίνα Γκριγκόροβα.

Η Βουλγαρία έσωσε τους Εβραίους που ζούσαν στην επικράτειά της και την ίδια στιγμή είναι έτοιμη να καταστρέψει ένα μνημείο που θυμίζει αυτό το κατόρθωμα. Τα μήντια προσπαθούν να πείσουν την νέα γενιά πως πρόκειται για ένα κομουνιστικό μνημείο αλλά δεν γίνεται καθόλου λόγος για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν δεν είχε νικήσει ο Κόκκινος Στρατός στον οποίο συμμετείχαν και Βούλγαροι. Το μνημείο αυτό είναι στην μνήμη των νεκρών που πολέμησαν για να μην επιβληθεί ο ναζισμός και ο φασισμός. Πρόκειται για μέρος της δικής μας ιστορίας και της δικής μας νίκης επί του ναζισμού και του φασισμού. Η Σόφια είναι ευρωπαϊκή πρωτεύουσα κι αξίζει να κρατήσει τα μνημεία και την ιστορία της όπως το κάνουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες».

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: BGNES, Νταρίνα Γκριγκόροβα