Κάθε χρόνο, την παραμονή της 15ης Σεπτεμβρίου, τίθεται το περίεργο ερώτημα: Γιατί ακριβώς αυτή την ημερομηνία ξεκινά η σχολική χρονιά στη Βουλγαρία, αν ήταν πάντα έτσι και πώς προχωρούσε η σχολική διαδικασία; Η απάντηση δίνεται από ιστορικά στοιχεία για την έναρξη και το τέλος της σχολικής χρονιάς στα βουλγαρικά εδάφη πριν και μετά την Απελευθέρωση (1878) και στη σύγχρονη Βουλγαρία, τα οποία περιέχονται σε εκθέσεις, κανόνες, κανονισμούς και άλλα έγγραφα που φυλάσσονται στο Εθνικό Μουσείο Παιδείας στο Γκάμπροβο.

«Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης στα εκκλησιαστικά σχολεία, που δημιουργήθηκαν τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα, το σχολικό έτος δεν συνδέονταν με μια συγκεκριμένη ημερομηνία - λέει ο ιστορικός Βεσελίν Λάζαροφ, γενικός επιμελητής στο μουσείο. - Κατά τόπους διδάσκεται μόνο το χειμώνα, σε άλλα - όλο το χρόνο, και το σχολείο κλείνει τις πόρτες του μόνο στις εκκλησιαστικές αργίες. Αργότερα, στα κοσμικά σχολεία δεν υπάρχει επίσης ακριβής ημερομηνία έναρξης και τέλος της σχολικής χρονιάς.»

Από τα μέσα του 19ου αιώνα ξεκίνησε η σύνταξη σχολικών κανόνων που καθιέρωσαν και μια πιο συγκεκριμένη σχολική χρονιά. Ξεκινά τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου και τελειώνει τον Ιούνιο και για τα παιδιά που ασχολούνται με αγροτικές εργασίες η εκπαίδευση ξεκινά 2-3 μήνες αργότερα.

Το ζήτημα της διάρκειας του έτους επιλύθηκε σταδιακά στα διδασκαλικά και επισκοπικά συμβούλια τη δεκαετία του 1870. Στο συνέλευση στο Σούμεν το 1873 καταρτίστηκε το «Καταστατικό των αγροτικών σχολείων», σύμφωνα με το οποίο το σχολικό έτος για αυτά τα παιδιά έπρεπε να είναι 9 μήνες. Στη συνέλευση αυτή γίνεται δεκτή ως υποχρεωτική η πρωτοβάθμια εκπαίδευση των παιδιών και η έναρξη της σχολικής χρονιάς στις 15 Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά την Ημέρα του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).

«Μετά την Απελευθέρωση, η παράδοση δεν διακόπτεται – συνέχισε ο Βεσελίν Λάζαροφ σε συνέντευξή του στο Ράδιο Βουλγαρία. - Οι νομοθετικές πράξεις σταδιακά οικοδομούν, διαμορφώνουν και ρυθμίζουν τον σχολικό οργανισμό που υπάρχει ακόμη και σήμερα. Το 1879 ορίστηκε η 1η Σεπτεμβρίου ως έναρξη της σχολικής χρονιάς. Την επόμενη χρονιά αποφασίστηκε η διάρκειά της να είναι 10 μήνες στις πόλεις και από 7 έως 8 μήνες στα χωριά, λόγω της συμμετοχής των παιδιών σε αγροτικές δραστηριότητες. Αυτό το νομικό πλαίσιο διατηρήθηκε μέχρι το 1885».

Την εποχή του Υπουργού Παιδείας Στογιάν Ομαρτσέβσκι πραγματοποιήθηκαν ορισμένες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το σχολικό έτος για τις πόλεις

πρέπει να ξεκινά στις 15 Σεπτεμβρίου και να τελειώνει στις 12 Ιουλίου, για τα αγροτικά σχολεία τελειώνει ένα μήνα νωρίτερα - στις 15 Ιουνίου.

«Υπήρξε μια αλλαγή το 1952 που σχετιζόταν με το πλαίσιο της σχολικής χρονιάς υπό την επίδραση του εκπαιδευτικού συστήματος στη Σοβιετική Ένωση - από 1 Σεπτεμβρίου έως 30 Μαΐου. Το μοντέλο αποδεικνύεται ανεφάρμοστο στο βουλγαρικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει μακρόχρονη παράδοση - εξηγεί ο Βεσελίν Λάζαροφ - και από το 1957 μέχρι σήμερα, η έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι στις 15 Σεπτεμβρίου.

Το 2011 ο τότε υπουργός Παιδείας έκανε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να επαναφέρει την παλιά ημερομηνία 1ης Σεπτεμβρίου. Μια άλλη πρόταση να ξεκινήσει η σχολική χρονιά από την 1η και ή την 7η Σεπτεμβρίου έγινε το 2022. Όμως οι μαθητές θα περάσουν ξανά το κατώφλι του σχολείου σήμερα, στις 15 Σεπτεμβρίου.

Φωτογραφίες: Εθνικό Μουσείο Παιδείας - Γκάμπροβο 

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα