Στις 17 Φεβρουαρίου το βράδυ το φιλόμουσο κοινό στην Σόφια γέμισε την αίθουσα 1 του Εθνικού Μεγάρου Πολιτισμού για ένα ασυνήθιστο και εξαιρετικό θέαμα.

Στην σκηνή, υπό την διεύθυνση του Νάιντεν Τοντορόβ, 240 μουσικοί από την Φιλαρμονική Ορχήστρα και την Εθνική Φιλαρμονική Χορωδία «Σβετοσλάβ Ομπρέτενοβ» της Σόφιας, την Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της Θεσσαλονίκης και την Φιλαρμονική Ορχήστρα της Β.Μακεδονίας εκτέλεσαν την καντάτα «Καρμίνα Μπουράνα» του Καρλ Ορφ. Εξάρχων ήταν ο Αντώνης Σουσάμογλου. Σολίστες ήταν η σοπράνο Ανα Ντουρλόβσκι από την Β.Μακεδονία, ο τενόρος από την Ελλάδα, Νικόλας Σπανός και ο βούλγαρος βαρύτονος Ίβο Γιορντανόβ.

Η σύμπραξη ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023. Τότε τα Υπουργεία Πολιτισμού Ελλάδας και Βουλγαρίας υποστήριξαν το πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη – Σόφια, Βαλκανική Γέφυρα Πολιτισμού» που σκοπό έχει να συμβάλλει στη διεύρυνση της ΕΕ στα Βαλκάνια, με τις δυο χώρες να είναι “πρεσβευτές” σε αυτήν την διαδικασία.

«Πιστεύω ότι το πρόγραμμα θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να αναπτύξουμε τη γραμμή της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ Σόφιας και Θεσσαλονίκης», είχε δηλώσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο τότε υφυπουργός Πολιτισμού της Βουλγαρίας Βίκτωρ Στογιάνοβ. Στο ίδιο πλαίσιο, ο Έλληνας ομόλογός του Χρίστος Τζίμας εξήρε την αδελφοποίηση της Κ.Ο.Θ. με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Σόφιας, την οποία χαρακτήρισε ως «παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας».

Η πρώτη συναυλία της σύμπραξης ήταν της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Σόφιας που έκλεισε τα 58α Δημήτρια στην Θεσσαλονίκη, στις 22 Οκτωβρίου 2023. Υπό την διεύθυνση του Νάιντεν Τοντορόβ η Φιλαρμονική της Σόφιας εκτέλεσε έργα του Βεσελίν Στογιάνοβ, του Μωρίς Ραβέλ και του Μόντεστ Μουσόργκσκι.

Στις 18 Δεκεμβρίου 2023 η Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της Θεσσαλονίκης έπαιξε στην Αίθουσα «Βουλγαρία», στην Σόφια, την 9^η Συμφωνία του Μπετόβεν στην επέτειο από την γέννηση του συνθέτη. Στην σκηνή εμφανίστηκε και η Εθνική Φιλαρμονική Χορωδία «Σβετοσλάβ Ομπρέτενοβ» της Βουλγαρίας. Σολίστες ήταν ο μπάσος Αλέξανδρος Σταυρακάκης, ο τενόρος Μιχαήλ Μιχάηλοβ, η μέτζο σοπράνο Μαριάνα Πέντσεβα και η σοπράνο Μαρία Κωστράκη. Την Ορχήστρα διηύθυνε ο Εσθονός Mihkel Kütson που ζει στην Γερμανία

«Η 9η του Μπετόβεν αποτελεί τον ύμνο της Ευρώπης, της αλληλεγγύης και της συναδέλφωσης όλων των λαών, οπότε η επιλογή της είναι συμβολική, διότι το πρόγραμμά μας είναι κατεξοχήν ευρωπαϊκό και βασίζεται στο γεγονός ότι μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούμε να συνεργαζόμαστε και να πετυχαίνουμε όλα αυτά που μπορούμε να κάνουμε μαζί», είπε τότε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ Σίμος Παπάνας.

Ο  Kütson χαρακτήρισε την συμφωνία αυτή ως «αποθέωση της συμφωνικής μουσικής».

«Ήταν η πιο σημαντική Συμφωνία του Μπετόβεν, γιατί μετά από τις οκτώ προηγούμενες, αποφάσισε να προσθέσει και την ανθρώπινη φωνή ώστε να ενισχύσει την ορχήστρα με το λόγο και το χρώμα της, με σκοπό να εκφραστεί στο μέγιστο η δύναμη των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ήταν όμως και η πιο σημαντική Συμφωνία του 19ου αιώνα γενικά, γιατί κάθε επόμενος συνθέτης είχε να έρθει αντιμέτωπος με μεγάλη πίεση και να δώσει μεγάλο αγώνα μετά από το τόσο υψηλό επίπεδο και τον αντίκτυπο του συγκεκριμένου έργου».

Στις 16 Οκτωρίου του 2024 η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σόφιας επισκέφτηκε ξανά τα Δημήτρια. Μαέστρος στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης ήταν και πάλι ο Νάιντεν Τοντορόβ.

Όπως το περιέγραψε η Μαρία Καλτσίδη στην ΕΡΤ NEWS το πρόγραμμα τότε συμπεριλάμβανε τους «7 Συμφωνικούς Χορούς» του εθνικού συνθέτη της Βουλγαρίας, Πάντσο Βλαντιγκέροφ, ο οποίος συνδυάζει στη μουσική του την παραδοσιακή μουσική της χώρας του με την ευρωπαϊκή κλασική παράδοση. Στους χορούς αυτούς ενσωματώνει ιδιοφυώς εύθυμες τοπικές μελωδίες και τις αναδεικνύει μέσα από μία εκλεπτυσμένη ενορχήστρωση.

Ακολούθησε το διάσημο κοντσέρτο για πιάνο αρ.3 του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν που ερμήνευσε ο σπουδαίος Ελληνοκύπριος πιανίστας Κυπριανός Κατσαρής. Ο Μπετόβεν απαντά στο αντίστοιχο κοντσέρτο Κ.491 του Μότσαρτ και ξεκινά την προσωπική του μετάβαση από την πρώιμη στη δεύτερη (μέση) συνθετική του περίοδο, την πλέον παραγωγική και χαρακτηριστική της γραφής του.

Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με την εντυπωσιακή «Συμφωνία του Εκκλησιαστικού Οργάνου» του Καμίγ Σαιν-Σανς, ένα ολόλαμπρο δημιούργημα που συγκλονίζει τον ακροατή και προκαλεί ψυχική ανάταση στο διάσημο φινάλε της, σε μια στιγμή που έχει συνδεθεί με την Ανάσταση του Χριστού.

Τώρα στην Σόφια, για την Καρμίνα Μπουράνα, η σύμπραξη συμπεριέλαβε και την Φιλαρμονική της Β.Μακεδονίας.

«Η Βουλγαρία και η Β.Μακεδονία, η Ελλάδα και η Β.Μακεδονία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα επί πολλά χρόνια έχουν παράξενες σχέσεις, είπε στο bTV ο Νάιντεν Τοντορόβ. Οι διευθυντές των τριών ορχηστρών αποφασίσαμε να δείξουμε ότι μπορούμε να συνεργαζόμαστε και μάλιστα πολύ καλά. Μπορούμε να είμαστε παράδειγμα για την Ευρώπη».

Οι μουσικοί είναι όμως ανήσυχοι για το μέλλον της πρωτοβουλίας τους στο πλαίσιο των νέων γεωπολιτικών εξελίξεων και της αντιπαράθεσης των ΗΠΑ με την Ευρώπη.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Αντώνης Σουσάμογλου και ο Σίμος Παπάνας στο πλαίσιο των διεθνών σπουδών τους με αγάπη θυμούνται τον βούλγαρο καθηγητή τους στο βιολί., τον Πέταρ Αρναούντοβ.

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα