Η 1^η Μαΐου είναι για τους Βουλγάρους σημαντική ημερομηνία γιατί τότε τιμούμε την μνήμη των ηρώων της Εξέγερσης του Απρίλη. Η εξέγερση αυτή δεν απελευθέρωσε την Βουλγαρία αλλά είχε όπως και άλλες παρόμοιες λαϊκές κινητοποιήσεις ως αποτέλεσμα την ευαισθητοποίηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης που οδήγησαν τελικά στην υποχώρηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τα Βαλκάνια.

• Η εξέγερση του Απρίλη έθεσε επί τάπητος την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας

Το 1875 μετά την αποτυχία της Εξέγερσης της Στάρα Ζαγκόρα δημιουργήθηκε η Επαναστατική Επιτροπή του Γκιούργκεβο η οποία χώρισε τα εδάφη της Βουλγαρίας σε 5 περιοχές με κέντρα το Τάρνοβο, το Σλίβεν, την Βράτσα, το Πλόβντιβ και την Σόφια. Οι βασικοί επαναστάτες ήταν ο Στέφαν Σταμπολόβ , ο Τσάνκο Ντιουσταμπάνοβ , ο Στοΐλ Βοϊβόντα, ο Ιλαριόν Ντραγκοστίνοβ, τα αδέρφια Γκεόργκι και Νικόλα Ομπρέτενοβι, ο Στογιάν Ζαΐμοβ, ο Ζαχάρι Στογιάνοβ, ο Γκεόργκι Οικονόμοβ, ο Γκεόργκι Ισμιρλίεβ, ο Μπάτσο Κίρο, ο Φίλιπ Τότιου και ο θρυλικός Χρίστο Μπότεβ που απεβίωσε στα 28 του χρόνια. Μια από τις σημαντικότερες μάχες δόθηκε στο μοναστήρι του Ντριάνοβο ενώ η δημοσιογραφική δραστηριότητα του Μπότεβ συνέβαλε η Ευρώπη να αναζητήσει λύση του Ανατολικού Ζητήματος.

Την Εξέγερση του Απρίλη κήρυξε πρώτος ο Τόντορ Κάμπλεσκοβ (1851-1876) από την Κοπρίβστιτσα στέλνοντας στις 20 Απριλίου 1876 την επονομαζόμενη «ματωμένη επιστολή» στον Γκεόργκι Μπενκόβσκι στο Παναγκιούριστε και αντίγραφό της στην Κλισούρα. Ο Κάμπλεσκοβ ήταν γιός φοροεισπράκτορα και εμπόρου ζώων που είχε τελειώσει την Σχολή Mekteb-i-Sultani (Lycée Impérial Ottoman de Galata Serai) την οποία είχε ιδρύσει ο σουλτάνος Βαγιαζίτ Β΄ το 1481. Ο Κάμπλεσκοβ εργάστηκε ως τηλεγραφιστής στην Εταιρία των Ανατολικών Σιδηροδρόμων που είχε τον φιλόδοξο στόχο να συνδέσει την Κωνσταντινούπολη με την Βιέννη. Στην συνέχεια ως έμπορος ξυλείας ο Κάμπλεσκοβ άρχισε να αναπτύσσει επαναστατική δραστηριότητα και το 1871 συναντήθηκε με τον Βασίλ Λέβσκι.

• Βούλγαροι επαναστάτες εργάζονταν στους σιδηροδρόμους

Ο Κάμπλεσκοβ επιλέχτηκε να γίνει βοηθός του Παναγιότ Βόλοβ (1850-1876)και του Γκεόργκι Μπενκόβσκι (1843-1876) που είχαν την αποστολή να οργανώσουν εξέγερση στην περιοχή του Πλόβντιβ, με κέντρο το Παναγκιούριστε.

Ο Βόλοβ ήταν από το Σούμεν. Ο πατέρας του ανατίναζε βράχους με εκρηκτικά. Ήταν μαθητής του Ντόμπρι Βοϊνίκοβ και έπειτα σπούδασε στο Βουκουρέστι, στο Βελιγράδι, στην Οδησσό και το Νικολάεβ. Γύρισε στην Βουλγαρία και άρχισε να εργάζεται ως δάσκαλος και ταυτόχρονα να συμμετέχει σε επαναστατικές οργανώσεις όπως η Βουλγάρικη Επαναστατική Κεντρική Επιτροπή. Συμμετείχε στην διοργάνωση της Επανάστασης της Στάρα Ζαγκόρα και κατά την Εξέγερση του Απρίλη ηγούταν τσέτας. Στην προσπάθειά του να διαφύγει στην Ρουμανία μετά την κατάπνιξη της εξέγερσης τραυματίστηκε και πνίγηκε στον ποταμό Γιάντρα, κοντά στο Ρούσε. Ήταν 26 χρονών.

Ο Μπενκόβσκι  γεννήθηκε στην Κοπρίβστιτσα. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γκαβρίλ Χλάτεβ. Έμεινε νωρίς ορφανός από πατέρα και ασχολήθηκε με το εμπόριο. Ταξίδευε για δουλειά στην Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη, την Μέση Ανατολή και την Αλεξάνδρεια. Εκτός από βουλγάρικα μιλούσε τούρκικα, ελληνικά, ιταλικά, πολωνέζικα, ρουμάνικα και φαρσί. Όταν έγινε επαναστάτης οργάνωσε μια ίλη ιππικού στο Παναγκιούριστε που ήταν διάσημο παζάρι αλόγων. Στην επονομαζόμενη «ιπτάμενη τσέτα» συμμετείχε και μια γυναίκα, η Μαρία Χατζηπετκόβα-Σούτιτς από το Πάζαρτζικ, σύζυγος του Ιβάν Σούτιτς από το Ντουμπρόβνικ ο οποίος εργαζόταν στην κατασκευή του Σιδηρόδρομου του βαρώνου Χιρς. Η σημαία της τσέτας ήταν ραμμένη από την Ράινα Φουτέκοβα, κόρη παπά από το Παναγκιούριστε η οποία έμειινε στην ιστορία με την ονομασία Ράινα Κνιαγκίνια (που σημαίνει πριγκίπισσα). Η τσέτα αριθμούσε 200 άτομα αλλά μετά την κατάπνιξη της εξέγερσης ο Μπενκόβσκι την διέλυσε. Στις 12 Μαΐου (με το παλιό ημερολόγιο) ο ήρωας σκοτώθηκε από τους Οθωμανούς στην περιοχή του Τέτεβεν και αποκεφαλίστηκε. Ήταν 33 χρονών.  

• Οι Βουλγάρες στον αγώνα για την Απελευθέρωση

Και να επιστρέψουμε στα γεγονότα. Συνεδρίαση στην τοποθεσία Ομπόριστε όρισε σαν ημερομηνία της Εξέγερσης την 1^η Μαΐου 1876 μα η προσπάθεια των Οθωμανών να συλλάβουν τους επαναστάτες στην Κοπρίβστιτσα τους ανάγκασε να δράσουν νωρίτερα και στις 20 Απριλίου (με το Παλιό Ημερολόγιο) να καταλάβουν το κονάκι και να ανεμίσουν την σημαία τους, ραμμένη από την Μαρία Μπάλγκαροβα και την Ευλαμπία Βεκίλοβα.

Στο Κάρλοβο σχεδόν αμέσως συγκεντρώθηκαν σημαντικές οθωμανικές δυνάμεις γιατί η Οθωμανική Αυτοκρατορία ετοιμαζόταν για πόλεμο με την Σερβίαη οποία είχε επαναστατήσει το 1804 και είχε αποκτήσει Σύνταγμα το 1835. Οι Οθωμανοί επιτέθηκαν πρώτα στους επαναστάτες στην Κλισούρα και το Παναγκιούριστε και έπειτα από αγριότητες και σφαγές κατευθύνθηκαν στην Κοπρίβστιτσα. Η τσέτα του Κάμπλεσκοβ αποδεκατίστηκε και μόνο 4 άτομα προσπάθησαν να διαφύγουν στην Ρουμανία. Οι Οθωμανοί τους έπιασαν στην περιοχή του Τρογιάν, ο Κάμπλεσκοβ συνελήφθηκε και αυτοκτόνησε στις 16 Ιουνίου με το όπλο ενός από τους φύλακές του. Ήταν μόλις 25 ετών. Σκοπός του ήταν αυτή η εκπυρσοκρότηση να ακουστεί στην Ευρώπη και τα κατάφερε.

• 136 χρόνια από την Εξέγερση του Απριλίου του 1876

Φωτογραφίες: Αρχείο